درس‌های کره جنوبی برای مقابله با کرونا
ترجمه‌ی گزارش ماکس فیشر، خبرنگار و نویسنده تحلیلی نیویورک‌تایمز و چو سانگ-هان، رئیس دفتر نیویورک‌تایمز در سئول را به نقل از روزآروز می‌خوانید:
هرجور که به اعداد نگاه کنید، یک کشور از بقیه متمایز است: کره جنوبی.
در پایان فوریه و اویل مارس (اسفند) تعداد مبتلایان به ویروس کرونا در این کشور از چند ده‌تا خیلی سریع به چندصد و چند هزار رسید.
در اوج بیماری، کادر درمانی در یک روز -۲۹ فوریه (۹ اسفند)- ۹۰۹ مورد جدید را در این کشور ۵۰ میلیونی شناسایی کردند و به‌نظر می‌رسید کشور در لبه سقوط است. اما در عرض ۴ روز این تعداد نصف شد و روز بعد دوباره نصف.
کره جنوبی در کنار چین یکی از تنها دو کشور جهان است که با داشتن بیماران بسیار زیاد توانست قوس ابتلابه بیماری را صاف کند. و این کار، بدون اقدامات سخت‌گیرانه‌ای صورت گرفته که چین اعمال کرد، مانند محدودیت آزادی بیان و رفت‌وآمد و همچنین قرنطینه‌هایی که به اقتصاد آسیب می‌زنند، شبیه مواردی که در اروپا و آمریکا برقرار شده.
در حالی که تعداد مرگومیر ناشی از کرونا بالاتر می‌رود، مقامات دولتی و متخصصان در همه کشورهای جهان در حال بررسی آموزه‌های تجربه کره‌جنوبی هستند. و این آموزه‌ها در حالی که سهل‌وممتنع هستند، نسبتا سرراست هستند و هزینه‌شان معقول است: واکنش سریع، تست‌گیری و رصد رفت‌وآمد به صورت گسترده، و حمایت شهروندان که این آخری بسیار ضروری است.
با این‌حال، کشورهای دیگری که شدیداً درگیر شیوع کرونا هستند هنوز از کره‌جنوبی پیروی نمی‌کنند. برخی از آن‌ها تمایل نشان داده‌‌اند که از روش‌های کره جنوبی استفاده کنند اما تنها زمانی به صرافت این کار افتاده‌اند که اپیدمی بسیار گسترده شده و دیگر به جایی رسیده که احتمالا نمی‌توان آن را به این زودی‌ها کنترل کرد.
آنطور که دفتر آقای مون جون-این، رئیس‌جمهور کره جنوبی اعلام کرده امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، و استفان لوون، نخست‌وزیر سوئد هردو با آقای مون تماس گرفته‌اند و از جزئیات اقدامات صورت‌گرفته کشور کره پرس‌وجو کرده‌اند.
تدرس آدهانوم قبرسیوس، رئیس سازمان جهانی، از کره جنوبی تقدیر کرده چون این کشور نشان داده مهار ویروس کرونا در عین سختی شدنی است. او از کشورهای دیگر خواسته که «آموزه‌های کره و جاهای دیگر را به کار ببرند.»
مقامات کره جنوبی محتاط‌اند که شاید موفقیت‌شان موقتی باشد. خطر این وجود دارد که بیماری دوباره برگردد، به‌خصوص که همه‌گیری کرونا در ورای مرزهای این کشور هنوز به رشد خود ادامه می‌دهد.
اسکات گاتلیب، رئیس سابق کمیسیون غدا و داروی آمریکا، مکررا از کره جنوبی به عنوان یک مدل نام برده است. او در توئیتر نوشته: «کره جنوبی نشان داد که کووید-۱۹ را با هوش و نظام درمانی قدرتمند می‌توان شکست داد.»
درس اول: سریع مداخله کن، قبل از اینکه بحران بالا بگیرد
تنها یک هفته بعد از اینکه اولین مورد بیماری در آخر ژانویه (اوایل بهمن) شناسایی شد، مقامات دولتی با نمایندگان کمپانی‌های دارویی دیدار کردند. به این کمپانی‌ها گفتند که سریع ساخت کیت‌های تشخیص در مقیاس وسیع را شروع کنند و قول دادند که هر تائیدیه ضروری که لازم باشد صادر خواهند کرد.
در عرض دو هفته، اگرچه که کره تائید کرد که تعداد موارد تائید‌شده‌ی ابتلا هنوز دورقمی است، روزانه هزار کیت تست وارد می شد. کره حالا روزانه ۱۰۰هزار کیت تولید می‌کرد و مقامات هم می‌گفتند که دارند با ۱۷ کشورخارجی برای صادر کردن آن‌ها مذاکره میکنند.
مقامات به‌سرعت در داگو، شهر دوونیم میلیون نفری که همه‌گیری در آن از یک کلیسا به‌سرعت رشد کرد، قوانین اضطراری اعمال کردند.
کره‌ای‌ها برخلاف اروپایی‌ها و آمریکایی با ویروس کرونا مانند یک تهدید ملی برخورد کردند. به‌خصوص که تجربه شیوع مرس در سال ۲۰۱۵ را داشتند که ۳۸ کشته به‌جا گذاشته بود.
ویروس کرونا، یک دوره نهفتگی ۵روزه دارد و بعد از آن است که دوره‌ای از نشانه‌های ملایم بیماری ظاهر می‌شود که ممکن است با نشانه‌های سرماخوردگی اشتباه گرفته شود. در این دوره است که بیماری قدرت بالای انتقال دارد. این الگو یک فرصت یک یا دو هفته قبل از ظهور شیوع به‌وجود می‌آورد.
به گفته کیم گنگ-لیپ، معاون وزیر بهداشت کره « این ویژگی‌ها روش‌های سنتی مانند قرنطینه یا ایزوله‌سازی را غیرموثر می‌کند. وقتی که این بیماری برسد، روش‌های قدیمی برای توقف شیوع آن غیرموثر است.»
درس دوم: تست‌گیری به‌موقع، گسترده و ایمن
کره جنوبی بیش از هر کشور دیگری از مردم تست کرونا گرفته است و همین باعث شده که بتواند بسیاری از افرادی را که مبتلا شده‌اند، ایزوله و درمان کند.
کره بیش از ۳۰۰هزار تست گرفته که سرانه آن چیزی بیش از ۴۰برابر ایالات متحده می‌شود.
کانگ گیونک-وا، وزیر امور خارجه کره به بی.بی.سی گفت: «تست‌گیری در مرکز اقدامات ما قرار دارد به‌خاطر اینکه مبنای شناسایی اولیه است و شیوع را به حداقل می‌رساند و کمک می‌کند به درمان سریع کسانی که به ویروس مبتلا شده‌اند.» به‌گفته او تست‌گیری «رمز میزان کم مرگومیر بسیار پائین» در این کشور بود.
برای اینکه کلینک‌ها و بیمارستان‌ها زیر فشار از کار نیفتند، دولت ۶۰۰ مرکز تست گیری ایجاد کرد. هدف از ایجاد این مراکز این بود که هر چه می‌شود تعداد افراد بیشتری تست بدهند و هرچه‌قدر که ممکن است این کار سریع و امن صورت بگیرد. به‌علاوه تعداد تعاملات کادر درمان به حداقل برسد.
در ۵۰ ایستگاه سیار، افراد بدون اینکه از ماشین‌های‌شان پیاده شوند تست می‌دادند. پرسشنامه دریافت می‌کردند که باید پر می‌کردند، تب‌شان و بزاق دهان‌شان تست می‌شد. کل پروسه ۱۰ دقیقه طول می‌کشید و نتیجه‌اش هم در عرض چند ساعت مشخص می‌شد.
در برخی مراکز عمومی، افراد وارد اتاقک‌هایی مانند باجه‌های تلفن می‌شدند. کادر درمانی با استفاده از دست‌کش‌های ضخیمی که به دیوار این باجه‌ها وصل بود، تست بزاق می‌گرفت.
پیام‌های تبلیغاتی دولتیِ بی‌امان از مردم می‌خواهند که اگر نشانهای از بیماری در خود یا کسان دیگر می‌بینند تست بدهند. از مسافران خارجی خواسته می‌شود که اپی را دانلود کنند که توسط آن خودشان می‌توانند نشانهای بیماری‌شان را چک کنند.
ادارات، هتل‌ها و دیگر ساختمان‌های بزرگ از دوربین‌های حرارتی برای تشخیص افراد تب‌دار استفاده میکنند. بسیاری از رستوران‌ها قبل از پذیرش دمای بدن افراد را چک میکنند.
درس سوم: رصد تماس، ایزوله‌کردن و نظارت
وقتی تست کرونا فردی مثبت می‌شود، کادر درمانی رفت‌وآمدهای اخیر او را رصد میکنند تا هرکس که این فرد با آن تماس داشته را شناسایی کنند، از او تست بگیرند و اگر لازم بود او را ایزوله کنند. به این پروسه رصد تماس گفته می‌شود.
این روند به کادر درمان اجازه می‌دهد که شبکه‌های احتمالی انتقال را شناسایی کنند و ویروس را مانند یک غده سرطانی از جامعه بکنند.
در خلال شیوع بیماری مرس، کره جنوبی ابزارها و رویه‌هایی را ابداع کرد و توسعه داد که به رصد تماس سخت‌گیرانه کمک میکنند. مقامات وزارت بهداشت برای رصد رفت‌وآمدهای بیماران از دوربین‌های امنیتی، کردیت‌کارت‌ها و داده‌های GPS ماشین‌ها و موبایل‌ها استفاده میکنند.
دکتر کی می‌گوید: «ما کار تحقیقات درباره شیوع بیماری را مانند کارآگاهان اداره پلیس انجام می‌دهیم. به‌علاوه، ما قوانینی داریم که در دوران بحران بیماری‌های همه‌گیر، امنیت اجتماعی را به حریم خصوصی افراد اولویت می‌دهد.»
وقتی شیوع بیماری آنقدر زیاد شد که دیگر امکان رصد دقیق بیماران وجود نداشت، دولت بیشتر به پیام‌رسانی انبوه تکیه کرد.
وقتی مورد جدیدی در نزدیکی یکی از کره‌ای‌ها شناسایی می‌شود هشداری از طریق موبایل به آن‌ها فرستاده می‌شود. برخی وب‌سایت‌ها و اپ‌های موبایل ساعت‌به‌ساعت و گاه دقیقه‌به‌دقیقه مسیر حرکت مردم را نشان می‌دهند – اینکه چه اتوبوسی استفاده کردند، کی سوار و کی پیاده شدند و اینکه آیا ماسک زده‌اند یا نه.
از افرادی که فکر میکنند مسیری را با افراد بیمار هم‌قدم شده‌اند خواسته می‌شود به مراکز تست‌گیری گزارش دهند.
بخش بزرگی از مردم کره جنوبی این از دست دادن حریم خصوصی را یک مصالحه ضروری می‌دانند و آن را قبول کرده‌اند.
افرادی که مجبورند در خودقرنطینگی قرار بگیرند، باید اپ دیگری را دانلود کنند. این اپ وقتی بیمار قرنطینه را نقص می‌کند به مسئولین پیام هشدار می‌دهد. جریمه برای نقض قرنطینه تا ۲هزار و پانصد دلار می‌رسد.
شناسایی و برخورد با شیوع اولیه، و جداسازی کسانی که نشانه‌های اولیه داشتند در مراکز خاص، کره جنوبی بیمارستان‌ها را از بیماران جدی پاک نگه داشت.
درس چهارم: بسیج مردمی
کادر درمانی و اسکنرهای دمای بدن برای رصد همه کافی نیستند بنابراین همه مردم باید در این کار مشارکت کنند.
رهبران کشور به این نتیجه رسیدند که برای مهار کردن شیوع بیماری لازم است که شهروندان کاملا مطلع باشند و از ایشان درخواست شود همکاری کنند.
برنامه‌های تلویزیونی، تبلیغات ایستگاه‌های مترو و هشدارهای موبایلی دائم یادآوری می‌کردند که ماسک بزنید، و روزانه اطلاعات درباره جداسازی اجتماعی و داده‌های مربوط به شیوع را هم‌رسانی می‌کردند.
این سیستم پیام‌رسانی نوعی حالت نیمه‌جنگی را القا می‌کرد. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که اکثریت مردم از اقدامات دولت حمایت میکنند، اعتماد به دولت بالا است، هراس عمومی پائین است و احتکار هم بسیار کم است.
لی تای-هو، معاون وزیر امورخارجی همین اواخر به خبرنگاران گفت: «اعتماد عمومی نتیجه سطح بالای آگاهی عمومی و مشارکت داوطلبانه است که سبب تقویت اقدامات جمعی ما شده است.»
دولتی‌ها همچنین نظام درمانی دولتی کشور را در این وضعیت مهم می‌دانند که نگه‌داری بیشتر و پوشش هزینه‌های درمانی مربوط به کرونا را سبب شده و به افرادی که نشانهای از بیماری هم ندارند انگیزه می‌دهد تست بدهند.
آیا مدل کره قابل استفاده در جای دیگری است؟
روش‌ها و ابزارهای دولت کره برای کنترل بیماری کرونا نه پیچیده‌اند و نه گران.
متخصصان به موانع پیروی از کره اشاره میکنند که هیچ‌کدام ربطی به تکنولوژی یا هزینه ندارد.
اولین مانع فقدان اراده سیاسی است. بسیاری از دولت‌ها تا شیوع به سطح بحرانی نرسید در انجام اقدامات جدی تردید داشتند.
مانع دیگر، فقدان اراده عمومی است. اعتماد اجتماعی در کره جنوبی از بسیاری کشورهای دیگر به‌خصوص دموکراسی‌های غربی که درگیر دوقطبی‌ها سیاسی و واکنش‌های پوپولیستی هستند، بیشتر است.
اما مهم‌ترین چالش را گذر زمان ایجاد می‌کند. به گفته دکتر کی، شاید برای کشورهایی که عمیقا درگیر همه‌گیری شده‌اند «خیلی دیر» شده باشد که بخواهند آن را به سرعت و کارآمدی کره جنوبی کنترل کنند.
[این مطلب با مشخصات زیر در ۲۴ مارس ۲۰۲۰ در وب‌سایت نیویورک‌تایمز منتشر شده است. بخشی از اطلاعات آن که در زمان ترجمه قدیمی شده بود در متن فارسی نیامده است.]
انتهای یام
