تغییرات محتمل آرایش قدرت پس از انتخابات 7 اسفند

متن یادداشت «پویان فخرایی» در دو هفته نامه روشن، که پیش از برگزاری انتخابات هفتم اسفند نوشته شده است، در پی می آید:

انتخابات مجلس دهم در حالی فضای سیاسی ایران را آبستن وقوع تغییراتی پر هیجان و ملتهبی کرده و جریانات سیلسی درگیر منتظرند تا در روز هشتم اسفند شاهد تولد این نوزاد نوظهور و تأثیر آن برای آرایش مراکز قدرت باشند.

برای رسیدن به روز تولد این نوزاد اصلاح‌طلبان با وجود تمامی مشکلات توانستند در ائتلافی تقریباً کامل با اعتدال‌گرایان لیست سی نفره تهران خود را کامل کنند و برای بسیاری دیگر از کرسی‌های مجلس نیز کاندیداهای خود را معرفی کنند و در سویی دیگر اصولگرایان با تمامی وعده‌ها و شعارها نتوانستند به اجماع برسند و صدای اعتراض ناراضیان معترض از اردوگاه آنان به گوش می‌آمد که در نهایت منجر به ارائه چند لیست متفاوت از سوی این اردوگاه شد.

انتخابات هفتم اسفند فضای سیاسی ایران آماده چه تغییراتی کرده است و وقتی پرده این صحنه بالا برود زمین قدرت در روز مابعد انتخابات با چه آرایشی مواجه خواهد شد؟

اصلاح‌طلبان در کش‌وقوس انتخابات مجلس دهم خاص‌ترین وضعیت را در بین تمامی نیروهای سیاسی حاضر در میدان رقابت دارند و در خوف و رجایی بی‌مانند از هشتم اسفند به سر می‌برند. آنها که سال‌ها پیش در مجلس هفتم با اعتراض و قهر خود را از بازی سیاسی در زمین قدرت کنار کشیدند و در انتخابات ریاست جمهوری نهم هم نتوانستند اعتماد رأی‌دهندگان را به خود جلب کنند و پس از انتخابات ۸۸ از فضای سیاسی اخراج شدند، با ذخیره تک رأیی محمد خاتمی به جمهوری اسلامی در انتخابات مجلس نهم در دماوند برای ایشان اندوخت، توانستند با انتخابات ۲۴ خرداد ۹۲ دوباره احیا شوند و تا حدود زیادی به فضای سیاسی بازگردند و اکنون آنها در انتخابات مجلس در آستانه ورود دوباره به قدرت هستند.

وضعیت اصلاح‌طلبان بی‌شباهت به وضعیت اعتدال‌گرایان در آستانه انتخابات ریاست جمهوری یازدهم نیست. اعتدال‌گرایان نیز پس از شکست در انتخابات مجلس ششم و سپس انتخابات ریاست جمهوری نهم، پس از انتخابات ۸۸ به شدت در نهادهای قدرت منزوی شدند و مخالفان آنها در دولت وقت تلاش کردند ابزار قدرت آنها را یک به یک از دست ایشان خارج کند. اما اعتدال‌گرایان پس از حرکت تاریخی هاشمی رفسنجانی و کاندیداتوری او در انتخابات خرداد ۹۲ موفق شدند فضای لازم را برای حسن روحانی ایجاد کنند و کاخ ریاست جمهوری را دوباره در تصرف نیروهای خود بگیرند.

حال اگر اصلاح‌طلبان موفق بشوند با جلب اعتماد رأی دهندگان سناریویی مشابه سناریوی اعتدال‌گرایان در انتخابات ریاست جمهوری را پیاده کنند، تلاش آنها برای بازگشت به صحنه قدرت موفق شده و از این رهگذر جایگاه خود را در قدرت احیا کرده و هم تأثیرات به سزایی در توازن قدرت به نفع اعتدال‌گرایان ایجاد خواهند کرد.

البته باید توجه داشت اصلاح‌طلبان در این مسیر با توجه به حذف اکثر کاندیداهای اصلی خود از سوی شورای نگهبان و بسته شدن لیست‌هایشان با کاندیداهای غیر حزبی و کمتر مشهور کار سختی در پیش دارند. آنها در این مسیر به غیر از ادامه ائتلاف استراتژیک خود با اعتدال‌گرایان که از انتخابات خرداد ۹۲ آغاز شده است، در یک ائتلاف تاکتیکی از اصولگرایان میانه‌رو نیز حمایت کردند. آنها در لیست تهران خود سه اصولگرا را جای دادند و در لیست قم علی لاریجانی را در صدر لیست خود نشاندند تا از شکاف موجود در بین اصولگرایان حداکثر استفاده را بکنند و با تعمیق این شکاف بین آنها در قدرت بهتر جاگیری کنند.

به این ترتیب اگر اصلاح‌طلبان بتوانند یک فراکسیون اقلیت قوی و مؤثر را در مجلس دهم تشکیل بدهند، می‌توانند با گرفتن بخشی از سبد کرسی‌های اصول‌گرایان تندرو و میانه‌رو، از قدرت اصولگرایان در توازن قدرت کاسته و دست بالا را به دولت در امتیاز گیری از اصول‌گرایان در دیگر مراکز قدرت بدهند و لاجرم وزن اصلاح‌طلبان در دولت تدبیر و امید نیز سنگین‌تر خواهد شد.

اما این میدان سوی دیگری هم دارد. اصولگرایان بعد از حضوری ۱۲ ساله در نقش اکثریت مجلس، هر روز شکاف‌های ما بین خود را قوی‌تر یافتند و در تمرین آمادگی برای حضور در چهارمین مجلس پس از ماه‌ها مجادله در لیست ائتلافی خود دست بالا را به افراطیون دادند و وزنه‌های زیادی نظیر ولایتی، قالیباف و جریان نزدیک به لاریجانی را از لیست خود کنار گذاشتند و حتی نیروهای مستقلی نظیر ابوترابی در این لیست با اکراه پذیرفته شدند.

اما این وحدت در مابین اصولگرایان علی‌رغم تمامی تأکیدات درباره درس گیری از سرنوشت انتخابات مجلس نهم و ریاست جمهوری یازدهم انتقادات جدی و نارضایتی گسترده‌ای را پدید آورد و باعث نارضایتی چهره‌های قدیمی شد و در نهایت باعث شد از وحدت تنها نامی باقی بماند و لیست‌های دیگری از این اردوگاه نیز خطاب به حامیان اصولگرایی ارائه شود. فراکسیون رهروان ولایت از سویی به سمت اصلاح‌طلبان گرایش پیدا کردند و از سوی دیگر علی مطهری نیز لیست مطلوب خود را ارائه داد. خبرهای تأیید نشده‌ای نیز از ارائه لیست جبهه پایداری منتشر شد تا نمایش وحدت در جناح اصولگرایان را بیش‌ازپیش بی‌معنا کند.

وقوع این تشتت چراغ خطری است که این هشدار را می‌دهد که پس از انتخابات باید منتظر انشقاق بیشتری در بین صفوف اصولگرایان بود. علی خصوص پس از تعیین تکلیف وزن این جریان در مجلس اگر لیست فعلی اصولگرایان پیروز نهایی میدان باشد، آنها به مقابله با لاریجانی ترغیب خواهند شد و شاهد دوباره کشمکش بر سر کرسی‌های هیئت‌رئیسه در مجلس بعد و تقابل حداکثری با دولت خواهیم بود. اگر هم این ائتلاف در تهران و دیگر شهرها شکست بخورد شاهد چند دستگی جدی و تسویه‌حساب‌های سیاسی در بین اصولگرایان به جبران شکست خواهیم بود که با وقوع هر کدام از این سناریوها جناح اصولگرا باید منتظر درگیری‌ها و انشقاق‌های بیشتر باشد.

باید منتظر ماند و دید نتایج انتخابات هفتم اسفند بر کدام‌یک از سناریوهای بالا جامه حقیقت خواهد پوشاند.

انتهای پیام