ماسک هم به اندازه‌ی روسری مهم است

امیر هاشمی مقدم، پژوهشگر فرهنگی و عضو بخش تحلیلی انصاف نیوز در یادداشتی به بهانه‌ی مشکل استفاده از ماسک در بحران کرونا نوشت:

چند روزی است آمار رسمی روزانه کشته‌شدگان کرونایی در کشور، عدد سیصد را پشت سر گذاشته است. ایران همچنان یکی از بالاترین آمارهای مرگ و میر کرونایی را در جهان دارد. با سردتر شدن هوا، کرونا نیز شدت بیشتری خواهد گرفت. بنابراین می‌توان پیش‌بینی کرد که اگر وضعیت در ایران به همین شیوه پیش برود، آمار مرگ و میر وحشتناکی در پیش خواهیم داشت. بخش زیادی از دلیل این آمار بالا در ایران، به رعایت نشدن پیمان‌نامه (پروتکل)های بهداشتی باز می‌گردد. از نزدن ماسک گرفته تا رعایت نکردن فاصله فیزیکی، مسافرت، مهمانی و… . در این میان، بیشتر دولتمردان و مسئولین، ماه‌هاست به گلایه و نقد رفتار مردم بسنده کرده و با خواهش و تمنا از آنها می خواهند پیمان‌نامه (پروتکل)های بهداشتی را رعایت کنند.

صدا و سیما هم کار هر روزه‌اش این شده که دوربین به دست در خیابان‌ها و بازار به راه افتاده و مردمی که ماسک نزده یا فاصله فیزیکی را رعایت نکرده‌اند، پند و اندرز می‌دهد. شگفت‌انگیز است که در چنین مواقعی، به پند و اندرز بسنده می‌شود، در حالی‌که در موارد مشابه، فشار و اعمال قانون با سرسختی اعمال می‌شود.

الف) ما سال‌هاست توانسته‌ایم همه شهروندان را، فارغ از دین و مذهب و قومیت و… به پوشش اسلامی و حجاب وا داریم، بنابراین دشوار نیست که کاربرد ماسک را برای همان شهروندان نیز اجباری کنیم.

ب) ما سال‌هاست در هفتم آبان ماه، از حضور مردم در پاسارگاد و آرامگاه کورش بزرگ پیشگیری کرده‌ایم، بنابراین هیچ دشوار نیست جلوی سفر مردم در شرایط کرونایی را نیز بگیریم.

ج) ما سال‌هاست جلوی مهمانی‌ها یا مراسم عروسی مختلط را گرفته‌ایم، بنابراین چندان دشوار نیست که جلوی مهمانی‌های خانوادگی یا دوستانه کنونی را هم بگیریم.

د) ما سال‌هاست میکده‌ها، بارها، کازینوها و… را بسته‌ایم، بنابراین هیچ دشوار نیست که موقتاَ قلیان‌سراها، قهوه‌خانه‌ها، چای‌خانه‌ها و… را نیز ببندیم.

از سوی دیگر، نگارنده دست کم از شرایط کرونا در ترکیه از نزدیک و به خوبی آشناست و می‌داند خیلی موفق‌تر از ما عمل کرده‌اند. برخی از فعالیت‌های پیشگیرانه دولت ترکیه اینهاست:

1- قرنطینه خانگی همه شهروندان در شرایطی که کرونا شدت بگیرد (پلیس در خیابان‌ها ایستاده و چنانچه کسی از خانه بیرون بیاید، جریمه می‌شود. تنها برای خرید مواد خوراکی، دارویی و موارد مشابه می‌توان از خانه بیرون رفت؛ آن هم از هر خانواده یک نفر و با مراجعه به نزدیک‌ترین نانوایی، فروشگاه، داروخانه و…).

2- جریمه کسانی که ماسک نداشته باشند (نهصد لیره جریمه آنی، با ثبت شماره ملی فرد متخلف. بنابراین حتی اگر پولی در آن لحظه در حساب‌های بانکی متخلف نباشد، به محضی که پولی به حسابش آمد، یکصد لیره به‌طور خودکار از آن برداشت می‌شود. همین شیوه دریافت جریمه برای کسانی که در بند بالا به آن اشاره شد (بیرون رفتن غیر ضروری از قرنطینه خانگی)، اعمال می‌گردد).

3- ممنوعیت سفر در روزهای پایانی هفته، یا روزهایی که کرونا شدت می‌گیرد و نیاز به قرنطینه جدی‌تر است (امکان سفر بین‌شهری وجود نداشته و چنانچه نیاز باشد کسی برای کار ضروری به سفر برود، ابتدا باید به استانداری رفته و با ارائه شواهد کافی، مجوز سفر بگیرد).

و…

با یک همسنجی و مقایسه میان ایران و ترکیه، جای پرسش است که چرا ایران نمی‌تواند یا نمی‌خواهد با جدیت پیمان‌نامه‌های بهداشتی را در شرایط کرونایی پیگیری کند. شاید بتوان پاسخ این پرسش را در گزینه‌های زیر یافت:

۱) خودِ حکومت و دولت در برخی موارد، مقصر اصلی در گسترش کرونا هستند. برگزاری مراسم عزاداری (حتی علیرغم پسوند «با رعایت پروتکل‌های بهداشتی» که به پایان آن افزوده می‌شود) و شخص رئیس جمهور و وزیر بهداشت هم پیگیر برگزاری آن بودند)؛ تشییع پیکر پاک و مطهر شهدایی که تازه تفحص شده یا از سوریه به کشور بازگشتند؛ بازگشایی مدارس با دستورالعمل‌های مختلف و گاه متضاد؛ برگزاری آزمون‌های گوناگون که گزارش‌های زیادی از رعایت نشدن پیمان‌نامه‌های بهداشتی در آنها به دست آمده و…، برخی از اینهاست. بنابراین در حالی‌که خودشان چندان پایبند این پیمان‌نامه‌های بهداشتی نیستند، مردم هم از آنان الگو می‌گیرند.

۲) به نظر می‌آید چون فشار در عرصه‌های گوناگون اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی بر مردم زیاد است، دولت و جکومت نمی‌خواهند فشارهای تازه‌ای در عرصه‌های دیگر بر مردم وارد شود. اما گاهی اولویت‌ها باید متناسب با شرایط، جابجا شود. برای نمونه می‌توان در این برهه از زمان، از فشار در برخی عرصه‌های فرهنگی و اجتماعی کاست؛ اما به جای آن برای رعایت پیمان‌نامه‌های بهداشتی، فشار بیشتری وارد کرد. هنوز کارشناسان در آسیب‌زا بودن برخی رفتارها (مثلا میزان آزادی‌های فردی و اجتماعی) که در کشور محدود می‌شود، هم‌نظر نیستند. اما چه کارشناسان بهداشتی، چه مردم عادی و چه مسئولین در این که رعایت نکردن پیمان‌نامه‌های بهداشتی (همچون نزدن ماسک، سفر کردن، مهمانی رفتن و…) باعث پخش شدن کرونا و مرگ و میر بیشتر شده و هنجارشکنان عامل قتل غیرعمد هستند، هم‌عقیده‌اند. بنابراین حکومت و دولت در این زمینه اگر جدی‌تر برخورد کنند، مورد حمایت بیشتر مردم و کارشناسان است.

۳) علیرغم دستگاه‌های عریض و طویل بانکی و موسسات مالی دولتی و حکومتی در کشور، برخی‌ها جلوی شفاف شدن سامانه‌های بانکی و مالی کشورمان را می‌گیرند. بنابراین بعید است دولت ایران بتواند همچون دولت ترکیه شرایط دریافت جریمه بر پایه شماره ملی افراد را اجرایی کند.

همه آنچه در بالا آمد را اگر کنار هم بگذاریم، نشان از تداوم این سیاست پر ابهام و تناقض در برخورد با کرونا در کشور دارد. تجربه برخوردهای دراز مدت با بدحجابان و… نشان از توانایی حکومت در برخورد با کسانی دارد که پیمان‌نامه‌های بهداشتی را رعایت نمی‌کنند؛ اما تا حکومت و دولت خودش پایبندی کامل به این پیمان‌نامه‌ها نشان ندهد، شفافیت کامل در نظام بانکی و مالی کشور به وجود نیاید و از همه مهمتر، اولویت‌ها در برخورد با هنجارشکنان، جابجا نشود (یعنی دست کم در این شرایط، ماسک هم به اندازه روسری اجباری شود) وضعیت کنترل کرونا طبیعتا بهتر نخواهد شد.

انتهای پیام