درسی که کرونا به بشریت داد
سیدایرج اجاقی دو گاهه، کارشناس مدیریت و کارشناس ارشد جامعه‌شناسی در یادداشتی ارسالی به انصاف نیوز با عنوان «درسی که کرونا ویروس به بشریت داد» نوشت:
ذره‌ای بسیار کوچک که نه قابل دیدن است و شنیدن، نه به لامسه در می‌آید و نه می‌توان آن را بویید و یا چشید به‌ظاهر چیزی نبوده، و هیچ کجا نیست، علائم و خطری هم ندارد!
ولی به واقعیت شاید آلوده به همه چیز بوده و در همه جا باشد، بر خلاف بسیاری از نظریه‌پردازان که آن را چندان خطرناک نمی‌دانستند، نشان داد که بسیار کشنده، ویکی ازهولناک‌ترین و فراگیرترین ویروسی است که تاکنون بشر با آن مواجه بوده است! بلائی‌ست بر خلاف بسیاری از بلاهای دیگر که فقط حریف ضعفا و محرومین بودند و آنها را از پای در می‌آوردند، این ویروس برایش فقیر و غنی نداشته و سراغ همه می‌رود. با توجه به اینکه افراد غنی و دارای ثروت و قدرت پیوسته از درد و بلاها گریخته وخود را در زره‌های به اصطلاح پولادین مصون نگه می‌دارند.
ولی کرونا از پوشش روئین‌تنی آنها هم عبور کرده گریبانشان را گرفته است به طوری که بسیاری از ثروتمندان و رجال سیاسی جهان، خود، خانواده و یا بستگانشان بدان مبتلا شده‌اند هر چند که این افراد با توجه به امکانات بالینی ویژه‌ای که در اختیار دارند، گاه از مرگ گریخته و باز قربانیان اصلی از ضعفا و محرومین هستند ولی با توجه به اینکه ریسک و خطر مرگ برای همه آنهایی که درگیر این ویروس هستند وجود دارد، از این رو می‌توان گفت کرونا پیام‌های مهمی با خود به همراه داشته ازجمله پیام به دارندگان قدرت و ثروت است که کرونا گرفته و یا در هراسند که شاید بدان گرفتار شوند، از این رو هر لحظه در گوش خود ناقوس مرگ را شنیده، ترس و وحشت هولناک تمامی وجودشان را فرا می‌گیرد گذر سالیان عمر سپری شده برق‌آسا از کنار چشمشانشان عبور کرده یکباره به این فکر می‌افتند که تمامی آنچه دارند پست و مقام – جاه و جلال – قدرت و ثروتی که برای رسیدن بدان به شیوه‌های ماکیاولیستی از هر وسیله‌ای استفاده کرده‌اند، چه محرومینی را که زیر پا له نموده تا خود را بالا بکشند و چه حق‌هایی را که ناحق وچه کاخ‌ها و ساختمان‌های مجللی برای خود و خانواده‌شان بنا نموده‌اند به خیال اینکه در آن می‌توانند جاودانه بیاسایند چه خیال‌ها و آرزوهای دور و درازی که درسر داشتند؛ در این زمان است که آرزو می‌کنند ای کاش چند صباحی دیگر از عمرشان باقی مانده باشد…!
اگر این افراد فطرتشان از خواب غفلت بیدار شود و خداوند لطفی به آنها کرده و فرصت زندگی دوباره‌ای به آنها ببخشد احتمال اینکه از گذشته خود عبرت گرفته و به فکر جبران آن در آینده برآیند هست. گرچه طبق گفته قران مجید انسان موجودی بسیار فراموشکاری بوده وقتی که درطوفان سهمگین دریا گرفتار آید وخود را در گرداب هولناک در حال غرق شدن ببیند آن زمانی که هیچکس و هیچ‌چیز نمی‌تواند او را یاری کند به‌یک‌باره فطرتش بیدار شده به‌یاد خدا افتاده و از او یاری می‌طلبد ولی وقتی که به ساحل نجات رسید همه چیز ز رافراموش می‌کند… (سوره اسرا، آیه67) و پیام دیگر کرونا تلنگر و بیدار باشی به محرومین، مستضعفین و پایمال شدگان دنیاست تا: فکر و اندیشه خود را به‌کار گیرند، به دلایل و ریشه‌های فقر وبدبختی‌های که بدان گرفتارند پی برده و به فاصله وحشتناک طبقاتی خود با دارندگان زر و زور و تزویر آگاه شده و حق پایمال شده خود را از آنان بستانند چرا که: به گفته‌ی صریح قرآن مجید در سوره رعد ایه 11 که می فرماید «إِنَّ اللَّهَ لا یُغَیِّرُ ما بِقَومٍ حَتّىٰ یُغَیِّروا ما بِأَنفُسِهِم». یعنی اینکه خداوند سرنوشت هیچ قومی را تغیر نمی‌دهد مگر اینکه خود در صدد تغییر آن باشند و همچنین کلام مولا علی (ع) که فرموده‌اند هیچ گاه ثروتی انباشته نمی‌شود مگر حق مظلومی پایمال شده باشد و هیچ گاه کاخی ساخته نمی‌شود مگر آنکه در کنارش کوخی باشد.۱
آری، ویروسی که ابتدا در ووهان چین دیده شد، ولی به‌سرعت در زمان کوتاهی مرزها را در نوردیده، قاره‌ها را پشت سر گذاشت پ بیش از دویست کشور جهان را فرا گرفت، ویروسی که همه اجتماع بشری را درگیر و هراسان نموده و در هم پیچید. شرکت‌ها، کارخانجات را به تعطیلی کشاند و اقتصاد جهان را مختل کرد. تا جائی که بسیاری از نظریه پردازان و دانشمندان جهان معتقدند که کرونا نظم جهانی را به هم ریخته از این رو باید نسبت به نظریه‌های خود در رابطه با آینده جهان تجدید نظر کنند. آری، بسیار عجیب است و بسیار، بسیار قابل تامل…
گرچه دیر یا زود انسان برای حفظ بقای خود مجبور به مهار این ویروس سرکش بوده و بر آن چیره می‌شود ولی به‌راستی این موجود ناچیز ذره بینی به قول هابرماس، یکی ازبزرگترین فیلسوفان در قید حیات، به بشریت نشان داد با این همه پیشرفت‌های علم و فناوری چقدر ضعیف و نادان است.۲
آری، بی تردید بلایای طبیعی هر چند هم به‌ظاهر خانمانسوز، دردناک، ویرانگر و سهمگین باشند اگر با تامل و دیده‌ی دل بدان نگریسته شود در ذات خود پیام‌آور بسیار بوده و حامل خیر و برکات فراوان است. یقیناً کروناویروس، نهیبی الهی و بیدارباشی از کائنات برای بشریت به‌خواب رفته‌ی قرن ۲۱ است. بیدار باشی برای انسان مسحور شده زرق و برق دنیا و دنیاپرستی و… چه آنهایی که جاه و مقام و قدرت و ثروت داشته و صاحبان زر و زور و تزویرند و چه آنهایی که اسیر غرور کاذب (پوزیتویسم، ماتریالیسم، اگزیستانسیالیسم، اومانیسم، نیهلیسم، سیانتیسم و… و پیشرفت‌های علم و فناوری بوده به‌طوری‌که انسان را مسخر و صاحب اختیار، جهان هستی دانسته و به ظاهر به‌نام اصالت دادن به انسان و خدا فرض کردنش، در حقیقت موجب مسخ و از خود بیگانگی او شده‌اند. کرونا به جاهلان عالم‌نما نشان داد که علم‌شان بسیار اندک است همان طوری که این کلام الهی، قرآن مجید که نمادی از اعجاز آن است قرنها پیش در سوره اسراء آیه 85 بیان فرموده «وَمَا أُوتِيتُمْ مِنَ الْعِلْمِ إِلَّا قَلِيلًا» [ما به انسان علمی اندک دادیم]؛ چنانکه امروزه دانشمندان به این نتیجه رسیده‌اند که علم انسان بسیار اندک و نزدیک به صفر در مقابل، جهل او بی پایان و بی نهایت است. ( یعنی رادیکال صفر بر روی بی نهایت) ۳
از این روست انشتین، نابغه بزرگ معاصر بیان می‌دارد که دانایی انسان در مقایسه با نادانی بیکران و جهل او مانند کودکی‌ست که در کنار ساحل اقیانوس بی انتها دارد با ریگ‌های آن بازی می‌کند ۴ و یا اینکه بوعلی، نابغه شهیری که کتب او قرنها در بهترین دانشگاه‌های اروپا تدریس می‌شد، بیان می‌دارد «اندر دل من هزار خورشید بتافت / آخر به کمال ذره‌ای راه نیافت» و در جای دیگر به جهانیان اعلام می‌دارد تابدانجا رسید دانش من که همی دانستم که هیچ نمیدانم…
آری، کرونا ویروس به همه آنهایی که به دانش اندک خود غره شدند و جهان را از خدواند تدبیرکننده هستی و توانا خالی و بی نیاز می‌دانستند فهماند که به گفته معلم شهید، دکتر شریعتی ۵ نه تنها انسان، بلکه تمامی هستی لایتناهی مانند صفرهای تو خالی هستند که تنها زمانی معنا و مفهوم پیدا می‌کنند که در کنار یک قرار گیرند و آن یک خدای احد و واحد و تواناست که به همه وجود و هستی معنا می‌بخشد. اینجاست که آیه ارزشمند کتاب انجیل مسیح (ع) ۶ و همچنین تورات موسی ع ۷ که بی تردید از معجزات این کتب آسمانی‌ست بیان می‌دارند که: ابتدا هیچ نبود، فقط کلمه بود و آن کلمه خدا بود.
چنانکه شاعر عارف ما با برداشت از قرآن مجید می‌سراید ۸ یکی هست و هیچ نیست جز او / قل لا الله الله هو.
و اما کرونا به جزء پیام‌های جهانی، پیام‌هایی هم برای کشور ما داشت. گذشته از سهل انگاری‌های اولیه در کنترل کرونا و بعد هم به‌دلیل برداشتن محدودیت‌ها بدون کارشناسی و مدیریت صحیح که بنده طی نوشتن مقاله‌ای مانند بسیاری از دلسوزان دیگر به عواقب جبران‌ناپذیر آن هشدار داده بودم ولی متاسفانه بی‌توجهی به هشدارها باعث فراگیر شدن ویروس در سراسر کشور گشته به‌طوری که طبق آمار رسمی تعداد جانباختگان حتی به مرز پانصد نفر هم رسیده بود، که بسیار جای تاسف است لذا مواردی در رابطه با چگونگی مواجه با کروناکه در روزهای اولیه در کشور به‌وجود آمد قابل ذکر و تامل بوده که به‌طور مختصر بدان می‌پردازم. در مرحله اول حرکت بسیار قابل تحسین و جهادی کلیه پرسنل بیمارستانی را در همه سطوح می‌توان گفت که با حداقل امکانات و گاه حتی بدون امکانات مورد نیاز شبانه‌روز جانفشانی کرده و اثر جاودان از خود به‌جا گذاشتند به طوری که ده‌ها نفر از این پرسنل فداکار دچار بیماری کرونا شده و حتی جان عزیز خود را از دست داده و این ایثار و فدارکاری‌ها همچنان ادامه دارد. از طرف دیگر در کنار عدم کارآیی و کارآمدی مدیران و دولتمردان ما، مردم خودشان وارد عمل شده و یاد و خاطره دوران جنگ تحمیلی را دوباره زنده کرده و به هر طریق ممکن هر فرد و یا گروهی در حد توان خود ماسک و وسایل بهداشتی تهیه کرده و به پرسنل بیمارستانی و یا بخشی از مردم نیازمند رساندند. در کنار این ایثارگری‌ها متاسفانه می‌بینیم باز هم با این وضعیت و بلایی که جهان را گرفتار خود کرده گروهی فرصت‌طلب و سودجو که همیشه در طول چهل سال انقلاب کارشان زالوصفتی و فرصت‌طلبی بوده در صدد سوءاستفاده از موقعیت پیش آمده شدند. حقیر به‌یاد دارم در دوران جنگ تحمیلی خود و همرزمانمان در خط مقدم جبهه از دشمن بعثی تا دندان مسلح و قدرت‌های حامی او هراسی نداشتیم ولی دلمان از خناسان و محتکران پشت جبهه لرزیده و خون بود؛ این نابکاران از شیر خشک کودکان بی گناه گرفته تا ارزاق عمومی حتی داروهای بیماران سرطانی و لاعلاج را احتکار کرده و به چندین برابر فیمت می‌فروختند که متاسفانه در طول این سالیان دراز حتی یک مورد هم به دار مجازات آویخته نشدند تا عبرتی برای دیگران شود!، در این برهه زمانی که همه درگیر این ویروس خانمانسوز بودند یکباره تمامی ماسک‌ها و وسایل بهداشتی را احتکار کردند، به طوریکه حتی در بازار یک ماسک ساده هم پیدا نمی‌شد و اگر هم به سختی پیدا می کردی با چند برابر قیمت بود، گرچه بعداً تعداد زیادی از آنها دستگیر و برخلاف گذشته به نقل از رسانه ها اموالشان هم مصادره گردید ولی نه از محاکمه و مجازاتشان خبری شد و نه جنس‌های به اصطلاح مصادره شده اثری در بازار گذاشت!
و از طرف دیگر حال که ماه‌ها از ورود ویروس کرونا به کشور می‌گذرد مسئولین هر روزه اعلام می کنند که ما از نظر تولید ماسک و وسایل بهداشتی خود کفا شده‌ایم. و پیوسته از شروع به‌کار شدن کارخانجات متعدد با تولید میلیونها عدد ماسک و انواع و اقسام وسایل ضد عفونی‌کننده و بهداشتی شنیده می‌شود به‌طوری که اعلام شد حال تولیدات ماسک و لوازم بهداشتی ما ده‌ها برابر قبل است! در این صورت انتظار می‌رود علاوه بر اینکه نیازمندی‌های بیمارستان‌ها به وسایل بهداشتی و ماسک بر طرف گردد، بازار، داروخانه‌ها و فروشگاه‌های وسایل بهداشتی هم اشباع شده و به قیمت گذشته و چه بسا بسیار پایین‌تر از قیمت قبل به وفور پیدا شود.
ولی متاسفانه می‌بینیم در بازار از این خبرها نیست، گرچه پیدا کردن ماسک و وسایل بهداشتی به‌مانند قبل سخت و زیر زمینی نیست ولی باز قیمتها به چندین برابر قیمت واقعی بوده فرقش با گذشته این است که اگر فروشندگان محترم قبلاً به اصطلاح با ترس و لرز وسایل خود را می‌فروختند الان دیگر به همان قیمت گزاف به‌صورت علنی می‌فروشند و طبق معمول آنان که دارند به راحتی خرید کرده و راضی هستند و آنانی که ندارند در حسرت می‌مانند!
این سنت منحوسی‌ست که در طول چند دهه پس از انقلاب در بازار ما حاکم بوده است، قیمت همه چیز به راحتی بالا می‌رود، حتی گاه تا چند برابر قیمت می‌رسد ولی متاسفانه قیمتی که بالا رفته یا دیگر پایین نمی‌آید و یا اگر هم پایین بیاید به سختی و قطره چکانی‌ست!
چه کسی پاسخگوست!؟ حال سوال از مسولین این است، کارخانجات متعددی که شروع به‌کار کرده‌اند و شبانه‌روز با چندین برابر ظرفیت و روزانه میلیونها عدد ماسک و وسایل بهداشتی تولید می‌کنند و ده‌ها میلیون وسایل بهداشتی احتکار شده کشف و مصادره گردیده و چه بسیاری هم از طریق سازمان بهداشت جهانی و کشورهای خارجی به عنوان کمک وارد کشور گشته بود وقتی که در بازار تاثیری نداشته باشد چه سودی برای مردم محروم دارد؟! متاسفانه می‌بینیم علاوه بر عدم کاهش قیمت ماسک ولوازم بهداشتی بر خلاف آمار ارائه داده شده دولت مبنی بر کاهش قیمتها که معلوم نیست این آمارها از کجا در می‌آید تمامی اجناس مورد نیاز مردم نه تنها کاهش قیمتی نداشته بلکه پیوسته رو به بالا رفتن است، یکی لطفاً به آقای رئیس‌جمهور اطلاع دهد که در بازار انواع و اقسام ماسک‌های غیر استاندارد و تقلبی به چند برابر قیمت به فروش می‌رسد و حتی یک بسته دستکش لاتکس که قبل از کرونا کمتر از 20 هزار تومان بود، بعد از کرونا جنس معمولی آن 180 هزار تومان و مرغوبترش به بیش از دویست هزار تومان رسیده است! یعنی بیش از هزاردرصد افزایش قیمت داشته! و به طور نمونه چند مورد دیگر می توان از گوشی موبایل هوشمند ساده چینی و خودرو پراید و مسکن را مثال زد،که گوشی هوشمند معمولی در ابتدای وزارت آقای جهرمی حدود 300 هزارتومان بود و تا قبل از کرونا به یک میلیون و دویست هزارتومان و حال قیمت آن به بیش از چهار میلیون تومان رسیده است یعنی 14 برابر قیمت! به عبارتی دیگر هزار و چهارصد درصد افزایش داشته است و یا خودرو پراید که به خاطر غیر استاندارد و بی کیفیت بودنش تولید آن منع گردیده، در طول چند سال اخیرکه کمتراز 20 میلیون بود به حتی 150 میلیون تومان رسید. یعنی حدود 800 درصد افزایش قیمت! و یا قیمت مسکن که بیش از 600 درصد افزایش یافته است…قیمت سکه دلار و طلا بماند که نوسان و بالا رفتن آن به دقیقه رسیده و دولت برخلاف ادعاهایش فقط نظاره‌گر این روند ویرانگر است، چه کسی پاسخگوست؟! با توجه به کاهش بی سابقه قیمت نفت و رکود جهانی، افزایش قیمتها در کشور هم از عجایب اقتصاد وابسته و مبتنی بر دلار و دلالی ماست.
در پایان به‌عنوان یکی از ملیونها نفر از اقشار محروم جامعه به شما آقای رئیس جمهور و همه مسئولین کشور اعلام می‌دارم بدانید بر اریکه‌ای که تکیه زده‌اید خون بهای صدها هزار شهید ، مجروح و معلول راه اسلام و انقلاب و حاصل آه جگر سوز مادران و درد جانکاه پدران و اشک و آه یتیمان است. شما و همه مسولین باید توجه داشته باشید، حال که مسولیت سنگین تاریخی به گردن شماست حکومت شما حاصل قرنها جهاد و مبارزه محرومین ومستضعفین وانقلابیون مجاهدی‌ست که برای برپای عدالت مولا علی (ع) جان‌های شیرین خود را فدا کرده اند، از این رو نه تنها چشم‌های امیدوار همه خانواده شهدا، کارگران، دهقانان و محرومین جامعه ما و همچنین مستضعفین جهان ده‌ها سال است که به عملکرد شماها دوخته شده است بلکه خدا و رسول و ائمه اطهار و شهدا نظاره‌گر اعمال شما هستند. همیشه انتظار این را داشتن که فقط مردم از خود ایثار و گذشت و فداکاری نشان داده و کارهای جهادی و انقلابی کنند انتظار منصفانه‌ای نیست، آیا زمان آن نرسیده که مسئولین دست به کار جهادی و انقلابی به نفع مستضعفین که صاحبان اصلی انقلابند بزنند؟! از این رو مردم ما انتظار دارند که مسئولین ضمن حمایتهای همه جانبه از تولیدکنندگان واقعاً ملی، آنانی که عِرق ملی داشته و نسبت به وطن‌شان احساس مسئولیت می‌کنند را به مردم بشناسانند در مقابل با دزدان ملی آنان که با احتکار و افزایش پیوسته قیمتها و پایین آوردن ارزش کمی و کیفی تولیداتشان، هدفی جز غارت مردم ندارند و یا تولیدکنندگان و واردکنندگان جنس‌های تقلبی و همچنین آنانی که کالاهای بی کیفیت (بنجل) وارد می‌کنند که نه تنها شان و منزلت مردم ایران را به استفاده از پس مانده‌ها و کالاهای ضایعاتی کشور چین و غیره تقلیل می‌دهند،بلکه باعث می‌شوند تا با سیاست دامپینگ این کشورها اقتصاد ملی به نابودی کشیده شود با شدت تمام برخورد کنند. صرفاً جریمه کردن این افراد و شرکت‌های متقلب نه تنها دردی از مردم دوا نکرده بلکه آنها را در غارتگری و خلاف خود جری‌تر می‌کند. از این رو برای ریشه‌کنی این معضل بزرگ به جای برخورد محافظه‌کارانه و مقطعی نیاز به برخورد جدی، اساسی و انقلابی است انتظار مردم از مسئولین این است که به کار سوداگری و متکی به ربای بانک‌ها وسیاست‌های ویرانگر خلق پول مضاعف که باعث کاهش ارزش پول و ایجاد تورم و خرد کردن استخوان‌های طبقه محروم جامعه شده که ضد احکام قران و ننگ جامعه اسلامی‌ست خاتمه دهند. به سلطه اقتصاد دلالی و یکه تازی‌های بازار وسوداگران ارز، سکه، مسکن، دارو و غیره برای همیشه پایان داده و قاطعانه با محتکران فرصت‌طلب و زالوصفت برخورد کنند، جلوی رانت‌خواریها را بگیرند، میلیاردها دلار از اموال بیت المال که به یغما رفته را برگردانند. برای برطرف کردن معضل بیکاری و فقر و فساد و اعتیاد و… اقدام اساسی و زیربنایی انجام دهند و به جای حمایت از دارندگان ثروت، قدرت، اشرافی‌گری و زندگی در کاخ‌ها نسبت به مردم محروم و مستضعف که انقلاب کرده‌اند احساس مسئولیت داشته و برای جلوگیری از پایمال شدن حق و حقوقشان نه در حرف بلکه قاطعانه عمل کنند. برای اجرای عدالت که طبق آیه صریح قران در سوره حدید آیه بیست و پنج اهداف همه پیامبران الهی بوده ۹و رکن اساسی انقلاب ماست ۱۰ که فراموش شده اقدام کنند. پیام و کلام الهی مولا علی (ع) را آویزه گوش خود قرار دهند که فرمودند:
اگر نبود که اینکه خداوند از خردمندان و دانایان پیمان گرفته که در برابر سیری ظالم و گرسنگی مظلوم سکوت نکنند ریسمان خلافت را به گردن شتری انداخته و آن را به‌حال خود رها می‌کردم. ۱۱
والسلام
منابع:
1- قرآن، سوره اسرا، آیه67 و رعد، آیه11 و نهج‌البلاغه، کلام قصار، وسائل الشیعه
2- نظریه هابرماس، روزنامه لوموند، 2آوریل 2020
3- قرآن، سوره اسراء، آیه 58
4- نقل‌قول‌های انشتین
5- دکتر شریعتی، یک جلوش تابی نهایت صفرها
6- آیه 1 انجیل یوحنا
7- برداشتی از تورات، دکتر شریعتی، هبوط در کویر
8- ترجیع‌بندهای هاتف اصفهانی
9- قرآن، سوره حدید، آیه 25
10- شعار انقلاب اسلامی، برابری برادری حکومت عدل علی (ع)
11- نهج البلاغه، خطبه شقشقیه
انتهای پیام
بسیار مطلب ارزشمندی هست
با توجه به ذکر منابع نشان از دانش محپر بودن مقاله دارد
و البته محور اصلی مقاله انسانیت فراموش شده است که جای تقدیر دارد