نقدی بر پدیده‌ی «تبریک پیشاپیش»
دکتر عباس نعیمی جورشری، جامعه شناس در یادداشتی برای انصاف نیوز نوشت:
کودکی ها افتتاح لباس نوي عید الا و بلا در همان روز عید، رخ می داد. اصرار خاصی بود. اما نگاه نقادانه ی نوجوانی و جوانی به آنچه «رفتار کودکانه» می نامید سبب می شد خیلی برایش مهم نباشد افتتاح لباس نو، دو روز و دو هفته قبل یا بعد عید.
اگر دقیق شویم اتفاقا ظرف «زمان – مکان» ظرف خوبی است و به لحاظ جامعه شناختی موجه. اینکه همه منتظر یک «آن» از زمان باشند تا کاری واحد را انجام دهند، یک عمل جمعی است.
تبریک گفتن هم می تواند در این دستگاه فکری قرار بگیرد. یعنی نه اینکه دو، سه یا چهار روز قبل عید تبریک گفته شود بلکه اتفاقا در همان ساعات پیرامون تحویل سال!
از مهر و محبت آنها که پیشتر و دیرتر پیام تبریک ارسال می کنند، کاسته نخواهد شد. به شما فکر کرده اند. برایشان مهم بوده ايد. در لیست آنها قرار داشته اید. في نفسه ارزشمند است. ذهنیت ستایش گر.
در سالهای گذشته که ترافیک پیامک مخابرات بالا بود، تبریک پیشاپیش توجیه عقلانی خوبی هم داشت. اکنون اما به یاری تکنولوژی و تلگرام شاید این مساله بلا موضوع شده است. پدیده «تبریک پیشاپیش» تا حدود زیادی محصول آن محدودیت ساختاری بود لذا دلیلی برای بقایش در شرایطی که آن محدودیت رفع شده، وجود ندارد.
مايلم با وام گیری از رابرت. کی. مرتون جامعه شناس آمریکایی از اصطلاح «کژکارکرد» استفاده کنم. این پدیده ی فوق الذکر، کژکارکرد ایجاد می کند.
به لحاظ جامعه شناختی به ویژه نحله های فلسفی ترش، می توان نقدی بر این پیامهای تبریک پیشاپیش پیاده کرد. اینکه عمل از ظرف زمان – مکان خارج می شود. پرتاب می شود به جایی خارج از آن دایره ی رفتار جمعی.
نوروز نماد است و خلق کننده. خالق رفتار جمعی. تبریک نوروز یک رفتار جمعی ملی است!
دایره اش همانا «دقایق» و در مرحله ی بعد «ساعات» و در مرحله ی بعدتر همان «2 روز»ی است که لحظه ی تحویل سال آنها را به هم پیوند می دهد. سال کهنه بدان ختم می شود و سال نو بدان آغاز می گردد. آخرین روز سال قدیم و اولین روز سال جدید.
خوب است در دایره ی رفتار جمعی بمانیم. به حفظ کیفیت آن سنت کمک خواهد کرد.
انتهای پیام
