شبکه های اجتماعی مدیریت زمان را از ما می گیرند

به گزارش انصاف نیوز، اسماعیل خوش نظر، روانشناس در شماره 24 مجله ی کلیدملی درباره ی تاثیر و نفوذ تلگرام در زندگی نوشته است:

در گذشته ارتباط به صورت فیزیکی بود و وقتی که قراربود ازتباطی به وجود بیاید به صورت کاملا فیزیکی و حضوری این اتفاق می افتاد، بعدها با پیشرفت روند تکنولوژی فضاهای مجازی به وجود آمد که تغییراتی ایجاد کرد، با رشد اینترنتی این مسیر به سمت ارتباطات تلفنی از طریق آن می رفت و ما در یک دوره ای Viber را داشتیم که امکان تعامل به صورت مستقیم و از طریق آن ارتباط مجازی به وجود می آمد.

اما در حال حاضر روند به سمتی پیش می رود که دیگر آن دیالوگ وجود ندارد، حتی دیگر ارتباط دو طرفه در فضای مجازی هم اتفاق نمی افتد، یعنی اگر قبلا در گروه ها به صورت چندجانبه گفتگو شکل می گرفت، الان فضا به سمت کانال رفته، کانالهای تلگرام اغلب توسط یک نفر اداره می شوند و منولوگی است که فرد تمام اطلاعات و مطالب مورد نظرش را در آن فضا قرار می دهد. پس اگر بخواهیم این روند را از ابتدا تا حال در نظر بگیریم طبیعتا از نظر روانی تاثیرات و عوارضی را مشاهده می کنیم. از جمله آنها اشتغال فکری گسترده ای است که برای افراد به وجود آمده است، که گروه های سنی مختلف را هم در برمی گیرد و اکثرا زمان زیادی را هم صرف آن می کنند.

این اشتغال فکری و زمانی که صرف فضای مجازی و تلگرام می شود باعث می شود که فرد از بسیاری از فعالیت های دیگر خود باز بماند. پس از مهمترین عوارض آن می توان به وابستگی که فرد می تواند به این شبکه های اجتماعی داشته باشد، اشاره کرد. هرچقدر که میزان این وابستگی بیش از پیش بشود در واقع به اعتیاد نزدیک تر می شود، در شرایطی که اعتیاد به وجود آمده است فرد هر روز مدت زمان بیشتری را صرف تلگرام می کند و معمولا کناره گیری را به دنبال دارد که فرد وقتی اینترنتش قطع می شود یا به دلایلی به تلگرام دسترسی ندارد علائمی همچون احساس ناامیدی و یاس و یا علائم افسردگی را ممکن است نشان بدهد که اینها نشانه های کناره گیری هستند، اما از جمله نشانه های دیگری که می توانیم در مورد اعتیاد به استفاده از تلگرام به آن اشاره کنیم سطح تحمل است یعنی هر چقدر که فرد قبلا استفاده می کرد حالا بیشتر و بیشتر استفاده می کند، طوری که اگر قبلا از یک ساعت بودن در تلگرام اذت می برد الان باید یک ساعت و نیم را صرف آن کند همینجور میزان زمان آن بیشتر می شود، ما متوجه می شویم که یکی از عوارضی که تلگرام به خاطر جذابیت هایش می تواند به همراه داشته باشد استفاده ی بیش از اندازه از آن و اعتیاد به تلگرام است.

عارضه دیگر این شبکه های اجتماعی که ممکن است این شبکه های مجازی به دنبال داشته باشند کناره گیری از دنیای واقعی و حرکت به سوی یک دنیای واقعی است، در نتیجه باعث می شود که افراد تمایل داشته باشند که از روبه رو شدن با هم و حضور در محیط های اجتماعی واقعی کناره گیری کنند و بیشتر در دنیای مجازی بپردازند. پس می توان گفت این شبکه ها بر کاهش میزان روابط اجتماعی واقعی افراد در دنیای بیرونی تاثیر می گذارند.

موضوع سومی که در مورد آن می توانیم صحبت کنیم این است که بالطبع هنگامی که فرد می تواند در گروه های مختلفی عضو باشد و حتی برای خودش گروه یا کانالی تشکیل دهد اگر این روند به سمت تکرار مداوم پیش برود احساس تنهایی فرد را بالاتر می برد، چون دنیای واقعی و ارتباطات آن برای فرد به حاشیه رفته و محدود شده به یک دنیای مجازی که خالی از هرگونه روابط واقعی است و طبیعی است که احساس تنهایی فرد را افزایش دهد.

موضوع چهارمی که باید به اندکی احتیاط راجع به آن صحبت کنیم بحث اضطراب است. معمولا افرادی که اضطراب اجتماعی بیشتری دارند، در جمع نمی توانند اظهارنظر کنند و یا مهارت های اجتماعی ارتباطی ضعیفی دارند معمولا از تلگرام به عنوان ابزاری برای بیان دیدگاه هایشان استفاده می کنند، زیرا مجازی است، فرد دیده نمی شود و خیلی راحت میتواند خودش را Present کند، نشان بدهد و حتی گاهی بخواهد تصویر غیرواقع بینانه ای از خود را در آن گروه یا فضا ارائه دهد.

به خاطر واقعی نبودن ارتباطات افراد، شخص می تواند راحت تر می تواند ناخودآگاه خود را بروز دهد و تصویر دنیای ذهنی خود و ایده آل های خود را نشان دهد. در مورد تلگرام همین که شماره فرد هم نمایش داده نمی شود و امکان شناسایی او کمتر است هم می تواند در این زمیه اثرگذار باشد. پس شاید بتوانیم بگوییم که افرادی که اضطراب اجتماعی زیادی دارند استفاده بیشتری از این گونه شبکه های اجتماعی می کنند.

همچنین این را هم باید در نظر بگیریم که استفاده بیش از حد از شبکه های اجتماعی خود به خود باعث افزایش اضطراب اجتماعی شده و باعث می شود که فرد از قرار گرفتن در محیط های اجتماعی خودداری کند، و خودش را کنترل کند که کاهش مهارت های اجتماعی و ارتباطی را به دنبال خواهد داشت. یعنی وقتی که فرد بیشتر از این فضاهای مجازی استفاده کند ممکن است از دنیای Real و واقعی خارج شود و در نتیجه در دنیای مجازی به دنبال واقعیت بگردد. البته ما این شبکه ها را به عنوان تشدیدکننده اضطراب اجتماعی در نظر می گیریم ولی نمی توان آن را به عنوان عامل ایجاد کننده ی این اضطراب شناخت.

از مهمترین موضوعاتی که افراد باید در نظر داشته باشند بحث مدیریت زمان است. کسانی که از شبکه های اجتماعی استفاده می کنند معمولا مدیریت زمان را از دست می دهند و به شدت با آن درگیر می شود و متوجه زمانی که سپری می کنند نمی شوند. برخی از مطالعات نشان داده که افرادی که زمان زیادی را صرف فضای مجازی و شبکه های اجتماعی و حتی تلویزیون می کنند ممکن است علائم بیش فعالی را هم از خودشان نشان بدهند. البته باید این موضوع را با احتیاط مطرح کرد. اما به طور کلی از نظر سبب شناسی می توانیم بگوییم افرادی که اضطراب اجتماعی دارند، افرادی که احساس تنهایی می کنند، افرادی که معمولا بیش فعال و کم توجه هستند و افرادی که اعتماد به نفس کمتری دارند معمولا زمان کمتری را در شبکه های اجتماعی سپری می کنند.

در شرایط کنونی که فرد همزمان در چندین گروه و کانال تلگرامی عضو است، ممکن است اطلاعات بسیار زیادی در طول روز به او داده شود. از آنجایی که سرعت این اطلاعات خیلی زیاد است فرد ممکن است روزانه با صدها خبر مختلف مواجه شود که به خاطر حجم بالای آنها طبیعتا امکان مطالعه ی همه ی آنها را نخواهد داشت. آنچه که متاسفانه امروزه می بینیم این است که اطلاعات بسیار سطحی هستند، بدون اینکه مورد بررسی واقع شوند از گروه های مختلف کپی شده و دست به دست منتقل می شوند. در نتیجه می بینیم حجم زیادی از اطلاعات در حال رفت و آمد است اما هیچی عمقی ندارد، روی آن مطالعه ای صورت نمی گیرد، چالشی پیش نمی آید و فرد در طی روز مورد آماج اطلاعات بسیار زیادی واقع می شود که هر چند ممکن است اطلاعات مفیدی هم باشند اما به خاطر زمان کم و زیاد بودن اطلاعات اهمیت چندانی به آن داده نمی شود و به سادگی از کنار آن رد می شود و حتی اگر مطالعه ای هم صورت بگیرد بسیار سطحی و سرسری است.

برای آنکه بتوانیم به نحو احسن از امکاناتی که تلگرام و شبکه های اجتماعی دیگر فراهم می کنند استفاده کنیم باید به این نکته اشاره داشت که هنگامی که افراد با آگاهی های خاصی وارد برخی گروه ها می شوند و در مورد آنها گفتگو می کنند و در واقع بر اساس اطلاعاتی که همه ی اعضای گروه نسبت به موضوعی که به اشتراک گذاشته می شود دارند بحث می تواند مفید باشد. البته در کانال ها چون به صورت مونولوگ هستند این امکان وجود ندارد. اما در گروه ها چنانچه هدف و برنامه ی مشخصی وجود داشته باشد و همه ی اعضای گروه در مورد اینکه راجع به یک موضوع به بحث بپردازند توافق داشته باشند این فضا کمک می کند که بین اعضای گروه دیالوگ ایجاد شود و شناختی نسبت به طرز تفکر هم پیدا کنند و در واقع با انسجام و دقت و جدیت بیشتر با هم گفتگو می کنند و در عین حال انتخاب شده تر مطالب به اشتراک گذاشته می شود، اما هنگامی که مطالب بدون برنامه ریزی به اشتراک گذاشته می شوند طبیعتا از آنجا که حجم مطالب بسیار زیاد است سودمند نخواهد بود.

انتهای پیام