کلاب هاوس، فائزه هاشمی و متغیر جدید گفتگوی رودرو

سهند ایرانمهر در یادداشتی تلگرامی با عنوان «کلاب هاوس، فائزه هاشمی و متغیر جدید گفتگوی رودرو» نوشت:
‍
حضور طولانی مدت فائزه هاشمی در اتاق گفتگوی کلاب هاوس رکورد جدیدی از حضور گسترده کاربران و طرح صریح مسایل روز سیاسی برجای گذاشت و بازتاب آن فضای مجازی را تحت الشعاع خود قرار داد. این رویداد صرف نظر از آنچه باعث برانگیختن موافق و مخالف شده است، از چند جهت قابل تامل و مهم است:

اول: پال وودراف در کتاب “نخستین دموکراسی” به آسیب شناسی دموکراسی در آمریکای امروزی می پردازد و مشکلات پیش آمده برای دموکراسی در آنجا و دردیگر کشورهای دموکراتیک را ناشی از فاصله گرفتن آنان از ریشه های نخستین دموکراسی در آتن می داند. از جمله مواردی که او در دموکراسی یونانی رصد میکند و جای آن را در دموکراسی های کنونی خالی می بیند، حضور پررنگ و بدون واسطه مردم در “انجمن مردمی” است. انجمن مردمی از شش هزار آتنی تشکیل می شد که به نیکس (تپه ای نزدیک آکروپلیس) می آمدند تا بی واسطه با استفاده از حق صحبت کردن Parrhesia از دغدغه‌ها و الزامات خود برای حکمرانی دولت شهر بگویند. با این حال بسیاری از آنها ترجیح می دادند که به جای سخن گفتن این وظیفه را به ناطقانی Reetorsبسپرند و خود همزمان بر سخنان آنان نظارت داشته باشند. فضای کلاب هاوس که در آن افرادی از توده مردم به عنوان شنونده حضور دارند وعده ای از همان جمع در “صحنه/ Stage” مستقیم بافعالین سیاسی یا سیاستمداران سخن می گویند مرا به یاد این واقعه یونانی می اندازد. کلاب هاوس برخلاف تک گویی تلگرام و دوقطبی آکنده از خشم و نفرت توییتر( که به دلیل خاصیت مکتوب ومحدود، عرصه فحاشی و تاخت و تاز ترول ها شده بود و امکان هرگونه اظهارنظر و تفاهم را از بین برده بود) عرصه ای است که بدون اصالت دادن به دنبال کنندگان زیاد، یا مچگیری و توهین، ایده های خود فرد اهمیت می یابد. در این فضا دیالوگ به دلیل حیا و شرمی که گفتگوی مستقیم می آفریند، بستر مناسبت تری برای رشد و نمو دارد. در نتیجه برای اولین بار در سرزمینی که گفتگو آیین درویشی نبود شاهد آن هستیم که افرادی از قطب های کاملا متضاد ناگزیر به رعایت اصول ادب و بحث، با یکدیگر سخن می گویند و در پاره ای موارد یخ فاصله و ابهام به سرعت آب می شود.

دوم: رویدادهایی همچون حضور ظریف، جهرمی، همتی، مطهری، تاج زاده، فائزه هاشمی و…در میان خیل پرسشگران کلاب هاوس نشان می دهد که نبض جامعه سیاسی ایران تنها در سطوح فوقانی قدرت، یا باندهای مجازی متشکل از چهره های مشهور یا رسانه های رسمی و غیررسمی نمی زند. نبض این جامعه در نقاطی می زند که صنوف مختلف مردم روی در روی سیاستمداران و فعالان سیاسی و نخبگان می ایستند و به وسیله آنان به چالش گرفته می شوند. در این میان اگرچه به سخنان فائزه هاشمی نقدهای فراوانی می توان داشت اما یک نکته در آن مشهود است و آن عنصر “صراحت و پرهیز از لفاظی” است. فائزه هاشمی به بازی های زبانی و سخن دیپلماتیک پایبند نیست. او مستقیم به سراغ همان پرسش هایی می رود که میان توده مردم نیز مطرح است و جالب آن که در پرداختن به آن به نقطه که در آن ایستاده و نسبتی که با یکی از چهره های اصلی حاکمیت دارد، توجهی ندارد. او در گفتگو نگران محدودیت ها نیست و حالا هم نمی توان ادعا کرد که آنچه او را قوی دل کرده نسبت او با هاشمی رفسنجانی است. روش و سبک فائزه هاشمی برای سیاستمداران و برخی فعالین سیاسی روشی است که با عبارت “تند می ره” تلخیص می شود. البته که فائزه به تازگی به این روش رو نیاورده است اما این خصلت او حالا در زمانه و بستر جدیدی به هم رسیده است که اتفاقا فاصله بسیار با سیاست ورزی در این چند دهه دارد و برای نسل جدید نیز هم قابل درک و فهم است.

سوم: فضای جدید، فضایی است که توده مردم در کنار نخبگان و متخصصان در یک حلقه اند و یکدیگر را تعدیل و تصحیح میکنند. این حضور چند بعدی تا پیش از این تجربه نشده بود به همین دلیل است که ایده ها در فضای حبابگونه که موید هم اند شکل نمیگیرد در نتیجه از رسانه های داخلی و خارجی، انقلابی و اصلاح طلب و برانداز با انتقادها و پرسش های صریحی روبرو می شوند که در آن مغلطه یا فحاشی کارساز نیست و استدلال در جا به قضاوت همزمان متخصصین و مردم در می آید.فضای پیش آمده که کلاب هاوس نه علت آن که تنها بستر جدید آن است فضایی غیر قابل برگشت وغیرقابل محدودیت را پیش خواهد آورد و نسل جدیدی از همه طیف های سیاسی از اصلاح طلب تا اصولگرا و حتی برانداز را شکل خواهد داد که با اسلاف خود تفاوت ماهوی دارند، بازندگان نیز آنهایی هستند که یا از این فضا پرهیز دارند و یا در رجوع به “امر سیاسی” هنوز دست به دامان کلماتی هستند که با ابهامشان آنها را از بازگویی صریح آنچه مردم به دنبال آنند، نجات دهد.

انتهای پیام