نقد یک استاد به «گاجی شدن دانشگاه»

یک استاد جامعه شناسی در انتقاد شدید به روی آوردن دانشجویان به سمت کتاب های آمادگی کنکور کارشناسی ارشد از جمله کتاب های گاج، می گوید: واقعیت تلخی است. علوم انسانی و اجتماعی آکادمی ایرانی همین گونه به قهقرا می‌رود و دست آخر چیزی باقی نمی‌ماند. همه ی راه‌ها به گاج ختم می‌شود. ریتزر از «مک‌دونالدی شدن» جامعه سخن گفته است و من مایلم از «گاجی شدن» دانشگاه حرف بزنم.

به گزارش انصاف نیوز، دکتر محمد فاضلی جامعه شناس در یادداشتی نوشت: از سال 1387 تدریس کتب کلاسیک‌های جامعه‌شناسی را شروع کردم. تصورم این بود که دانشجویان جامعه‌شناسی لازم است با متون اصلی آشنا شوند. امسال که تدریس در دانشگاه شهید بهشتی را آغاز کردم، به تناسب عنوان درس «آثار صاحبنظران جامعه‌شناسی»، برنامه ی کلاس را خواندن دو کتاب «درباره ی تقسیم کار اجتماعی» و «اقتصاد و جامعه» وبر اعلام کردم. استدلالم این است که در دو درس نظریه‌های جامعه‌شناسی 1 و 2، دانشجو با خلاصه و چکیده نظریه‌ها آشنا می‌شود و آمادگی دارد با کتب اصلی مواجه شود.

اولین جلسه، 49 نفر در کلاس ثبت نام کرده بودند. جلسه ی دوم این تعداد به 22 نفر رسید و جلسه سوم همین مقدار باقی ماند. از سر کنجکاوی از دانشجویان پرسیدم بقیه کجا هستند؟ برخی گفتند بین دو تعطیلی بوده و گروهی مسافرت هستند. یکی دیگر از دانشجویان گفت بخش زیادی از دانشجویان گفته‌اند ما قصد داریم برای کنکور کارشناسی ارشد درس بخوانیم و فرصت نمی‌کنیم کتاب تقسیم کار دورکیم را بخوانیم.

مسأله اصلا آن کلاسی نیست که چنین حرفی زده‌اند. این جمله، نشانه‌ای از وضعیت آموزش عالی ماست. گروهی هستند که قرار است در کنکور کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی شرکت کنند و علی‌القاعده قرار است جامعه‌شناس شوند، اما فرصت ندارند یکی از بنیادی‌ترین کتب جامعه‌شناسی را بخوانند. حدس می‌زنم در رشته ی ادبیات هم گروهی امتحان کارشناسی ارشد می‌دهند اما فرصت ندارند بوستان و گلستان سعدی بخوانند؛ حتماً گروهی کارشناس ارشد فلسفه می‌شوند اما وقت ندارند کانت و هگل بخوانند.

واقعیت تلخی است. علوم انسانی و اجتماعی آکادمی ایرانی همین گونه به قهقرا می‌رود و دست آخر چیزی باقی نمی‌ماند. همه ی راه‌ها به گاج ختم می‌شود. ریتزر از «مک‌دونالدی شدن» جامعه سخن گفته است و من مایلم از «گاجی شدن» دانشگاه حرف بزنم. «گاجی شدن» سازوکاری است که دانش به مبتذل‌ترین شکل‌اش تجاری شده، و به قامت فرایند موجود گزینش دانشجو – انتخاب انبوه – دوخته می‌شود. در عصر گاجی شدن، داوطلبان جامعه‌شناس شدن «وقت ندارند دورکیم بخوانند». گاجی شدن تقدیر آموزش عالی توده‌ای است که کارکردش دیگر نه معرفتی، بلکه ضربه‌گیری ناکارآمدی‌های بقیه زیرسیستم‌های جامعه و اقتصاد است.

انتهای پیام