خرید تور تابستان

«جاویدانان در جهنم و توبه بعد از مرگ» (در حاشیه لایو آقایان رفیعی و آقامیری)

حجت الاسلام احمد حیدری در یادداشتی ارسالی به انصاف نیوز درباره‌ی مناظره‌ی لایو حجت الاسلام رفیعی و حسن آقامیری نوشت:

لایو آقایان رفیعی و آقا میری را دیدم. خوب بود که طرفین گفتگو را پذیرفتند. موضوع اصلی بحث، «خلود در عذاب و توبه گناهکاران و مشرکان بعد از مرگ» بود که در باره آن توضیحی ارائه می‌شود.

✅ به انسان‌هایی در قرآن وعید عذاب جاوید داده شده که آگاهانه با خدا سر ستیز داشته و حاضر نبوده‌اند به حق گردن نهند. انسان‌هایی که فطرت انسانی را نابود ساخته و شیطان مجسم شده و هیچ صلاحیتی برای نجات از جهنم و ورد به بهشت ندارند. از باب نمونه به آیات بقره/۳۹ و ۸۱ و ۲۷۵؛ آل عمران/۹۰؛ نساء/۱۴ و ۹۳ و ۱۳۷؛ اعراف/۳۶؛ توبه/۶۳؛ مؤمنون/۱۰۳؛ مجادله/۱۴-۱۷ و … مراجعه کنید.

✅ در آیات فوق سخن از معدود انسان‌هایی است که آگاهانه و عامدانه پرچم دشمنی با خدا و دین برافراشته‌اند اما کسانی را که در اثر غلبه جهالت، شهوت، غضب و …طغیان می‌کنند، عذاب جاوید نیست و اگر هم به خاطر گناهان، جهنمی شوند، در آن جاوید نخواهند ماند بلکه به شفاعت شافعان از جهنم نجات می‌یابند و بهشتی می‌گردند.

✅ اما «توبه واقعی»، هر گناهی اعمّ از کفر، شرک و غیر آن را پاک می‌کند و توبه‌کار را شایسته مغفرت خدا می‌سازد. بالاتر از این؛ خداوند حتی به آمرزش کسانی که بدون توبه از دنیا روند، نیز وعده داده است و فقط مستکبرانی که عامدانه «مشرک» از دنیا روند را از وعده آمرزش خارج نموده است: «إِنَّ اللَّهَ لَا یغْفِرُ أَنْ یشْرَک بِهِ وَیغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِک لِمَنْ یشَاءُ»(نساء/۱۱۶ و ۴۸) تعبیر قرآن در باره گروهی که از آمرزش محرومند، «أشرکوا» است یعنی آنانی به حقیقت راه یافته و علم پیداکرده ولی از روی عناد و استکبار حاضر به پذیرش آن نشده و به انکار یا شرک روآورده‌اند. چنین کسانی همیشه قلیل هستند، زیرا غالب انسان‌ها به حکم عقل و فطرت خدا را باور دارند و عناداً و استکباراً شرک نمی‌ورزند. بسیاری هم جاهلانه مشرک یا گناهکارند یعنی حقیقت برایشان روشن و اثبات نشده و «جهل» معذوریت می‌آورد.

✅ «جهل» هم مفهومی بسیار گسترده دارد از جمله جماعت کثیری در اثر کوران شهوت و غضب و حرص و … یا در اثر مغلوب تبلغات شدن یا استضعاف فکری نتوانسته‌اند به حق و توحید راه یابند و خود را از گناه انکار و کفر و شرک باز دارند یا در مخیّله‌شان توحید خطور نکرده تا انکارش کنند و مشرک گردند. اینان کفر، شرک و گناهشان جاهلانه و به جبر شرایط و محیط است و علمی برایشان حاصل نشده تا به عمد و از سر عناد و استکبار، انکار کنند و وعده مغفرت خدا شامل اینان هم می‌گردد. به بیان بسیار زیبای علامه طباطبایی این که فرد عاصی وقتی غضب، شهوت و حرصش فروکش کرد یا قدرت انجام گناه را از دست داد یا مانعی نگذاشت مرتکب شود، از آن فعل پشیمان می‌گردد؛ نشان از عدم عناد و استکبار دارد بر خلاف مرتکبان از روی عناد و استکبار و بدذاتی که گر چه نمی‌توانند انجام دهند، ولی پشیمان هم نمی‌گردند و انتظار فرصت و آرزوی توان انجام را دارند. باز به بیان زیبای علامه در ذیل همان آیه ۱۷ نساء خداوند می‌خواهد بفرمایید ارتکاب شرک و دیگر گناهان یا از روی جهالت است یا معاندانه و مستکبرانه؛ توبه هم یا بعد از ارتکاب و بدون مسامحه است یا با بی‌رغبتی تا رسیدن به سکرات مرگ و دیدن طلیعه‌های عذاب؛ اگر گناه از روی جهالت باشد و بدون مسامحه توبه کند، مغفرت خدا حتمی است اما اگر از روی عناد و استکبار باشد و تا لحظات سکرات مرگ و دیدن طلیعه‌های عذاب توبه نکرده و آن گاه توبه کند، دیگر این توبه پذیرفتنی نیست. (ر.ک المیزان ذیل آیات ۱۵-۲۲ نساء) زیرا واقعی نیست و دروغ و برای فرار از عذاب است. دلیل آن هم آیه ۱۰۰ سوره مؤمنون (کلّاً إِنَّهَا کلِمَةٌ هُوَ قائل‌ها) که خداوند می‌فرماید «این فقط کلامی است که بر زبان می‌راند و حقیتی در ورای آن نیست» و آیه ۲۸ انعام: «وَلَوْ رُدُّوا لَعَادُوا لِمَا نُهُوا عَنْهُ» «و اگر اینان را به دنیا بازگردانیم، به همانچه بودند، بازمی‌گردند». بنا بر این اگر کسی عامدانه و مستکبرانه کفر و شرک بورزد و تا قبل از سکرات مرگ توبه نکند، این فرد جهنمی بوده و جاوید در آن است و توبه بعد از مرگ او، چون نه بر اثر پشیمانی واقعی، بلکه برای فرار از عاقبت و مآل گناه و عذاب است، پذیرفتنی نیست.

انتهای پیام

بانک صادرات

نوشته های مشابه

پیام

  1. تمام صحبت آقا میری روی یک موضوع بود و آن اینکه «بعد از مرگ هم امکان توبه وجود دارد»! که کلا مطلبی اشتباه است و مبنای علمی (که مستند به صریح آیات و روایات معتبر باشد) ندارد. توضیحش طولانی است ولی خواستم عرض کنم اصل ادعای ایشان (که استاد رفیعی هم چندان نتوانستند خوب توضیح دهند) همین بود.

    1. قصد نداشتم به این گفتگو وارد شوم . یکی هم به این علت شاید ناموجه که تاخیر درج نظرات گاهی باعث می شود حس کنم که مراجعه به متن نظری که نقد یا بررسی کرده ام با گذر زمان دیگر ناچیز خواهد بود و خواننده ای که آن نظر را خوانده، این نقد مختصر را نخواهد دید : برای همین به کمترین مقدار ممکن بسنده می کنم چون این بار تاخیر درج نظر خودم هم مزید بر علت است (هر چند همین مختصر به گمانم کافی نیز است). بگذریم !
      1- جناب حجت الاسلام حیدری با متنی که نشان از فحص و جستجو در قرآن می دهد، عجیب است که چطور به این دو آیه قرآنی در اواخر سوره هود توجه نکرده اند که هم از زمان ماندگاری اهل جهنم (و هم به شکلی غریب اهل بهشت) در آن ، با یک استثنا، زمانی (مقداری) را که خداوند بخواهد کم می کند ( فاما الذین شقوا ( واما الذین سعدوا) ففی النار (فی الجنه) خالدین فیها ما دامت السماوات و الارض الا ما شاء ربک ) : آنان برای همیشه در بهشت یا جهمند مگر آن مقدار که خدا بخواهد : اگر استثنا متصل باشد که رایجتر است ، دیگر به مقداری که خدا بخواهد از این طول زمان کم می شود و اگر استثنا منفصل باشد (که با معنای مشهور خلود (یعنی ابد) ، سازگارتر است) یعنی فقط به میزانی که خدا بخواهد در آنجا هستند.
      2- تعبیر «مادامی که زمین و آسمان برقرار است» در این دو آیه، برای توضیح زمان مذکور با صرفنظر از استثنا ، دو پیامد دارد:
      الف) پیامد مرتبطتر با موضوع سخن ما ، ایجاد اشکال در ترجمه خلود به جاودانگی است حتا اگر به همین مقدار باشد که در اینجا (و موارد مشایه که این دو آیه مخصص عموم آنهاست) آن معنا را ندهد و به قرینه بدل موجود ، فقط زمان طولانی یعنی تا برقراری زمین و آسمان را برساند
      ب) این قرینه، تعبیر ظاهرگرایانه از قیامت (و پایان خلقت) را با جمود بر ظاهر قرآن با مشکل لاینحل مواجه می کند زیرا بنا به رای ظاهرگرایان با قیامت بساط آسمان و زمین برچیده می شود، پس چگونه اهل بهشت یا جهنم تا زمانی که آسمان و زمین برقرار است ، در بهشت یا جهنم اند ؟! پس یکی از این دو تعبیر در دو مورد ( یا هر دو ) بر معنای استعاری و نه حقیقتی (در مقابل معنی مجازی) حمل می شوند یا راه حل دیگری باید اندیشیده شود.

      1. جناب دانشور
        این همه صغری کبری چیدی که از آقامیری تلویحاً حمایت کنی؟مختصر ومفید میگویم تعبیر آیاتی که مطرح کرده ای قدیر بودن پروردگار را می رساند یعنی جاودانگی در جهنم وبهشت امری تحمیلی واجباری بر خداوند نیست.وثانیاً اگر آن قید استثاء نمی آمد هر کس وارد جهنم میشد دیگر راه نجات وخلاصی نداشت.

    2. مشکل اینجاست که نص قرآن را رها می کنیم وبه احادیث وروایات رو می آوریم.از آقای رفیعی انتظار می رفت با چند استناد به آیات قرآن طرف مقابل را مجاب می کرد نمی دانم چرا ملاحظه کرد.اولاً با مرگ در توبه وبازگشت بسته می شود طبق آیه قرآن خطاب به فرعون که درآخرین لحظات حیات ودرحال غرق شدن گفت به خدای موسی وهارون ایمان آوردم می فرماید:”آلْآنَ وَ قَدْ عَصَيْتَ قَبْلُ وَ كُنْتَ مِنَ الْمُفْسِدِينَ “آيا اكنون؟! (در آستانه‌ى مرگ توبه مى‌كنى؟) در حالى كه پيشتر نافرمانى مى‌كردى و از تبهكاران بودى؟”(ایمان وتوبه ات فایده ای بحالت ندارد).ثانیاًچندین بار خداوند در قرآن به مردم هشدار می دهد که:”يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَلا تَغُرَّنَّكُمُ الْحَياةُ الدُّنْيا وَ لا يَغُرَّنَّكُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ” ای مردم، البته وعده (قیامت در کتاب) خدا حق است پس زنهار شما را زندگانی دنیا فریب ندهد و شیطان فریبنده شما را از (عقاب) خدا (به عفو و کرمش) سخت مغرور نگرداند.یعنی مغرور کردن به عفو الهی از ترفندهای شیطان است.ثالثاً در چندین جای قرآن از قول کفار ومشرکان که آرزو می کنند به دنیا برگردند واعمال صالح انجام دهند می گوید که دیگر بازگشتی در کار نیست “وَ لَوْ تَرى‌ إِذِ الْمُجْرِمُونَ ناكِسُوا رُؤُسِهِمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ رَبَّنا أَبْصَرْنا وَ سَمِعْنا فَارْجِعْنا نَعْمَلْ صالِحاً إِنَّا مُوقِنُونُ” و اگر تو حال بدکاران را (در قیامت) ببینی که چگونه در حضور خدای خود سر به زیر و ذلیلند (و با آه و ناله حسرت) گویند: پروردگارا، اینک (عذاب تو را) به چشم دیدیم و (سخن رسولانت را) به گوش گرفتیم، پس ما را (به دنیا) باز گردان تا صالح و نیکوکار شویم که اکنون (وعده تو را) به چشم یقین مشاهده کردیم!.اگر قراربود با توبه کردن درآخرت کار تمام شود چرا مجرمان تقاضای بازگشت به دنیا (امری محال) را دارند؟رابعاً اگر با توبه کردن درقیامت کار تمام می شود خوب همه مجرمین ودوزخیان توبه می کنند وجهنم خدا خالی می ماند یعنی خدا جهنم را بیهوده خلق کرده است.خامساً خداوند میفرماید من(ممکن است) گناهان دیگر راببخشم اما شرک را اصلاً نمی بخشم”.إِنَّ اللَّهَ لا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ وَ يَغْفِرُ ما دُونَ ذلِكَ لِمَنْ يَشاءُ وَ مَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدِ افْتَرى‌ إِثْماً عَظِيماً”محققاً خدا گناه شرک را نخواهد بخشید و سوای شرک را برای هر که خواهد می‌بخشد، و هر کس که شرک به خدا آورد به دروغی که بافته گناهی بزرگ مرتکب شده است.حال چطور آقای آقامیری میگوید اگر فرعون در آخرت توبه کند بخشیده می شود؟تکلیف آنهمه ظلم و حق کشی و علو وطغیان وشرک چه می شود.و…دلایل عقلی ومستندات قرآنی و نقلی بسیار زیادی در رد نظر آقامیری وجود دارد که بخاطر جلوگیری از اطاله (بیش از این) کلام از ارائه آنها معذورم وصرف نظر کردم.

  2. مشکل اینجاست که نص قرآن را رها می کنیم وبه احادیث وروایات رو می آوریم.از آقای رفیعی انتظار می رفت با چند استناد به آیات قرآن طرف مقابل را مجاب می کرد نمی دانم چرا ملاحظه کرد.اولاً با مرگ در توبه وبازگشت بسته می شود طبق آیه قرآن خطاب به فرعون که درآخرین لحظات حیات ودرحال غرق شدن گفت به خدای موسی وهارون ایمان آوردم می فرماید:”آلْآنَ وَ قَدْ عَصَيْتَ قَبْلُ وَ كُنْتَ مِنَ الْمُفْسِدِينَ “آيا اكنون؟! (در آستانه‌ى مرگ توبه مى‌كنى؟) در حالى كه پيشتر نافرمانى مى‌كردى و از تبهكاران بودى؟”(ایمان وتوبه ات فایده ای بحالت ندارد).ثانیاًچندین بار خداوند در قرآن به مردم هشدار می دهد که:”يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَلا تَغُرَّنَّكُمُ الْحَياةُ الدُّنْيا وَ لا يَغُرَّنَّكُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ” ای مردم، البته وعده (قیامت در کتاب) خدا حق است پس زنهار شما را زندگانی دنیا فریب ندهد و شیطان فریبنده شما را از (عقاب) خدا (به عفو و کرمش) سخت مغرور نگرداند.یعنی مغرور کردن به عفو الهی از ترفندهای شیطان است.ثالثاً در چندین جای قرآن از قول کفار ومشرکان که آرزو می کنند به دنیا برگردند واعمال صالح انجام دهند می گوید که دیگر بازگشتی در کار نیست “وَ لَوْ تَرى‌ إِذِ الْمُجْرِمُونَ ناكِسُوا رُؤُسِهِمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ رَبَّنا أَبْصَرْنا وَ سَمِعْنا فَارْجِعْنا نَعْمَلْ صالِحاً إِنَّا مُوقِنُونُ” و اگر تو حال بدکاران را (در قیامت) ببینی که چگونه در حضور خدای خود سر به زیر و ذلیلند (و با آه و ناله حسرت) گویند: پروردگارا، اینک (عذاب تو را) به چشم دیدیم و (سخن رسولانت را) به گوش گرفتیم، پس ما را (به دنیا) باز گردان تا صالح و نیکوکار شویم که اکنون (وعده تو را) به چشم یقین مشاهده کردیم!.اگر قراربود با توبه کردن درآخرت کار تمام شود چرا مجرمان تقاضای بازگشت به دنیا (امری محال) را دارند؟رابعاً اگر با توبه کردن درقیامت کار تمام می شود خوب همه مجرمین ودوزخیان توبه می کنند وجهنم خدا خالی می ماند یعنی خدا جهنم را بیهوده خلق کرده است.خامساً خداوند میفرماید من(ممکن است) گناهان دیگر راببخشم اما شرک را اصلاً نمی بخشم”.إِنَّ اللَّهَ لا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ وَ يَغْفِرُ ما دُونَ ذلِكَ لِمَنْ يَشاءُ وَ مَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدِ افْتَرى‌ إِثْماً عَظِيماً”محققاً خدا گناه شرک را نخواهد بخشید و سوای شرک را برای هر که خواهد می‌بخشد، و هر کس که شرک به خدا آورد به دروغی که بافته گناهی بزرگ مرتکب شده است.حال چطور آقای آقامیری میگوید اگر فرعون در آخرت توبه کند بخشیده می شود؟تکلیف آنهمه ظلم و حق کشی و علو وطغیان وشرک چه می شود.و…دلایل عقلی ومستندات قرآنی و نقلی بسیار زیادی در رد نظر آقامیری وجود دارد که بخاطر جلوگیری از اطاله (بیش از این) کلام از ارائه آنها معذورم وصرف نظر کردم.

  3. سلام؛ اگر بر فرض خداوند اراده بفرماید که تمام افراد را وارد بهشت بکند احتمالاً باز هم وجود جهنم بیهوده نیست و خداوند می داند با جهنم چه بکند که بیهوده نباشد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا