حذف خبرنگار به خاطر توییت و آینده‌ی مبهم رسانه‌

سرویس رسانه‌ی انصاف نیوز: اخراج یک خبرنگار یا آنطور که مدیران آن رسانه می‌گویند عدم تمدید قرارداد او، این روزها در فضای رسانه و فضای مجازی با واکنش‌های مختلفی همراه بود. بسیاری این اتفاق را ضربه‌ای به ساحت رسانه و اعتماد عمومی به رسانه‌ها می‌دانستند و به نوع برخورد با روزنامه‌نگاران را مورد نقد قرار دادند.

پس از آنکه امیرعبدالرضا سپنچی، مدیر روابط عمومی سازمان محیط زیست در یک برنامه‌ی تلویزیونی اتهاماتی به خبرنگاران حوزه‌ی محیط زیست وارد کرد، یکی از خبرنگاران ایسنا در صفحه‌ی توییتر خود واکنشی به این موضوع نشان داد. او در صفحه‌ی شخصی خود در توییتر نوشت: «کسی هست که به داد خبرنگارهای محیط زیست برسد؟ روابط عمومی سازمان محیط زیست تهمت می‌زند که خبرنگارها از بیگانه بودجه گرفته‌اند. برای این تهمت سندی ارائه بدهید یا با شرفی که حرفش را می‌زنید از خبرنگارها عذر خواهی کنید. #یوز #طبیعت_360درجه». بعد از این توییت بود که با او قطع همکاری شد؛ هر چند مدیران این رسانه می‌گویند مربوط به این موضوع نیست و اخراج نشده بلکه قرارداد جدیدی با او بسته نشده است.

انصاف نیوز درباره‌ی حرمت خبرنگاری و نحوه‌ی رفتار با خبرنگار با محمد آقازاده، روزنامه‌نگار پیشکسوت و کامبیز نوروزی، کارشناس حقوق رسانه گفت‌وگو کرده است. آقازاده خبرنگاران را گوشت قربانی این فضا می‌داند و می‌گوید روزنامه‌نگاران سندیکایی ندارند که از حقوقشان دفاع کند. نوروزی نیز می‌گوید توقعاتی که از رسانه‌ها می‌رود زیاد است و این موضوع رسانه‌ها را ضعیف می‌کند. … من امیدوارم با هوشمندی‌ای که در مدیریت ایسنا سراغ دارم و در صداقت حرفه‌ای‌ای که در خانم رحیمی می‌شناسم این مساله حل شود.

آقازاده: خبرنگاران گوشت قربانی هستند

آقازاده به انصاف نیوز گفت: «کسانی در دولت تحت فشار تحریم و کرونا، تصمیمات متناقضی می‌گیرند. نگاهش به رسانه‌ها و روزنامه‌هایی که در اختیار خودش است مثل ایسنا، ایلنا و روزنامه‌ی ایران طوری است که انتظار دارد سیاست‌ها و خط مشی‌های دولت را تبلیغ کنند و اصلا نمی‌تواند برتابد که کسی از این خط مشی‌ها انتقاد کند. آستانه‌ی تحملشان هم خیلی پایین است.

فقط این مورد هم این نیست، در خیلی از روزنامه‌ها مثل اعتماد خبرنگارانی در یک ماه اخیر اخراج شدند. این یک مورد سیاسی بوده ولی موارد دیگر هم وجود دارد و خبرنگاران الان گوشت قربانی هستند و متاسفانه ما یک سندیکا و انجمن قوی هم نداریم که از این افراد حمایت کنند.

وقتی این اتفاقات می‌افتد دولت ضرر هنگفتی هم می‌کند. وقتی رسانه‌ها فقط تبلیغاتی می‌شوند دیگر خواننده را از دست می‌دهند. دولت به چیزی که می‌خواهد یعنی اقناع افکار عمومی هم نمی‌رسد. به نظر من این هیچ دستاوردی برای دولت ندارد جز اینکه اعتبار اجتماعی روزنامه‌ها و خودش را مخدوش کند.»

او در مورد تبعات این فضا اضافه کرد: «من معتقدم که نسل جوان بسیار حرفه‌ای هستند اما یک آدم حرفه‌ای در یک فضای غیر حرفه‌ای به شخص زیر متوسط تبدیل می‌شود. روزنامه‌نگاران ما فارغ از شخص خودشان در نشریات جایگاهی ندارند و دیگر محل رجوع نیستند. شما یک مصاحبه‌ای با یک مقام امنیتی کردید؛ کاملا دیده شد. من با خط مشی مدیرتان کاملا مخالفم اما آنجا برای کار کردن انگیزه وجود دارد. وقتی در رسانه‌ها چیزهای خلاقانه هم سانسور می‌شود، انگیزه‌ی روزنامه‌نگاران فقط می‌شود سر ماه که حقوقشان را بگیرند. اینها تلاش می‌کنند که انگیزه‌شان را در فضای مجازی نشان دهند که گفته می‌شود نه یا باید فضای مجازی را انتخاب کنید یا ما را. این خیلی خطرناک است.

روزنامه‌نگار یک شان و منزلت اجتماعی دارد یا باید منزلت اجتماعی خود را زیر پا بگذارد یا مساله‌ی معیشتش را. این از نظر انسانی اشکال دارد و از طرف دیگر رسانه‌ها را بی‌خون می‌کند. من وقتی می‌خواهم یک مصاحبه یا مقاله را بخوانم امضای پای مصاحبه برای من مهم است که چه کسی مصاحبه کرده است.

متاسفانه همه‌ی صنوف ضعیف شده‌اند. به خاطر برخوردهایی که قبلا شده مثل حذف و برخورد و اتفاقاتی که برای روزنامه‌نگاران مثل آقای مساعد افتاد، روزنامه‌نگاران ضعیف شده‌اند و کسی نیست که اینها را جمع کند، انگیزه‌ی جمع شدن هم ندارند. می‌دانند که نامه نوشتن و حمایت هم تاثیری نمی‌گذارد. انجمن صنفی‌ای هم که به صورت نیم‌بند داریم فقط به دادن یک بیانیه اکتفا می‌کند در حالی که باید مذاکره کند و پیگیری کند و خطرات این نوع نگاه را به دولت نشان دهد و بگوید خود دولت ضرر می‌کند.»

او در ادامه اضافه کرد: «بزرگترین گاف مطبوعات ایران این بود که فشار آوردند که نشریات روزانه چاپ شوند. وقتی نشریات روزانه چاپ می‌وشند یعنی هزینه‌ها مثل هزینه‌های کاغذ خیلی بالا می‌رود و به دولت متکی می‌شوند. اگر مثلا روزنامه‌ی ایران به یک سایت خبری تبدیل شود. اگر این منابع به سایت‌های خبری و خبرگزاری‌هایی که انگیزه دارند ریخته شود، حتما اتفاق خوبی در رسانه‌ها می‌افتد. روزنامه‌های ایران در دوران کرونا پلاستیک دور کاغذ کشیده است. ویروس روی پلاستیک هفت روز می‌ماند و روی کاغذ چهار ساعت. این نشان می‌دهد رسانه‌های ما از جریان روز عقب هستند و نیامده‌اند با یک کارشناس صحبت کنند که این کار خوب است یا نه.»

آقازاده با انتقاد بر فای حاکم بر رسانه‌ها گفت: «سردبیرهایی که منتظر هستند تا ببینند مقام‌های بالادستی خوششان می‌آید یا نه باعث شده رسانه‌های ما بمیرند، اگر چیزی هم هست انگیزه‌ی خود خبرنگارها است. انگیزه مساله‌ی اساسی رسانه است. اگر انگیزه از رسانه گرفته شود تبدیل به هیچ می‌شود. اینگونه رفتارها انگیزه‌کشی می‌کند و روزنامه‌نگارهای نخبه را فراری می‌دهد و رسانه را بی‌اثر می‌کند.

ایسنا سابقه‌ی خوبی دارد و اولین خبرگزاری‌ای بود که در همه‌ی زمینه‌ها ورود می‌کرد و نیروهای خوبی تربیت کرد، هنوز چرخ قبلی آن می‌چرخد، این اتفاق‌ها باعث می‌شود که آن سابقه هم از بین برود.»

او در پایان به وضعیت معیشتی خبرنگاران پرداخت و اضافه کرد این مشکلات می‌تواند فضای رسانه را به سمت رانت ببرد او در این مورد توضیح داد: «خبرنگار یا باید انگیزه‌اش را پاسخ دهد یا باید پول دربیاورد، وقتی حقوق خوب نمی‌گیرد خب فساد دامن زده می‌شود ما خیلی خبرنگارها را می‌شناسیم که خانه‌های میلیاردی با زد و بند خریدند. وقتی یک روزنامه‌نگار می‌بیند محمد آقازاده بعد از 40 سال روزنامه‌نگاری بعد از 30 سال همان جا زندگی می‌کند که 30 سال پیش می‌کرد و حداقل حقوق را دارد. مقایسه می‌کند و می‌بیند این راه بهتر است که بروم یک ماشین بخرم، یک خانه بخرم.»

کامبیز نوروزی: رسانه‌ها به کما می‌روند

کامبیز نوروزی با انتقاد به نگاهی که نسبت به رسانه وجود دارد به انصاف نیوز گفت: «جامعه‌ی روزنامه‌نگاری ایران با یک مشکل جدی مواجه است و آن هم  نوع نگاه مقام‌ها به روزنامه‌نگار است. کماکان توقعی که از روزنامه‌نگار و رسانه می‌رود این است که رسانه بوقی باشد برای تبلیغ مقامات. وقتی هم که رسانه یا خبرنگار بخواهد یک موضع مستقل از آن بگیرد، گاهی با نسبت‌های ناروا، توهین یا بی‌مهری‌هایی مواجه می‌شود.

در چند وقت اخیر بین روزنامه‌نگاران حوزه‌ی محیط زیست و بعضی مقام‌های سازمان محیط زیست گفت‌وگوهای ناخوشایندی در گرفت. از طرف روابط عمومی سازمان محیط زیست عباراتی نسبت به روزنامه‌نگاران به کار رفت که شایسته نبود. تحمل اینگونه مسائل برای روزنامه‌نگاران سخت است. روزنامه‌نگار ایرانی به اندازه‌ی کافی از همه سو تحت فشار فعالیت می‌کند، مشکل امنیت شغلی، مشکل امنیتی و مشکل معیشتی دارد. طبیعی است توقع داشته باشد که احترام حرفه‌ای او رعایت شود.

نه روزنامه‌نگار و نه رسانه بلندگوی دستگاه‌های حکومتی نیستند. توقع ما این است که دستگاه‌های حکومتی موقعیت روزنامه‌نگار را درک کنند و به زبان رسانه با روزنامه‌نگار روبه‌رو شوند و از گفتن کلماتی که ناخوشایند است و ممکن است باعث سوءتفاهم شود خودداری کنند.»

او با اشاره به ماجرای زینب رحیمی اضافه کرد: «خانم رحیمی در یک توییت نسبت به این موضوع واکنش نشان داد. از طرفی خبرگزاری ایسنا یکی از خبرگزاری‌های خیلی خوب کشور است. شاید ایسنا از نظر میزان استفاده‌ی اخبار و گزارش‌ها بین رده‌ی یک و دو باشد. ایسنا مدیریت آن و همکارانی که در ایسنا فعالیت می‌کنند بسیار محترم هستند. ایسنا دو دهه است که در سطح قابل قبول و خوب فعالیت می‌کند. چیزی که انتظار می‌رود این است که رسانه‌ها به خصوص رسانه‌های خوب و محترم و معتبری مثل ایسنا با تحمل بیشتری اینگونه چالش‌ها را در خودشان حل و فصل کنند که روزنامه‌نگاران به مشکل برنخورند. رابطه‌ی تعاملی بین مدیریت و تحریریه همیشه یکی از مسائل مهم اداره‌ی هر موسسه‌ی رسانه‌ای است.

گویا ایسنا گفته که قطع همکاری خانم رحیمی اخراج نبوده و ربطی هم به این موضوع ندارد ولی به هرحال خیلی بهتر است که این قبیل تصمیمات و اقدامات در چارچوب‌هایی اتفاق بیافتد و با هوشمندی و دقت بیشتری که هم موسسه‌ی رسانه‌ای و هم روزنامه‌نگار در فضای آسوده‌تری فعالیت کند. من امیدوارم با هوشمندی‌ای که در مدیریت ایسنا سراغ دارم و در صداقت حرفه‌ای‌ای که در خانم رحیمی می‌شناسم این مساله حل شود.»

نوروزی در پایان افزود: «این یکی از مواردی است که روزنامه‌نگار با آن سروکار دارد. متاسفانه از یک سو موسسات رسانه‌ای ایران از جهات مختلف مشکل دارند و در سال‌های اخیر مشکلات شدید اقتصادی هم به آن اضافه شده، فشارهای امنیتی به موسسات خیلی زیاد است و از همه طرف از آنها توقع دارند. متاسفانه توقعاتی که مقامات دولتی از رسانه‌ها دارند خیلی زیاد است. همه‌ی اینها دست به دست هم داده و فعالیت رسانه‌ای را در ایران با بحران روبه‌رو کرده است. خیلی از روزنامه‌ها در آستانه‌ی تعطیلی قرار دارند و دولت به این موضوع اهمیتی نمی‌دهد و هیچگونه توجهی برای حل و فصل آن ندارد.

موضوع این اخراج موضوع تازه‌ای نیست؛ مشابه آن زیاد داشتیم ولی این موضوع به دلایلی بیشتر خبری شد ولی یک موضوعی است که به کررات اتفاق افتاده، اخراج روزنامه‌نگاران یا مشکلات سیاسی‌ای که برای رسانه‌ها درست می‌کنند و فشارهای سنگینی که وجود دارد زیاد است. یک خبرگزاری مستقل وقتی خبری کار می‌کند، به خاطر آن خبر ده‌ها تلفن می‌شود که چرا این مطلب را کار کردید. این روندی است که چند سال است طول کشیده و رسانه‌های ما دارند به نقطه‌ی کما می‌رسند، دولت هم از همه‌ی جهات کلا بی‌اعتنا است. گاهی تصور می‌شود که چه بسا دولت از خدا می‌خواهد که روزنامه‌ها تعطیل شوند، اینقدر بی‌اعتنایی زیاد است و هیچ همتی برای حل و فصل این موضوع وجود ندارد.»

انتهای پیام