سه ارزیابی از انتخابات مجلس و پیش‌بینی تكليف دولت

پریسا صالحی، انصاف نیوز: با اعلام نتایج انتخابات مجلس، صحبت‌ها از پیش‌بینی وضعیت مجلس در چهارسال آینده داغ شده، مشارکت پایین مردم در انتخابات و همینطور پیروزی طیف اصولگرا در گرفتن صندلی‌های خانه‌ی ملت گمانه‌زنی‌های مختلفی از عملکرد مجلس آینده در پی داشت. از ترکیب یک‌دست مجلس و احتمال ایجاد شکاف در طیف اصواگرا تا نوع ارتباط قوه‌ی مقننه با دولت.

در همین مورد با محسن ماندگاری، روزنامه‌نگار، محسن مهدیان، روزنامه نکار اصولگرا و قاسم میرزایی نکو نماینده‌ی دوره‌ی دهم مجلس و فعال سیاسی اصلاح‌طلب به گفت‌وگو پرداختیم. ماندگاری می‌گوید مجلس آینده ضعیف‌ترین مجلس چهل سال اخیر خواهد بود، چرا که حتی از طیف اصولگرا هم چهره‌های شاخص وارد مجلس نشده‌اند.

محسن مهدیان اما به مجلس آینده خوشبین است و دلیل مشارکت پایین مردم را عملکرد دولت و مجلس و حتی شورای شهر و شهرداری می‌داند. قاسم میرزایی نکو انتقاداتش را بیشتر متوجه اعلام نشدن دقیق نتایج آرا می‌کند، او همچنین کار دولت را در مجلس پیش رو سخت می‌داند و می‌گوید شنیده است ذوالنور گفته که دولت را استیضاح خواهند کرد.

متن کامل این گفت‌وگوها را در ادامه می‌خوانید:

میرزایی نکو: عدم اطلاع‌رسانی دقیق خیانت است

قاسم میرزایی نکو درباره‌ی وضعیت دولت بعد از برسرکار آمدن مجلس جدید، به انصاف نیوز گفت: «چیزی که من شنیدم و از صحت و سقم آن مطلع نیستم این بود که آقای ذوالنور گفته بوده است «ما استیضاح دولت را رقم می‌زنیم»؛ البته همانطور که گفتم نمی‌دانم این شنیده‌ها حقیقت دارد یا جعلی است.

اما به هرجهت من فکر می‌کنم آن تفکری که مدام دولت را مورد ضرب و شتم عملی و غیرعملی قرار می‌داد، حتما در مجلس آتی جایگاه بهتری پیدا می‌کند و دولت باید حتما عزمش را جزم کند که بتواند هم بهانه‌ای دست‌شان ندهد و هم اینکه بتواند به خوبی در مدت باقی‌مانده در همه‌ی زمینه‌ها دفاع کند.

میرزایی نکو درباره‌ی کم بودن سطح مشارکت مردم در این انتخابات گفت: «دولت مجری و برگزار کننده‌ی انتخابات است متاسفانه فکر می‌کنم تا به حال هیچ دولتی تا این اندازه ضعیف در یک انتخابات عمل نکرده بود. یعنی شما 40 سال است انتخابات برگزار می‌کردید و تابحال چنین چیزی نداشتید که آمارها را نگویند! نگویند که در تهران با چند صندوق و با چقدر شمارش، اولین نفر چند رای آورده؛ همه را پنهان می‌کنند و این پنهان‌کاری از سوی دولت است؛ اگر هم دستور است دولت باید اعلام کند که چنین دستوری هست. من فکر می‌کنم این هم خیانت بزرگی است مثل خیانت‌های هواپیما و کرونا و جریانات آبان. تمام این خیانت‌ها دارد انجام می‌شود و متاسفانه آقای روحانی هم آنها را زیرسبیلی رد می‌کنم.

آقای احمدی نژاد بلند شد رفت ستاد، زمان آقای خاتمی و هاشمی هم رفتند، برخورد کردند و پیگیری کردند و آمار را اعلام کردند؛ بله! یکدفعه عشق‌شان کشید که تصمیم گرفتند دیگر استانی اعلام نمی‌کنیم و کلی اعلام می‌کنیم. الان نمی‌گویند که کدام شهرستان چقدر رای دادند، چقدر باطله بوده و چه اتفاقاتی افتاده.

مردم بخاطر شرایط و مشکلات و اتفاقاتی که افتاده -علیرغم همه‌ی دلسوزی‌ که نسبت به کشورشان ایران دارند- اما ترجیح دادند که نیایند رای دهند. در مجلس 94 حدود چهل و خرده‌ای میلیون رای دادند، اینکه تبدیل شود به 23 میلیون و 25 میلیون –که عددش را نمی‌دانم چون آماری نمی‌دهند- معنایی دارد. کسی که می‌رود در حوزه‌ای رای می‌دهد همان لحظه آمارش می‌رود در کل کشور. من در هیات عالی نظارت بر استان‌ها در انتخابات کل شوراها بودم؛ در وزارت کشور نشسته بودم و آمار به صورت آنلاین مشخص می‌شود. یعنی همان لحظه و ساعت به ساعت می‌توانستند اعلام کنند که چند نفر آمده‌اند و پای صندوق؛ من نمی‌دانم از این پنهان کردند چه هدفی داشتند!

تا این وضع شفاف نشود آش همین آش و کاسه هم همین کاسه است و بعید می‌دانم تغییری ایجاد شود.»

او در پاسخ به این سوال که «باتوجه به اینکه اقلیتی از واجدین شرایط در انتخابات شرکت کردند، آیا این مجلس می‌تواند مجلس اکثریت باشد؟» گفت: «به هرحال فرقی نمی‌کند، در این شکل انتخابات عده‌ای رای ندادند و عده‌ای هم رای دادند؛ مثل 30 نفر تکرار در سال 94؛ اما باید دید که پایه‌ی رای آن سی نفری که بعد از تکرار می‌کنم آقای خاتمی رای آوردند چندتا بوده و پایه‌ی رای اینها چندتا است؛ باید این دو را باهم مقایسه کرد و به اینها فهماند تا ببینند. البته ملت می‌دانند و خوب می‌فهمند و تشخیص می‌دهند.

در یک منطقه‌ی کوچکی مثل دماوند و فیروزکوه سال 94 که هنوز رشد جمعیت نداشت و 4-5 سال گذشته، 68 هزار نفر شرکت کردند، الان کمتر از حدود 42 هزار نفر شرکت کردند و تازه این دماوندی است که ریشه‌ی مذهبی دارد، تنها جایی است که موتلفه در آن دفاتری عظیم دارد و دارالمومنین است، اما در انتخابات این دوره چنین شرایطی دارد و معلوم است که این نسبت‌ در دیگر شهرها هم وجود دارد. بنظر من این پنهان‌ کردن نتیجه‌ای ندارد.»

او درباره‌ی تحلیل‌اش از فراکسیون اقلیت مجلس بعدی باتوجه به ترکیب آن تا این لحظه گفت: «بستگی به شجاعت و حضور و نچسبیدن به صندلی‌شان دارد؛ در این دوره‌ هم خیلی کسانی نبودند که حرف بزنند؛ به قول آقای کدخدایی می‌گفت «ما تعداد انگشت شماری را برای معارضت با مسایل و موارد ردصلاحیت کردیم». ما هم 7-8 نفر بودیم؛ درست است که فراکسیون قوی داشتیم ولی کسی صحبتی از مسایل عمده‌ی مردمی نمی‌کند.

اینکه نتوانید حرف دل مردم را در صدا و سیما و مجلس و محافل خصوصی بزنید معلوم نیست بعدا از کجا سر درآورد؛ ممکن است به ما بگویند شما دارید تند می‌گویید، مردم خیلی هم راحت حرف‌شان را می‌زنند؛ اما من می‌گویم نه! کالبد شکافی اجرای انتخابات خیلی مهم است. اینکه یک نفر مثل آقای کدخدایی یا دیگران تکلیف کنند که آمار اعلام شود یا نشود و دولت هیچ کاری نمی‌تواند کند، این چه دلیل و توجیهی داشته باشد. اگر دولت نتواند بگوید مجلس هم نمی‌تواند بگوید و مجلس نتواند بگوید مردم هم نمی‌توانند بگویند.

همین کرونا را ببینید! اینکه بخشنامه می‌شود و بعد تکذیب می‌شود و بعد معلوم می‌شود که درست هم بوده که به خاطر مسایل انتخابات پنهان شده، این نتایجی دارد؛ مردم دارند می‌میرند، تا کی ما باید لاپوشانی کنیم و مطالب را نگوییم و از نظر من اینها از جایی دیگر سردرخواهد آورد.»

ماندگاری: مجلس آینده ضعیف‌ترین مجلس چهل سال اخیر

محسن ماندگاری، پژوهشگر ارتباطات در مورد پایین بودن میزان مشارکت به انصاف نیوز می‌گوید: «بسیار بدیهی بود که نتیجه‌ی انتخابات چه می‌شود، چه از نظر میزان مشارکت و چه از نظر پیروز انتخابات.

قابل پیش بینی بود که نرخ مشارکت در انتخابات بسیار پایین خواهد بود و رکورد کمترین میزان مشارکت در 40 سال گذشته شکسته خواهد شد.»

ماندگاری درباره دلایل کاهش مشارکت گفت: «دلیل اصلی، سرخوردگی مردم است؛ هم سرخوردگی از عملکرد دولت و هم از عملکرد شورای نگهبان در بررسی صلاحیت نامزدها. مردم احساس می‌کنند در هر انتخاباتی که شرکت کنند، تغییر چندانی در وضعیت عمومی کشور و اوضاع سیاسی و اقتصادی و رفاه اجتماعی ایجاد نخواهد شد و این نشانه بسیار بدی برای نظام سیاسی کشور است. لذا همانطور که پیش بینی می‌شد در این دوره، بخش قابل توجهی از مردم تصمیم گرفتند با شرکت نکردن در انتخابات، پیام خود را به مسوولان برسانند.»

به گفته وی: «یکی دیگر از عوامل اصلی کاهش مشارکت در انتخابات، رد صلاحیت‌های گسترده‌ی نامزدها توسط شورای نگهبان بود. بسیاری از مردم نامزدهای خود را در این انتخابات نمی‌دیدند و اگر هم می‌خواستند در انتخابات شرکت کنند باید به کسانی رای می‌دادند که آنها را قبول نداشتند.»

ماندگاری افزود: «در بسیاری از حوزه‌های انتخاباتی، انتخابات رقابتی نبود و صرفا نامزدهای یک جناح فرصت حضور در انتخابات پیدا کرده بودند و جریان‌های دیگر سیاسی غایب بودند. لذا طرفداران دیگر جناحها ترجیح دادند در خانه بمانند و در انتخابات شرکت نکنند.»

او درباره پیشتازی اصولگرایان توضیح داد: «پیروزی اصولگرایان در انتخابات هم قابل پیش بینی بود. آمارها نشان می دهد در اغلب ادوار انتخابات مجلس و شوراها که انتخابات، غیر رقابتی و نرخ مشارکت پایین باشد، اصولگرایان برنده خواهند شد. بنابراین طبیعی است وقتی فقط 20 درصد از مردم تهران در انتخابات شرکت می کنند، نامزدهای اصولگرا پیروز خواهند شد.

این تحلیلگر سیاسی در پاسخ به سوالی درباره وضعیت مجلس دوازدهم می‌گوید: «مجلس آینده ضعیف‌ترین مجلس چهل سال اخیر در ایران خواهد بود. سوابق افرادی که در این انتخابات به مجلس راه پیدا کردند نشان می‌دهد که نمی‌توانیم انتظار یک مجلس مستقل و قوی داشته باشیم. مجلس آینده حتی از داشتن نماینده های باتجربه اصولگرا نیز محروم است چرا که عقلای اصولگرایان نیز در این دوره از انتخابات تقریبا غایب بودند و یا توسط افراطی ترین حلقه های جریان اصولگرا که در سالهای اخیر، این جریان ریشه دار سیاسی را مصادر کرده اند، کنار گذاشته شده و از لیست اصلی این جناح حذف شدند. به همین علت پیش بینی من این است که مجلس آینده ضعیف ترین و ناکارامدترین دوره مجلس پس از انقلاب خواهد بود و جایگاه قوه مقننه در ایران که در سالهای اخیر بشدت مخدوش شده بیش از گذشته خدشه خواهد دید و عملا جایگاهی در هرم قدرت در کشور نخواهد داشت.»

او در پاسخ به این سوال که اقلیت اصلاح‌طلب وارد شده به مجلس چه نقشی خواهد داشت گفت: «آنها هیچ نقشی در معادلات مجلس آینده نخواهند داشت چرا که اساسا وزنی در این پارلمان جدید ندارند. وقتی اقلیت قدرتمندی در انتخابات حضور ندارد چگونه انتظار حضور اقلیت قوی در مجلس دارید؟ بنابراین ما در ابتدا شاهد مجلسی یک‌دست خواهیم بود که پس از چند ماه به تدریج شکافهای درون اصولگرایی که تلاش شده بود قبل انتخابات بر آن سرپوش گذاشته شود سرباز خواهد کرد و احتمالا فراکسیون‌های اصلی مجلس دوازدهم در اختیار اصولگرایان تندرو و اصولگرایان میانه‌رو خواهد بود که در این رقابت درون جناحی، کفه تندروها احتمالا سنگین تر خواهد شد.

به گفته ماندگاری: «اصولگرایانی که در این انتخابات به مجلس راه یافته اند یک‌دست نیستند؛ از تندروهای افراطی تا یک اقلیت میانه‌روی اصولگرا در این انتخابات پیروز شده اند. پیش بینی من این است که اکثریت مجلس آینده در اختیار اصولگرایان تندرو خواهد بود و حتی اصولگرایان میانه‌رو هم احتمالا وزن چندانی در مجلس آینده نخواهند داشت.»

ماندگاری در پاسخ به سوالی در مورد رابطه‌ی دولت روحانی و مجلس آینده می‌گوید: «کار دولت آقای روحانی از قبل از انتخابات هم سخت بود. مدت‌ها است که هم به دلیل عملکرد خود دولت و هم به دلیل مانع‌تراشی‌هایی که از بیرون از دولت وجود دارد، دولت دیگر عملا کارآمدی لازم را ندارد و نمی‌تواند به نیازها و انتظاراتی که عموم مردم از آن داشتند پاسخ دهد. طبیعتا در مجلس آینده این وضعیت بدتر خواهد شد و احتمالا شاهد خواهیم بود که اکثریت مجلس طرح‌هایی را به تصویب می‌رسانند که محدودیت‌ها برای دولت افزایش یابد و دولت روحانی در عمل از آنچه اکنون است ناکارامدتر هم خواهد شد.»

مهدیان: روی‌گردانی از صندوق رای به خاطر عملکردهای گذشته بود

محسن مهدیان دلیل مشارکت پایین مردم در انتخابات را عملکرد دولت و مجلس و دیگر نهادهای انتخابی می‌داند و توضیح می‌دهد: «مشارکت پایین بوده به دلیل اینکه مردم شیرینی رایی که در چند سال گذشته داده بودند را نچشیده بودند که این موضوع به خاطر ناکارآمدی دولت و نبود شفافیت در مجلس و وجود ضعف در شورای شهر و شهرداری تهران بود. لذا اگر امیدی به صندوق رای نداشتند به خاطر مسیری بود که در چند سال گذشته طی کردند و نتیجه‌ای که از رایشان دیدند ناسب نبود. انشاالله مجلس بعدی، مجلس قوی و انقلابی شرایطی را فراهم کند که در نهایت خروجی آن مشارکت مردم در پای صندوق‌های رای باشد.»

او در مورد مجلس آتی می‌افزاید: «من مجلس آینده را از چند جهت یک مجلس قوی می‌دانم. اول اینکه جوانانی که وارد محلس شدند، جوانانی هستند که دغدغه‌های انقلابی دارند و برایشان مهم است که کار مردمی کنند لذا برای مجلس آینده شفافیت حتما اهمیت دارد. نکته‌‌ی مهم را من اول در شفافیت و عدالت‌خواهی مجلس آینده می‌دانم. دوم در کارآمدی و فهم دقیق از اینکه مشروعیت انقلاب اسلامی در کارآمد بودن آن است لذا تمام قوای خود را صرف این می‌کنند که مجلسی کارآمد داشته باشند. نکته‌ی سوم همدلی است؛ کسانی که با لیست وحدت وارد مجلس شدند، یک تجربه‌ی همدلی را پشت سر گذاشته‌اند. لذا این جریان متوجه است که برای پیش‌برد اهداف انقلاب لازم نیست هر روز با همه‌ی گروه‌ها و نهادها و قوای دیگر در جنگ و نزاع باشند. لذا متوجه است که اهداف خود را از راه همدلی و تعامل آگاهانه و هوشمندانه پیش ببرد.

با توجه‌ به اینکه ریش‌سفیدهای اصولگرایی و انقلابی هم در مجلس حضور دارند. حضور ریش‌سفیدها و جوان‌های اصولگرا و انقلابی در کنار هم باعث می‌شود که انتقال تجربه صورت بگیرد.»

مهدیان کار دولت را در قبال مجلس پیش رو سخت‌تر می‌داند و می‌گوید: «کار دولت از آن جهت سخت می‌شود که باید پاسخگوی مجلس باشد سخت می‌شود و من این اتفاق را برای مردم یک اتفاق مبارک می‌دانم ولی برای دولت حتما سخت‌تر است چراکه بعد از این با مجلسی مواجه است که شبانه‌روز بر آن نظارت می‌کند و تلاش می‌کند از دولت کار بکشد و آن را به کار وادار کند. ممکن است برای دولت سختی داشته باشد اما در نهایت به نفع مردم تمام می‌شود. مجلس دو وظیفه‌ی روشن دارد: ۱- نظارت ۲- وضع قوانین لازم. مجلس گذشته به وظایف خود عمل نکرد ولی مجلس آینده به وظایف خود عمل می‌کند. این هم برای دولت خوب است هم برای مردم و هم برای مجلس.»

انتهای پیام