در باب سعدی‌خوانی و حکمت‌آموزی از بوستان
دکتر عباس نعیمی جورشری، جامعه شناس و عضو بخش تحلیلی انصاف نیوز که دوشنبه‌ها ساعت ۹ شب در اینستاگرام این رسانه سعدی‌خوانی می‌کند، نوشت:
در باب سعدی‌خوانی و حکمت‌آموزی از بوستان هفت نکته زیر گشایشگر خواهد بود:
الف. نخست اینکه چرا باید سعدی خواند؟
۱. تشخیص جامعه شناسانه ای وجود دارد که جامعه کنونی ایران را واجد خصایص آنومیک می داند. بدین معنا که هنجارها در هم ریخته و اخلاقیات اجتماعی سست شده اند. نوعی بی نظمی فرهنگی به چشم می آید. بوستان و گلستان سعدی از جمله منابع مهم ایرانیان است که حکمت آموزی از آنها می تواند به غنای فکری در حوزه فردی و اجتماعی یاری برساند. درواقع در متون سعدی و منابع فرهنگی دیگر نوعی اخلاق اجتماعی و توصیه های فکری وجود دارد که می تواند الگوساز شود. باید توجه داشت که امر روشنفکری به مثابه یک تیپ فکری، کلامی و کنشگری خاص، کوششی است مستمر و نقادانه در جهت واکاوی و بازخوانی منابع فرهنگی برای برون رفت از مسائل اجتماعی حاضر. سعدی خوانی در اینجا بیش از آنکه امری ادبی و جلسه ای هنری باشد، کنشی اجتماعی است. هدف بیش از آنکه صنایع ادبی، اوزان عروضی یا ردیف و قافیه باشد، رویکردی نظری است برای اندیشیدن و زیستن. بنابراین مقصد ما در اینجا کنشی جامعه شناسانه است و نه جلسه ای صرفا ادیبانه.
ب. دیگر آنکه چه مصائب و مشکلاتی در اجرای این مباحث وجود دارد؟
۱. بوستان خوانی در لایو اینستاگرام مسائل خاص خودش را دارد که آن را از یک سمینار و سخنرانی حضوری متمایز می کند. در سمینار، مخاطب ساکت است و سخنران در فرایندی مشخص و منظم و متمرکز به ارائه بحث مشغول است.
ولی در لایو، کامنت هایی که حین سخن بر روی صفحه لایو نمایش داده می شود، ساحت ذهنی سخنران را برای لحظه ای قطع می کند. این امر کافی است تا واژه ای از شعر خطا خوانده شود، وزن بشکند یا اساسا جمله تحلیلی ناتمام بماند. این فشار در خوانش شعر، بیش از متن است.
۲. این دشواری آنگاه بیشتر می شود که کامنت مخاطبان دارای مضامین توهین آمیز یا نامرتبط نیز باشد.
۳. در سخنرانی حضوری، مدیریت اجرایی جلسه در پشت صحنه حاضر است و اگر مشکلی وجود داشت رسیدگی خواهد کرد.
اما در لایو، سخنران عملا مدیریت جلسه مجازی را نیز بر عهده دارد که این نکته از تمرکز وی می کاهد.
۴. بر همه این موارد باید مورد دیگری نیز افزود. در لایوهای گفتگومحور، فرصتی برای تنفس و تجمیع تفکر مهیاست آنجا که سخن در اختیار طرف مقابل قرار می گیرد. اما در لایو های تک سخنران این فرصت مهیا نیست و ارائه بحث باید یک نفس و بدون مکث انجام گیرد. این امر خود کاهنده تمرکز است.
۵. مطلب دیگر درخصوص تفاوت نسخ است. برخی واژگان در نسخ و تصحیحات مختلف، متغیر و متفاوت است. این امر خود سبب می شود که مخاطب نسبت به خوانش سخنران دچار تضاد شود و خطاپنداری رخ دهد.
۶. برخی معتقدند برای تمرکز بحث و کاهش خطا در خوانش اشعار، بهتر است کامنت ها بسته شود. ما در اینجا از این کار اجتناب کرده ایم. اگرچه مستحضرید کامنت های نامرتبط و توهین آمیز بسیاری در لایو ثبت شد. بااینحال به نظر می رسد بستن کامنت ها ما را از هدف جامعه شناختی و فلسفی مان دور می کند. بنابراین به بهای از دست رفتن تمرکز سخنران، کامنت ها باز می ماند تا تمرینی جمعی داشته باشیم برای عملی اخلاقی و حرکتی جمعی.
بیایید با هم سعدی بخوانیم!
انتهای پیام
