انفجار کار طالبان بود یا نبود؟ یک پژوهشگر افغان پاسخ می‌دهد

زهرا منصوری، انصاف نیوز: انفجار در نزدیکی مکتب دخترانه «سیدالشهدا» واکنش‌‌های بین المللی زیادی را به همراه داشت و نوک پیکان انتقادها به سمت گروه طالبان نشانه رفت؛ اگرچه طالبان آن را محکوم کرد و داعش مسئولیت حمله را بر عهده گرفت اما در شبکه‌های مجازی همچنان برخی طالبان را مقصر می‌دانند و معتقدند داعش تنها حلقه‌ی آخر این جنایت بوده است.

عبدالحمید نورزایی -پژوهشگر افغان ساکن ایران- اما معتقد است این جنایت کار طالبان نبوده است چون این گروه در آستانه‌ی مذاکرات با آمریکا است و همچنین راه‌های ساده‌تری برای کشتن هزاره‌ها در کابل دارد. متن کامل این گفت‌وگو را در ادامه بخوانید:

نورزایی: حملاتی با چنین بعدی، بیشترجنبه‌ی تبلیغاتی و احساسی دارند

عبدالحمید نورزایی -پژوهشگر افغان- درباره‌ی حمله به مدرسه‌ی سید الشهدا در کابل به انصاف نیوز گفت: حملاتی با چنین بعدی، بیشتر جنبه‌ی تبلیغاتی و احساسی دارند و به نوعی برای تاثیرگذاری بر روی افکار عمومی و جهانی ترتیب داده می‌شوند. وقتی یک گروهی بخواهد، توجه‌ها را جلب کند و در صدر اخبار باشد، معمولاً چنین حملاتی می‌کند؛ این نوع حملات بیشتر شبیه به کارهای تبلیغاتی داعش است، مثلا 1700 سرباز را در موصل می‎‌کشند و همه را در گور دسته جمعی می‌گذارند و یا آتش زدن خلبان اردنی و اسیر ژاپنی بیشتر جنبه‌ی برد رسانه‌ای و توحش رسانه‌ای را دارد.

 او در ادامه افزود: هدف دوم مسائل مربوط به اقتصاد جنگ و مافیای جنگ است. در کشوری که نیروهای خارجی حضور دارند و دارای هزاران پیمان‌کار است، میلیاردها دلار گردش مالی دارد؛ تدارکات، سوخت رسانی و خدمات به سربازان اینها همه اقتصاد جنگ است. حلقه‌هایی در افغانستان هستند که به شدت مخالف بیرون رفتن نیروهای ناتو و آمریکایی از افغانستان هستند. آنها این خروج را به نفع خودشان نمی‌بینند، این حلقه‌ها در حد دولت‌ها‌، گروه‌های اقتصادی، بازرگانی و پیمانکاران هستند.

نورزایی اضافه کرد: تحلیل سوم بنده این است که چنین حملاتی گاهی از طرف کشورها صورت می‌گیرد، برای اینکه بتوانند در داخل وضعیت آنارشیک آن کشور یک آنارشی جدیدی به وجود بیاورند. الان وضعیت افغانستان جنگی و نابسمان است و ثباتی ندارد. می‌خواهند سو استفاده کنند و گروه‌های قومی و مذهبی به وجود بیاورند. به یک قوم، مذهب، نژاد خاص حمله کنند و آنها را می‌کشند تا احساسات آنها واکنش برانگیز شود، تا بگویند هر دفعه عزیزان ما را می‌کشند، ترور می‌کنند و آنها هم بیایند و واکنش نشان دهند و گروه‌های میلیشایی درست کنند. ما می‌بینیم که از طیف بزرگی از مردم هزاره و سیاست‌مداران آنها پشت سر گروه شبهه نظامی آقای علی‌پور در مرکز افغانستان قرار می‌گیرد و دلیلی که بیان می‌کنند این است که دولت توان حمایت از شیعیان و هزاره‌ها را ندارد در نتیجه اقبال سیاسی و عمومی بیشتر جلب گروه‌های میلیشایی غیر قانونی می‌شود بوجود آمدن چنین گروه‌هایی در آینده می‌تواند به جنگ بزرگ قومی -مذهبی دامن بزند و برای دولت مرکزی و نظام سیاسی چالش جدی می‌تواند باشد

این پژوهشگر درباره‌‌ی اینکه چگونه می‌توان ابعاد این انفجار را بررسی کرد، اذعان کرد: دادستان‌های مستقل بین المللی دادگاه رسیدگی به جرایم جنگی لاهه باید این انفجار را بررسی کنند، یعنی مثل ماجرای حریری در لبنان ورود کنند و ببینند چه کسانی از انفجار در کابل سود می‌‌برند و یا از طرف شورای امنیت سازمان ملل ورود کنند و دادگاه رسیدگی به جرایم جنگی مسئله را بررسی کند و بر اساس تحقیقات بین المللی مقصر شناسایی شود. این اولین انفجار نیست. دفعه‌ی قبل هم بین دانشجویان هزاره بمب‌گذاری شد و حدوداً نود نفر از آنها شهید شدند. قبل از آن باشگاه ورزشی شیعیان و هزاره‌ها و حمله به مدرسه‌ی کوثر را داریم.

اگر کار طالبان بود…

نورزایی دلایلی را مطرح می‌کند، مبنی بر اینکه حمله کار طالبان نبوده است و در ادامه درباره‌ی آن توضیح می‌دهد: اگر کار طالبان بود،

 ۱-چرا به مناطقی مثل بامیان نمی‌رود؟ چون در آنجا هزاره‌ها پوشش امنیتی کمتری دارند.

۲- اگر بخواهد مردم هزاره را بکشد، خیلی راحت می‌تواند ایست بازرسی بین قندهار و کابل و هرات راه بیاندازد و هر هزاره‌ای که سوار اتوبوس است را بکشد. راه‌های ساده‌تری برای کشتن هزاره‌ها وجود دارد.

۳-طالبان در حال مذاکره است و دلیلی ندارد الان انفجاری را ترتیب دهد. الان دوست ندارند وجهه‌ی  بین المللی و حقوق بشری آنها زیر سوال برود و تحت فشار افکار عمومی آمریکا و جهان قرار بگیرند. و آقای بایدن مجبور شود، سربازان خود را آنجا نگه‌ دارد و همه او را توبیخ کنند.

۴-طالبان می‌خواهد حکومت را در دست بگیرد، هزاره‌ها و شیعیان جزئی از ملت افعانستان هستند، نمی‌خواهد دشمن‌سازی و دوگانه‌سازی کند، بعید می‌دانم به این علت طالبان رقبتی به انفجار داشته باشد و هزاره‌ها مورد هدف قرار بگیرند.

۵-طالبان هیچگاه با هزاره‌ها دشمنی دینی و مذهبی به هیچ وجه نداشته است. طالبان بارها برای نجات هزاره‌ها با پشتونها در مناطق هزاره‌نشین ولایت اوروزگان درگیر شد. وقتی پشتوها به هزاره‌ها زورگویی می‌‍کنند طالبان از آنها دفاع می‌کنند.

۶- دیدگاه طالبان نسبت به هزاره‌ها پاکسازی قومی و مذهبی نیست.  اگر قصد پاکسازی قومی داشتتد در سال 1994 تا 2001 خیلی راحت می‌توانستند اینکار را انجام دهند.

وی در پاسخ به این پرسش که داعش از این انفجا چه انگیزه‌ای دارد، گفت: اولین باری که داعش علیه هزاره‌ها عملیات انجام دادند، به این دلیل بود که در سوریه هزاره‌ها جنگیدند و طرف ایران ایستادند و خواستند انتقام بگیرند؛ (بارها آقای مرتضوی مشاور رئیس جمهور به این مورد اشاره کرده است) که داعش اهل تکفیر است و اخیراً هم خود طالبان را تکفیر کرده؛ داعش می‌گوید طالبان ناسیونالیست و ملی گرا است، در صورتی که آنها ملت‌گرا یعنی ملت مسلمان‌گرا هستند داعش نوک پیکانش حملاتش به سمت هزاره‌ها است چون نگاه تکفیری دارد.

یک درصد هم کار طالبان نیست

او در ادامه تصریح کرد: یک درصد هم کار طالبان نیست چون خود طالبان حمله را محکوم کرده و خواهان پیگیری این مسئله است. دوم اینکه کسانی که در رسانه‌های اجتماعی هستند، صدای حداکثری مردم افغانستان نیستند چون آنها زیاد به رسانه‌های اجتماعی دسترسی ندارند. نمی‌توان گفت چون یک عده‌ای طالبان را محکوم می‌کنند پس کار طالبان است. این مسئله به پیگیری قضایی و بررسی کارشناسی نیاز دارد. داعش این حمله را برعهده گرفت و قبلاً هم از این انفجارها صورت گرفته بود. حتی در این زمینه طالبان اسرای هزاره‌ای که داعش  در ولایت زابل گرفته بود را آزاد کرد. اگر طالبان با هزاره‌ها مخالف باشند چرا باید تلفات بدهند تا هزاره‌ای را آزاد کنند و به آغوش گرم خانواده بازگردانند.

رسانه‌هایی که انفجار کابل را به گردن طالبان می‌اندازند، نماینده‌ی همه‌‌ی مردم نیستند. چون کسانی که به رسانه‌های اجتماعی دسترسی دارند، جزو اقلیت ملت افغانستان هستند. این قضاوت از طرف یک اقلیت و تسری آن به اکثریت از لحاظ منطقی کار درستی نیست.

وی درباره‌ی تاثیر این انفجار بر روی مذاکرات طالبان با آمریکا، گفت: به هیج وجه تاثیر ندارد. چون آمریکا می‌داند، کار طالبان نیست.  اگر عفو بین‌الملل، دیده‌بان حقوق بشر سازمان ملل متحد طالبان را مورد بازخواست قرار داده باشند، درست است چون این سازمان‎‌ها کار حقوقی می‌کنند و مبنا این است که یک اتهام از حداقل ظنیات برخوردار باشد، وقتی این حداقلی‌ها وجود ندارد، این  سازمان‌گروه‌ها یا کسی را محکوم نمی‌کند. اگر ارگان‌های امنیتی و اطلاعاتی دیگر کشورها امار و اطلاعات دقیق داشته باشند که یک حمله با چه جزییاتی صورت گرفته؛ بسیار معتبر است اما اگر (ان جی او )که کار حقوقی نمی‌کند و بیشتر کار مذهبی و قومی می ‌کند، اگر اتهامی بزند، حقوقی یا فنی نیست و معتبر نیست.

بعید میدانم کار آمریکا باشد

او درباره‌ی اینکه برخی می‌گویند این حمله توطئه آمریکایی بوده است، گفت: بعید میدانم کار آمریکا باشد. چرا باید در آخرین لحظات خروجش کودکان بی‌گناه را مورد هدف قرار بدهد؟

نورزایی درباره‌ی انحصار رسانه در میان گروه‌های خاصی در افغانستان اضافه کرد: متاسفانه چون ابزار رسانه در دست یک طیف های خاصی در افغانستان است، از بلندگوی رسانه ای برخوردار هستند، مثلاً هزاره‌ها. اینها هر زمانی که مورد حمله قرار گرفتند، توانستند در این زمینه آگاهی بخشی کنند و بهره‌برداری سیاسی کردند و از دولت امتیازهایی گرفتند اما گروه‌های دیگری که به رسانه دسترسی ندارند و اعتبار بین المللی خوبی ندارند، اینها مورد اجحاف قرار می‌گیرند، مثلاً مراسم دارالحفاط در ولایت قندوز در آنجا حدوداً بیست تا سی نفر از دانش‌آموزان افغان توسط بمباران هواپیمای دولت شهید شدند. هزاره‌‌ها، شیعیان، ایران و آیت الله سیستانی و پاپ و غربی‌ها هیچ‌کدام آن را محکوم نکردند و در رسانه‌ها به آن نپرداختند، آنها هم دانش‌آموز و بی‌گناه بودند. در بعد بین المللی از نظر حقوقی هم پیگیری نشد و دولت افغانستان از طرف ارگان‌های بین‌المللی توبیخ نشد. این دوگانگی ارزش‌ها در برخی از کشورها ناخواسته وجود دارد، چون برخی به رسانه دسترسی دارند و برخی ندارند. رسانه‌های مستقل باید صدای رسایی برای هر رنجی باشند.

انتهای پیام