توضیحی مختصر درباره خبر قیمت منفی نفت

فاطمه نجفی در یادداشتی تلگرامی نوشت:

خبر این بود:

در روز دوشنبه ۲۰ آوریل ۲۰۲۰ قیمت نفت وست تگزاس اینترمدیت (‌WTI) در «بازارهای مالی» به صفر و قیمت نفت ‌‌WTI تحویل در ماه مه ۲۰۲۰ منفی شد. اما ماجرا حقیقتا چیه؟ چه اتفاقی برای پالایشگاه‌ها (خریداران نفت خام) و صادرکنندگان نفت خام افتاده؟

قبل از هیجان زده شدن برای اینکه مساله را بهتر متوجه بشیم اول باید تکلیف چند تا نکته را در این خبر روشن روشن کنیم: «تحویل در ماه مه»، «تحویل در ماه آوریل» و «بازار مالی»

احتمالا شنیدید که بسیاری از کالاهای اساسی (کالاهای کشاورزی، نفت، فلزات سنگین و… )، طلا، نرخ ارز در «بازار آتی» (future) یا بازار لحظه‌ای (spot market ) مبادله می‌شن.

بازار لحظه‌ای:

یعنی اینکه اگر شما گاوداری دارید و من یک کارخانه لبنیات دارم، هر روز صبح از شما ۱۰ هزار لیتر شیر می‌خرم و بستنی تولید می‌کنم و بستنی می‌فروشم. به صورت عادی قیمت شیر لیتری ۲۰۰ تومان بین من و شما مبادله می‌شه. تو این شرایط اگر یک شب گاوداری شما دچار حریق بشه، فردا صبح به دلیل کم شدن عرضه، قیمت شیر ۴۰۰ تومان خواهد بود. و من به عنوان کارخانه تولید بستنی باید شیر را به قیمت ۴۰۰ تومان از شما بخرم. حالا اگر یک گاوداری دیگه افتتاح بشه و عرضه شیر دو برابر بشه من شیر را به قیمت ۱۰۰ تومان از شما خواهم خرید. این‌ها مثال‌هایی از نوسانات قیمت در بازارهای لحظه ای هستند.

تولید کننده بستنی (تقاضا) و تولید کننده شیر (عرضه) ترجیح ‌می‌دن نوسانات قیمت تو یک سطح محدودی کنترل بشه. چون نمی‌تونند مدام ظرفیت انبار و یا میزان و ظرفیت تولیدشون را تغییر بدن. اینجاست که یک نفر به عنوان سرمایه‌گذار وارد می‌شه و قرارداد آتی شکل می‌گیره.

قرارداد آتی: یعنی یک تعهد قانونی برای تحویل یک کالا در یک قیمت از پیش توافق شده در زمان مشخص در آینده. برای شکل گیری قرارداد آتی معمولا به یک نفر سوم به نام سرمایه‌گذار احتیاج هست که ریسک نوسانات قیمت را تحمل کنه. سرمایه‌گذار‌ِ‌ قرارداد آتی با خریدار یک قرارداد می‌بنده که در سه ماه آینده بهش شیر را در قیمت ثابت ۲۲۰ تومان بهش تحویل می‌ده و با فروشنده یک قرار داد می‌بنده که شیر را به قیمت ۱۸۰ تومن ازش می‌خره.

موقع تحویل شیر خریدار می دونه که شیر را فارغ از اینکه قیمت شیر در بازار لحظه ۲۰۰، ۵۰۰ یا ۱۵۰ تومان باشه، به قیمت ۲۲۰ تومان می‌خره. (و قصه مشابه برای فروشنده)

در مورد بازار نفت هم بازار آتی و بازار لحظه وجود داره. وقتی در۲۰ ام ماه آوریل در مورد نفت تحویل ۲۰ ام آوریل صحبت می‌کنیم داریم از بازار لحظه حرف می‌زنیم. اما وقتی از نفت تحویل ماه مه حرف می‌زنیم داریم در مورد بازار آتی حرف می‌زنیم.تو دنیا تعداد زیادی فروشنده و خریدار نفت وجود داره و الزاما به ازای همه‌ی قراردادهایی آتی که سرمایه‌گذار با فروشنده یا خریدار می‌بنده فروشنده/خریدار آتی وجود نداره. یعنی سرمایه‌گذار ممکنه ۵۰۰ میلیون بشکه نفت تحویل ماه اردیبهشت را در ماه بهمن خریده باشه و فقط ۳۰۰ میلیون بشکه را فروخته باشه. این ۲۰۰ میلیون بشکه نفت تو ماه اردبیهشت داخل نفت‌کش‌ها خواهد بود و در بازار لحظه‌ای اردیبهشت باید به فروش برسه. تو شرایط فعلی به نظر میاد که خریدار نفت در ماه اردیبهشت به این میزان نفت که در بازارهای مالی مبادله شده نیاز نداره. (صاحب نفت شرکت‌های سرمایه‌گذاری ‌اند) و سرمایه‌گذار باید هزینه‌های نفت‌کش‌ها، مخازن موقت و .. را پرداخت کنه. برای همیندر بازار مالی نفت تحویل اردیبهشت، مثل شیری هست که کارخانه بستی سازی اون را نمی‌خرد و باید جایی نگه داری بشه (هزینه سرمایه‌گذاره)

ممکنه سناریو‌های دیگه‌ای هم این اتفاق را تشدید کنند یا باعث بشن. مثل اینکه پالایشگاه خریدار نفت تو شرایطی باشه که ترجیح بده با پرداخت ضرر از قرار داد خرید آتی خارج بشه و … و اگر تعداد خریدارانی که نمی تونند تحویل بگیرند (پول را پرداخت کنند) زیاد باشه (و کسی نتونه جاشون را در تقاضا بگیره) سرمایه گذار بازار آتی با این مشکل رو به رو می‌شه

اینکه کسی بگه خریدار و فروشنده تحت تاثیر قرار نمی‌گیرند حرف درستی نیست. اما اینکه اولین متضرر ماجرا چه کسی هست، باید گفت که سرمایه‌گذاران بازارهای مالی در حوزه نفت اند.

انتهای پیام