تحلیل محسن کدیور از دیدار پاپ با آیت‌الله سیستانی
سرویس سیاسی انصاف نیوز: محسن کدیور، اسلام پژوه ایرانی و استاد دانشگاه دوک در آمریکا، ضمن تحلیل پیام‌ها و تاثیرات و دلایل دیدار پاپ با آیت‌الله سیستانی که صبح امروز -16 اسفندماه- در حال انجام است، به چرایی انجام نشدن چنین دیداری در حوزه‌ی قم و علمای شیعه در قم پرداخته است. او به انصاف نیوز می‌گوید «اینکه رهبر کاتولیک‌های جهان بین دو چهره‌ی متفاوت تشیع آقای سیستانی و نجف را انتخاب کرده و نه رهبر جمهوری اسلامی در تهران را معنی‌دار است. پاپ موضع معتدل سیستانی را ترجیح داده است و امیدوار است این رویکرد در منطقه حاکم شود.»
او همچنین می‌گوید اگر پاپ زمانی هوس سفر به ایران کند نخست باید دیداری با رهبر جمهوری اسلامی در پاستور داشته باشد که نمی دانم هر دو طرف به چنین دیداری تمایلی دارند یا خیر. اما منهای مشکلات ملاقات در پاستور شاید مانعی در راه دیدار پاپ با مراجع تقلید قم نباشد.
متن کامل این گفت‌وگو را در ادامه بخوانید:
انصاف نیوز: سفر پاپ به عراق و دیدار با آیت‌الله سیستانی را حاوی چه پیامی می‌دانید؟
محسن کدیور: این سفر در درجه اول در حمایت از مسیحیان عراق است که به دلیل فعالیت گروه‌های تروریستی القاعده و داعش بیش از چهار پنجمشان در بیست سال اخیر به دیگر نقاط جهان مهاجرت کرده‌اند. پاپ به عراق سفر کرده تا از دولت و رهبران مذهبی عراق بخواهد تا فضای امن‌تری برای مسیحیان کلدانی – آشوری عراق فراهم کنند تا رغبت به ماندن یا بازگشت پیدا کنند. در درجه دوم پاپ در نخستین سفرش به عراق با عالی‌ترین رهبر شیعه هم ملاقات می‌کند. پاپ فرانسیس با امام الازهر احمد الطیب تاکنون سه بار ملاقات کرده است: دو بار در واتیکان (نوامبر ۲۰۱۷ و ۲۰۱۹) و یک بار در ابوظبی (فوریه ۲۰۱۹). الطیب به زبان‌های فرانسوی و انگلیسی مسلط است. البته بین مرجع تقلید شیعه که مقام دینی کاملا مردمی است با امام الازهر که توسط رئیس جمهور مصر نصب می‌شود و اقتدار مردمی ندارد تفاوت فراوانی است. در این سفر پاپ به نجف می‌رود تا با آقای سیستانی ملاقات کند. این دو رهبر دینی غیردولتی هر دو پیروان فراوانی در سطح جهان دارند.
آقای سیستانی پرمقلدترین مرجع شیعه در عراق، ایران، لبنان و دیگر مناطق شیعه‌نشین جهان است. ایشان شاخص‌ترین مرجع حوزه کهنسال نجف است. ملاقات عالی‌ترین مقام مذهبی مسیحیت کاتولیک و اسلام شیعه به خودی خود اهمیت دارد. ایران پس از انقلاب نماینده‌ی شیعی اسلام سیاسی بوده است که در غرب به بنیادگرایی اسلامی شناخته می‌شود. رهبر جمهوری اسلامی همزمان رهبر مذهبی و پیشوای سیاسی با اختیارات مطلقه مصرح در قانون اساسی است. رهبران جمهوری اسلامی به دنبال صدور انقلاب و هم اکنون در عراق، سوریه، یمن، لبنان و فلسطین به نحوی مستقیم و غیرمستقیم نقش تعیین کننده‌ی نظامی، امنیتی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی دارند. در حالی که منش و روش آقای سیستانی و مدرسه نجف رهبری معتدل مذهبی بوده که هرگز مستقیم در سیاست خصوصا خارج از عراق دخالت نکرده است. با این همه اقتدار و نفوذ او در عراق به گونه‌ای است که دولت و مجلس عراق نمی‌تواند نظر ایشان را نادیده بگیرد.
اینکه رهبر کاتولیک‌های جهان بین دو چهره‌ی متفاوت تشیع آقای سیستانی و نجف را انتخاب کرده و نه رهبر جمهوری اسلامی در تهران را معنی‌دار است. پاپ موضع معتدل سیستانی را ترجیح داده است و امیدوار است این رویکرد در منطقه حاکم شود. با این همه درباره‌ی این دیدار باید واقع‌بینانه نظر کرد، نه آن را بی‌اهمیت دانست ونه حلال همه مشکلات منطقه. این دو رهبر دینی فاقد قدرت سیاسی هستند. ملاقاتشان پیامدهای سیاسی دارد اما در درجه اول اهمیت دینی دارد.
آیا آمدن او به ایران و دیدار با علمای حوزه‌ی قم را هم می‌توان محتمل دانست؟ چرا قم چنین ابتکار عملی نداشته است؟
قم در ایران استقلال نجف در عراق را ندارد. اگر زمانیکه پاپ هوس سفر به ایران کند نخست باید دیداری با رهبر جمهوری اسلامی در پاستور داشته باشد. نمی دانم هر دو طرف به چنین دیداری تمایلی داشته باشند. اما منهای مشکلات ملاقات در پاستور شاید مانعی در راه دیدار پاپ با مراجع تقلید قم نباشد. چرا آقایان وحید خراسانی، شبیری زنجانی، مکارم شیرازی و صافی گلپایگانی (چهار مرجع پرمقلد حوزه علمیه قم) پیشقدم در چنین دیداری نباشند؟ مانع اعتقادی وجود ندارد. امامان شیعه اهل گفتگو بوده‌اند، پیروان آنها هم نباید ابایی از گفتگو داشته باشند.
تابحال آیا ایرانی‌ها درخواست و دعوتی کرده‌اند؟ اگرنه چرا؟ آنها چطور؟ درخواست و اراده‌ای برای آمدن داشته‌اند؟
بی‌خبرم از هر دو سو.چند سال قبل پاپ قبلی ملاقاتی با دکتر سید حسین نصر داشت.ایران و واتیکان در خاک یکدیگر سفیر دارند. این پرسش را باید از آنها کرد.
برخی گفته‌اند این حرکت شبیه به رفتار امام موسی صدر بوده است؛ قیاس آیت الله سیستانی با امام موسی صدر را چقدر صحیح می‌دانید؟ چون امام موسی صدر در چنین مسائلی فاعل بوده و ابتکار عمل داشته و در مورد دیدار پاپ با آیت الله سیستانی بنظر می‌آید که پیشنهاد و درخواست پاپ بوده است.
هر گلی بوی خودش را دارد. از آقا موسی صدر بی‌خبریم. اگر در قید حیات است برای سلامتش دعا می‌کنیم. اگر از دنیا رفته است خدایش رحمت کند. آقا موسی مرد گفتگوی بین الادیان بود. زمانه و موقعیت مذهبی آقای سیستانی با آقای صدر متفاوت است. در این سفر پاپ به دیدار آقای سیستانی شاخص‌ترین رهبر مذهبی شیعه می‌رود. در حالی که آقا موسی صدر نهایتا رهبر شیعیان لبنان بود بدون اینکه مرجع تقلید بوده باشد یا خارج از لبنان موقعیتی داشته باشد. بنابراین مقایسه درستی نیست.
نظر علمای قم در این مورد چه می‌تواند باشد؟ غبطه‌ای می‌خورند یا اینکه اساسا چنین ارتباطاتی را به ضرر تشیع می‌دانند؟
از خودشان باید پرسید! بعید است چنین ارتباطی را به ضررتشیع بدانند. اگر از خودشان چنین درخواستی می‌شد به احتمال قوی می‌پذیرفتند و آن را قدمی در راه دفاع از مذهب قلمداد می‌کردند.
این دیدار چقدر بر وزن حوزه‌ی نجف در دنیای تشیع تاثیر می‌گذارد؟
این دیدار البته در جای خود مهم است.اما نباید درباره آن مبالغه کرد. حوزه نجف بدون این ملاقات هم وزین است. اهمیت هر حوزه‌ای به تولیدات دینی و تاثیر آن در اشاعه موازین مذهبی است. نجف پرسابقه‌ترین حوزه شیعه از زمان شیخ طوسی تاکنون است. امیدوارم این دیدار به ارتقای روحیه تسامح و رواداری مذهبی کمک کند.
در قیاس با علمای اهل سنت چقدر بر وزن تشیع تاثیر می‌گذارد؟
فکر نمی‌کنم تاثیر بیشتری داشته باشد.
تحلیل‌تان از محتوای قابل طرح در گفت‌وگوهای دو طرف چیست؟
به نظرم در این دیدار به کلیات و تعارفات اکتفا می‌شود. اگر خبری از محتوای دیدار منتشر شد بعد از آن می‌شود تحلیل کرد.
اینطور گفت‌وگوهایی در سطح پاپ و آیت الله سیستانی و دیگر مسلمانان آیا می‌تواند تاثیری بر سرنوشت امثال داعش و حتی تندروهای شیعه بگذارد که هرکسی غیر خود را کافر می‌پندارند و سر جنگ دارند؟
به نظرم این ملاقات بر گروه‌های تندرو امثال داعش از یک سو و تندروهای مذهبی چه سنی و چه شیعه خصوصا تندروهای شیعه از سوی دیگر تاثیر مثبت بگذارد و موجب تعدیل آنها شود، یا حداقل نارواداری آنها را کاهش دهد. در هر حال این سفر پیامدهای مبارکی دارد که باید آنها را به فال نیک گرفت.
انتهای پیام
این فیلمی که ازدیدار پخش بیشترنشاندهنده مسخ وبی تفاوتی آیت اله سیستانی بود وبیشترمرایاد سکانس آخرفیلم ال سیدانداخت که السیدمرده بود وباداربست اورازنده نگه داشتن.
سلام دوستان
اول ی جمله به آقای کدیور چطوری جون دل سر کیفی شما نظراتو برا خودت نگهدار مرجع شیعه پیرو علیست نه معاویه صفتان
دوم اینچنین سفری بوی توئطه آندلس رو میده
سوما دوستان توصیه میکنم کتابچه غروب آفتاب در آندلس رو مطالعه بفرمایید
چهارما هیچ وقت مراجع شیعه رو دست کم نگیرید ما همیشه حریف میطلبیم
آقای کدیور یا هر کسی که این متن را نوشته، قبل از اینکه هر تحلیلی کنید لطفا برید مطالعه کنید که رهبر جمهوری اسلامی در پاستور نیست. من موندم کسی هم هست که مطالب شما رو قبول داشته باشه؟ البته که جاهلان بسیارند.