وضعیت بازار بورس در سال 99 چگونه خواهد بود؟
/کارشناسان پاسخ می‌دهند/
پریسا صالحی، انصاف نیوز: بازار بورس در شروع سال جدید با توجه به تحت تاثیر قرار گرفتن اقتصاد جهانی از بحران کرونا با وضعیت ویژه‌ای شروع شد. بازارهای جهانی و بورس‌های مهمی مثل بورس چین دچار آسیب شدند همه‌ی اینها در ایران و با وجود تحریم‌ها اوضاع را خاص‌تر می‌کند. انصاف نیوز برای پیش‌بینی بازار بورس در سال 99 با همایون دارابی و مهدی سوری، کارشناسان حوزه‌ی بورس به گفت‌وگو پرداخته است.
دارابی با ابراز نگرانی در مورد تعطیلی واحدهای تولیدی توصیه می‌کند که تمهیداتی برای حمایت از بنگاه‌های کوچک اقتصادی اندیشیده شود. سوری نیز می‌گوید اگر تورم و قیمت دلار افزایش پیدا کند ارزش دارایی‌ها نیز افزایش می‌یابد.
دارابی: اگر کرونا حل نشود اقتصاد جهانی به بدترین وضعیت یک دهه‌ی اخیر می‌رسد
دارابی در مورد اثرات بحران کرونا بر اقتصاد در سال پیش رو گفت: «مسئله‌ی کرونا مسئله‌ی بسیار مهمی است، نه تنها برای بورس ما بلکه برای تمامی اقتصادها و بازارهای مالی در سرتاسر جهان به یک فاکتور ریسک بزرگ تبدیل شده است. از آنجایی که بازارهای مالی تجربه‌ی چنین چیزی را خیلی کم داشتند. شاید در 50-60 سال اخیر هیچ مسئله‌ای به این گستردگی در حوزه‌ی سلامتی نداشتیم. چند موردی مثل سارس و آنفولانزای پرندگان یا جنون گاوی که در یک دامنه‌ی یک یا دو کشور محدود بود و در این حد که روی تمام بازارها تاثیر بگذارد و اقتصادی مثل اقتصاد ایالات متحده را وادار به قرنطینه‌ی خود کند نداشتیم.
به همین خاطر تحلیل‌هایی که الان در مورد سال آینده داریم دو فرض اساسی دارد. یکی اینکه آیا کرونا در یکی دو ماه آینده جمع خواهد شد یا نه؟ اگر در یکی دو ماه آینده بساطش جمع شود می‌توانیم بگوییم که فاکتورهایی که برای بورس مهم است مثل نرخ قیمت نفت، فلزات اساسی مثل سرب، روی، آلومینیوم و سنگ آهن بازگشت خواهد داشت و ما می‌توانیم در سه چهار ماه تابستان شاهد بازگشت اقتصاد جهانی باشیم و جریان مثبت بازار سرمایه‌ی ما از محل تحولات درون شرکتی و بازگشت صادرات و فعالیت‌های اقتصادی رشد خواهد کرد.
اما اگر این امر برای مدت طولانی ادامه داشته باشد می‌توانم بگویم بدترین شرایط اقتصاد جهانی در یک دهه‌ی اخیر را تجربه خواهیم کرد چراکه هم رشد اقتصاد جهانی منفی خواهد شد و هم اقتصاد چین به شدت دچار مشکل شده و هم اقتصاد اروپا دچار بحران خواهد شد و این شرایط ادامه پیدا خواهد کرد و احتمالی که برای اقتصاد ایران وجود دارد افزایش شدید تورم و ارزش دلار است که بازارها را افزایش می‌دهد و قیمت‌های دارایی‌های مالی را بالا خواهد برد، در هر صورت فکر می‌کنم در سال آینده ما یک سال مثبت خواهیم داشت چه به لحاظ اینکه ماهیت شرکت‌ها و قیمت‌های جهانی تقویت شود و چه اگر افزایش قیمت دلار و تورم رخ دهد باز تاثیر خودش را روی ارزش دارایی‌های مالی خواهد گذاشت.»
او در ادامه افزود: «ما کلا در یک وضعیت خاص هستیم، صادرات نفتی ما کم بوده، درست است که قیمت نفت پایین آمده و بعضی‌ها می‌گویند صادرات زیادی هم نداشتیم اما به هرحال روی محصولات پتروشیمی یا فولادی‌ها و تاثیرات غیرنفتی‌ای که در حاشیه‌ی کشور داشتیم تاثیر می‌گذارد. فعالیت بازارچه‌های مرزی کم شده است. اگر این برای مدت طولانی ادامه پبدا کند با یک وضعیت پیچیده‌ی اقتصادی مواجه خواهیم بود کمااینکه کلیه‌ی کسب‌وکارهای کوچک و متوسط ما در حال خوابیدن است.
اگر تولیدی‌های کوچک، رستوران‌ها یا فعالیت‌های اقتصادی‌ای که کلا سه چهار کارگر را نگاه کنیم. الان که باید بهترین شرایط فعالیتشان در سال نو باشد خوابیده و اگر این برای سه چهار ماه ادامه پیدا کند ایران را در وضعیت بغرنجی قرار خواهد داد که تورم بسیار بسیار شدیدی را در پی خواهد داشت و ممکن است خردادماه یا تیرماه با یک بحران اقتصادی در سطح اقتصاد خردمان مواجه شویم.
به دلیل بحران کرونا در حال حاضر لازم است دولت برنامه‌ی کمک به بنگاه‌های کوچک و متوسط را تنظیم کند. قبل از اینکه این بنگاهها در سال آینده با بحران شدید مواجه شوند لازم است دولت با پرداخت کمک نقدی، تعویق و استمحال بدهی بانکی، بخشش یک یا دو فصل مالیات بر ارزش افزوده و کاهش و حذف هزینه بیمه ای به بنگاه‌های کوچک و متوسط برای عبور از این بحران کمک کند.»
سوری: تورم به بالای 40 درصد می‌رسد
سوری نیز در پیش‌بینی سال آینده ابتدا به موضوع اثرات کروانا پرداخت و گفت: «خسارت‌های اجتماعی و اقتصادی‌ای که ممکن است بحران کرونا به بار بیاورد هنوز برای تمام دنیا ناشناخته است. معمولا بازارها در یک چنین شرایط بحرانی‌ای یک سری حرکات هیجانی انجام می‌دهند و بعد که آن تاثیر واقعی را نمی‌بینند برگشت می‌زنند. برای مثال این اتفاق در بازارهای مالی چین افتاد. بعد از اینکه اخباری آمد که تقریبا از بحران عبور می‌کند، یک مقدار بازارهایش برگشت. در بازارهای جهانی هم در دو سه هفته‌ی گذشته یعنی از 20 فوریه به این طرف ریزش شروع شد و با حمایت‌های مالی‌ای که کشورهای مختلف کردند و اتفاقاتی که شاهدش بودیم یک مقدار برگشت.
در چنین شرایطی تجارت جهانی فریز می‌شود، رشد اقتصادی دنیا پایین می‌آید و معاملات کم می‌شود و همین می‌تواند به صورت واقعی روی بازار بورس تاثیر منفی بگذارد. افزایش بحران ریسک سرمایه‌گذاری P/E کل بازار را می‌تواند کاهش بدهد. پس تا زمانی که ابعاد این بحران مشخص و به سلامت از آن عبور نکنیم ابعاد مشکلاتی که می‌تواند به وجود بیاورد ناشناخته است.
اگر فرض کنیم که این بحران تمام شود و اقتصاد بعد از کرونا همانطور باشد که قبل از آن بود، یک دوره‌ای هست که تعطیلی کارخانه‌ها خیلی نمی‌تواند در سودسازی سال تاثیر آنچنانی بگذارد که این با فرض جمع شدن یکی دوماهه‌ی موضوع است. با شرایط و مفروضات فعلی اقتصاد ما و با پیش‌بینی محتاطانه شاخص 700 هزار واحدی در سال آینده به راحتی قابل دستیابی است.»
او همینطور در مورد بودجه‌ی سال 99 توضیح داد: «می‌دانیم که بودجه‌ای که دولت نوشته قابل تحقق نیست و با اطمینان خیلی زیادی می‌توانیم بگوییم سال 99 احتمال خیلی بالایی دارد که این بودجه حداقل یکی دوبار تعدیل بخورد. علت آن این است که دولت منابع درآمدی واقعی‌ای ندارد، یک سری منابع مثلا از محل فروش دارایی و انتشار اوراق دیده که مسلما در جامعه‌ای که انتطارات تورمی بالای 40 درصد دارد فروختن اوراق 20 تا 25 درصد کار ساده‌ای نیست یعنی این حجم از اوراق را نمی‌شود در بازار ما فروخت مگر اینکه از طریق شبکه‌ی بانکی به بانک‌ها از محل ذخایر داده شود که آن هم تاثیرات تورمی دارد.
برای سال 99 می‌توانیم تورم بالایی را پیش‌بینی کنیم و با توجه به محدودیت منابع ارزی که چه به واسطه‌ی تحریم و چه به واسطه‌ی رکود داخلی داریم قاعدتا قیمت دلار هم رو به افزایش خواهد بود؛ یعنی ارزش ریال کاهش پیدا می‌کند و اگر این اتفاق بیافتد یعنی تورم بالا برود یا قیمت دلار افزایش پیدا کند قاعدتا شاخص بورس می‌تواند رشد بیشتری داشته باشد. هم دارایی شرکت‌ها گران می‌شود و هم محصولاتی که می‌فروشند. شاید ارزش واقعی آنها بالا نرود اما لااقل از نظر عددی قیمت سهامشان و شاخص بالا می‌رود.»
سوری در پایان افزود: «اگر خدایی نکرده کرونا یک فاجعه‌ی انسانی رقم بزند و یک مهمان بلند مدت باشد خب هیچکدام از بازارها امن نیستند مثلا به صورت کلاسیک می‌دانیم که در بحران‌ها قیمت طلا در دنیا افزایش پیدا می‌کند ولی در چند وقت اخیر بحران کرونا باعث شد حتی قیمت طلا هم کاهش پیدا کند. یعنی همان سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز که همیشه وقت جنگ می‌شود یا هراتفاقی می‌افتد به سمت سرمایه‌گذاری در طلا می‌روند الان چون موضوع جان آدم‌ها درمیان است حتی سراغ طلا هم نرفتند.
اما اگر این بحران از حالت فاجعه‌ی انسانی فاصله بگیرد و همین بحران سلامتی باقی بماند یا همه‌ی دنیا بتوانند مثل چین کنترلش کنند قاعدتا قیمت طلای جهانی بالا می‌رود. اگر به خاطر کرونا خسارت‌های اقتصادی‌ای به ما وارد شده بعد از اتمام این بحران تاثیر تورمی این خسارت‌ها می‌تواند شاخص بورس را بالا ببرد.»
انتهای پیام
اینجور که دوستان گفتند در هر صورت تورم وجود دارد ولی کافیست کُفر روسیه و ایران و چین و حتی امارات و کویت و عمان دربیاید و یک کاری دست آرامکو بدهند آنگاه معادلات به هم می‌ریزد.
زیرا آمریکا از قیمت نفت استفاده کرده و جهش چشم‌گیری به بورس خودش داده.
نمی‌دانم این تحلیلی که کردم چقدر می‌تواند واقعی باشد چون من یک آدم عادی هستم و حتی درست حسابی از بورس سر در نمی‌اورم.
ممنون می‌شوم راهنمایی کنید.