نقشه راه رهبری در دوره بایدن
ایرناپلاس نوشت: رهبر انقلاب در سخنرانی ۱۹ دی‌ماه خود، به تبیین نقشه راه جمهوری اسلامی برای رفع تحریم‌ها در دوره بایدن پرداختند؛ اما این تبیین تحت تاثیر فضای رسانه‌ای واکنش به ممنوعیت واکسن آمریکایی کمتر مورد توجه قرار گرفت.
این سخنان که ساعاتی پس از رویدادهای کم‌سابقه واشنگتن، حمله هواداران ترامپ به کنگره آمریکا و در آستانه انتقال قدرت در آمریکا ایراد شد، عملا نقشه راه جمهوری اسلامی و چارچوب تلاش برای رفع تحریم‌ها در دوره رئیس‌جمهوری جدید آمریکا را تشریح کرد.
این در حالی است که برخی جریان‌های مخالف دولت با فضاسازی گسترده، هرگونه تعامل با طرف آمریکایی را ممنوع خوانده و حتی در طرح جدید ارائه شده به مجلس، مجازات‌هایی برای مذاکره با آمریکایی‌ها پیشنهاد کرده بودند.
به نظر می‌رسد با مجموعه این چارچوب‌ها و ریل‌گذاری برای مذاکرات برجامی، مسئولان ذی‌ربط با تکلیف روشن و متکی به رویکرد مشخص ارائه شده از سوی عالی‌ترین مقام کشور، می‌توانند مسیر را پیگیری کنند.
در حالی که جریانات تندرو کشور مدتهاست در تلاشند برجام را دست‌کم از نظر رهبری تمام‌شده جلوه دهند و به‌تازگی در حاشیه مراسم تشییع آیت‌الله مصباح نیز خواستار محاکمه و مجازات روحانی، لاریجانی و ظریف به‌دلیل ایفای نقش در شکل‌گیری برجام شده بودند، رهبر معظم انقلاب روز جمعه تاکید کردند: «چنانچه آنها به تعهّداتشان برگردند، ما هم به تعهّداتمان برمی‌گردیم.» موضوعی که نشان‌دهنده اصل پذیرش مشروط برجام و قبول ادامه حرکت در چارچوب آن از نظر رهبری است.
از سوی دیگر تاکید رهبری بر لزوم رفع تحریم‌ها در حالی است که شیوه انعکاس بیانات ایشان در جلسه شورای عالی هماهنگی اقتصادی در آذرماه، این ذهنیت را در بخشی از افکار عمومی ایجاد کرد که مسیر رفع تحریم بی‌فایده است و تنها باید مسیر خنثی کردن تحریم دنبال شود. به گفته رهبر معظم انقلاب، غرب موظف است تحریم علیه ایران را فورا متوقف کند و البته «ما [هم] باید اقتصادمان را جوری تنظیم و برنامه‌ریزی کنیم که با وجود تحریم هم بتوانیم کشور را به خوبی اداره کنیم.»
همچنین در حالی که برخی شخصیت‌ها، با طرح انواع پیش‌شرط‌های غیرواقع‌بینانه برای تداوم برجام، یکی از شروط آن را پرداخت خسارات وارده به ایران دانسته بودند، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با تاکید بر رفع تحریم‌ها به عنوان مطالبه اصلی و به‌حق ایران، مساله خسارت‌ها را جزو مطالبات کشور دانستند که در مراحل بعدی دنبال خواهد شد. با این حساب می‌توان نتیجه گرفت چنین مواردی پیش‌شرط بازگشت به برجام نیست تا کسی از این بابت سنگ‌اندازی نکند.
ایشان تاکید کردند: «آنچه مطالبه منطقی ما و مطالبه عقلانی ماست، رفع تحریم‌هاست؛ تحریم‌ها باید برداشته بشود. این حقّ غصب‌شده ملّت ایران است؛ چه آمریکا، چه اروپا -که آویزان به آمریکا و دنباله‌روِ آمریکاست- وظیفه دارند این حقّ ملّت ایران را اداء کنند. اگر تحریم‌ها برداشته شد، خب آن برگشت آمریکا به برجام معنایی خواهد داشت؛ البتّه مسئله خسارت‌ها هست که جزو مطالبات ماست و در مراحل بعدی دنبال خواهد شد.»
از سوی دیگر در شرایطی که بایدن بازگشت به برجام در مقطع کنونی را پیچیده دانسته و زمزمه‌هایی درباره امتیازات تازه ایران برای بازگشت آمریکا به برجام مطرح شده، رهبر معظم انقلاب با بیان اینکه «هیچ اصرار و عجله‌ای نداریم که آمریکا به برجام برگردد»، مطالبه اصلی جمهوری اسلامی را را رفع تحریم‌ها خواندند و تاکید کردند «اگر تحریم‌ها برداشته نشد، برگشت آمریکا به برجام ممکن است حتّی به ضرر ما تمام شود»؛ رویکرد هوشمندانه‌ای که به نظر می‌رسد می‌تواند موضع مذاکره‌کنندگان ایرانی را ارتقا دهد.
در فضایی که جریان افراطی هرگونه مذاکره با آمریکا را دست‌کم در دولت کنونی کشورمان خط قرمز دانسته و در طرح جدید ارائه شده به مجلس نیز مجازات‌هایی برای کمترین مذاکرات دو یا چندجانبه با آمریکایی‌ها مطرح شده است، تاکید رهبری بر اینکه «اگر تحریم‌ها را بردارند، آمریکا هم می‌تواند برگردد»، می‌تواند به منزله چراغ سبز مذاکرات دو یا چندجانبه با دولت آمریکا از موضع قدرت تلقی شود.
به نظر می‌رسد مجموعه این نظرات، با فضاسازی‌های گسترده چند ماه گذشته مخالفان دولت که همواره خود را به رهبری و مواضع ایشان منتسب می‌کنند، متفاوت بوده و به رویکرد اعتدالی و نظرات دولتمردان که معتقدند برای رفع تحریم یک لحظه را هم نباید از دست داد، نزدیک‌تر است.
انتهای پبام
این تحلیل کاملا درست است.