میزان مشارکت مردم و انتخابات۱۴۰۰

حمیدرضا جلایی‌پور، عضو شورای مرکزی حزب اتحادملت در یادداشتی با عنوان «میزان مشارکت مردم و انتخابات۱۴۰۰» در کانال راهبرد نوشت:

اینکه مشارکت مردم در انتخابات ۱۴۰۰ به چه میزان هست؟ از هم‌اکنون بصورت «قطعی» قابل پیش‌بینی نیست. وقتی به فضای انتخاباتی در خردادماه نزدیک شدیم، نتایج پیمایش‌ها و نظرسنجی‌‌های گوناگون به ما کمک می‌کند تا بتوانیم نظر دقیق‌تری بدهیم. با این همه در شرایط فعلی «گزاره‌های حدسی» زیر را می‌توان درباره انتخابات ۱۴۰۰ مطرح کرد. 

۱. بر اساس پیمایش موسسه نظرسنجی ایسپا (پیمایش سراسری بهمن‌ماه ۱۳۹۹) بیش از پنجاه درصد مردم ایران مشارکت در انتخابات ۱۴۰۰ را موثر دانسته‌اند. البته این پیمایش بخاطر کرونا بصورت تلفنی انجام شده و ممکن است بعضی پاسخگویان در هنگام پاسخ دادن حرف دلشان را نزده باشند. به‌رغم این نقطه ضعف، ما نمی‌توانیم نتایج این نظرسنجی را کاملا نادیده بگیریم. زیرا ما در برآورد نظر مردم نسبت به انتخابات بیشتر با نظر اطرافیان خود آشنا هستیم. ولی پیمایش اخیر مدعی است از میان هشتاد میلیون «نمونه معرف» را انتخاب کرده است. بنابراین، برای برآورد دقیق‌تر هم به نظرسنجی‌های متواتر نیاز داریم و هم به هرحال همین نظرسنجی موجود کمی جدی‌تر از برآوردهای شخصی است. 

۲. از انتخابات سال۷۶ به بعد، قبل از تمام انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران مردم «واکنش سرد نسبت به حکومت و انتخابات» نشان می‌دادند و می‌گفتند «آخه چرا رای بدیم و چه فایده دارد؟». بعد از انتخابات هم بخشی از ایرانی‌ها که رای می‌دادند، می‌گویند رای دادیم ولی ای مسئولین چه غلطی کردید! و آن بخشی هم که رای نمی‌دهند از کسانی که رای داده‌اند در مقام حرف مطالبه‌گرتر هستند. بااین‌همه با این‌‌که بیش از دو ماه به انتخابات مانده وضعیت مردم سرد‌ هست، ولی سردتر از گذشته نیست. 

۳. «الگوی رفتار جمعی مردم ایران» در یازده انتخابات ریاست‌جمهوری گذشته، این بوده که کف مشارکت مردم از پنجاه درصد واجدین شرایط کمتر نبوده است. اگر در سه ماه آینده رخدادهای بزرگی اتفاق نیفتد (مثلا خدایی‌نکرده تلفات بالا و مستمر کرونا در همه شهرهای ایران اتفاق بیفتد یا کمبود مستمر مایحتاج عمومی پیش بیاید) که نمی‌افتد، آن‌گاه الگوی رفتار جمعی ایرانیان در انتخابات ریاست‌جمهوری حدود پنج تا ده درصد از کف پنجاه در صد بالا یا پایین می‌شود. به بیان دیگر، «رفتار جمعی» مردم مقداری تغییر می‌کند؛ ولی بی‌دلیل تغییر دراماتیک و بزرگ اتفاق نمی‌افتد. لذا در ایران بعید است «رفتار تحریمی» انتخاباتی رخ دهد. حتی بعید است مشارکت در تهران و شهرهای بزرگ از سی درصد کمتر بشود. اتفاقا محتمل است مردم شهرهای بزرگ باز با اکراه دوباره رای بدهند. چون با کاهش ابتلا به کرونا و با کاهش فشارهای تحریمی پس از شکست ترامپ، بخشی از مردم امید دارند نظام سیاسی تکانی بخورد و در ماه‌های آینده یک نقطه عطفی در تغییر وضعیت معیشت پیش بیاید. خصوصا رفتار چهل درصد جمعیت خاکستری فایده‌محور چنین است. ( رفتار این جمعیت خاکستری را در نوشته «مردم را در یک کاسه نریزید» توضیح دادم و تکرار نمی‌کنم). 

۴. بنابر توضیحات سه بند فوق، فرض مشارکت پنجاه درصدی مردم در انتخابات ۱۴۰۰، فرض بی‌ربطی نیست.

۵. حتی می‌توان حدس زد اگر تندروها برای یک انتخابات رقابتی مانع‌تراشی نکنند و بگیروببند راه نیاندازند، میزان مشارکت در انتخابات ۱۴۰۰ از پنجاه درصد بالاتر برود. نکته ظریف اینکه مقام رهبری از «سیاست مشارکت حداکثری» دفاع کرده‌است. مشارکت بالا می‌تواند به ستون‌پایه خیز اقتصادی ایران در دوره پساکرونا تبدیل شود. ولی همچنان می‌توان نگران بود که تندروها نزدیک انتخابات اقداماتی بدتر از اقدام حذف هاشمی در انتخابات ۹۲ انجام دهند. مثلا ممکن است تندروها نزدیک انتخابات نامزد اجماعی و رسمی جبهه اصلاح‌طلبان را ردصلاحیت کنند و به‌جای آن و برای آبروداری افرادی را که اساسا منتخب جبهه اصلاح‌طلبان نیستند و سابقه جدی اصلاح‌طلبی ندارند، به نام اصلاح‌طلب تاییدصلاحیت کنند و بعد ادعا کنند همه جریان‌ها در جریان انتخابات نامزد دارند! فعلا ما دلیلی نداریم که مطمئن باشیم که تندروها تجربه حذف هاشمی در سال ۹۲ را تکرار نکنند. 

۶. حتی این نگرانی هست که تندروهایی که مخالف میزان مشارکت بالا در انتخابات هستند از «شگردهای مهندسی انتخابات» که با آن آشنا هستند، استفاده کنند. ازاین‌رو، اصلاح‌جویان شایسته است مسئولانه و هوشمندانه صحنه انتخابات را در ماه‌های آیند رصد کنند و اجماعی تصمیم بگیرند و یکپارچه عمل کنند و از گزاره‌های کلی و مبهم مثل این‌که «مردم نمی‌آیند» دوری کنند.

۷. اتفاقا تندروها دنبال «مشارکت پایین مردم» هستند تا قوه مجریه را مثل قوه مقننه به چنگ آورند و یک‌بار دیگر تجربه زیان‌بار دوره «حکمرانی یکدست» احمدی‌نژاد را به نمایش بگذارند. تجربه‌ای که ایران را به چاله تحریم‌های کمرشکن انداخت و نظام اداری کشور را تخریب کرد، کشورهای عربی را به اسرائیل نزدیک کرد و هم‌اکنون هم برای تغییر نظام پزشکی، توان دیجیتالی-اینترنتی و زمین‌های ایران نقشه‌های مشعشع و مخرب کشیده‌اند.

انتهای پیام