شرط روحانی برای رهبری ارکستر سمفونیک

رضا نامجو در روزنامه ی امید ایرانیان نوشت: شهداد روحانی یکی از چهره‌های شناخته شده ایران در موسیقی جهان است. از همکاری با یانی، آهنگساز شناخته شده یونانی گرفته تا حضور در بسیاری از ارکسترهای شناخته شده امریکا و اروپا در مقام رهبر ارکستر او را به یک موزیسین معروف تبدیل کرده است. شهداد روحانی که چند ماهی است تور کنسرت‌های خودش را در سراسر ایران آغاز کرده بناست ارکستر سمفونیک تهران را بعد از تغییر و تحولات به‌وجود آمده در کنسرت پنجم خرداد این ارکستر در تالار وحدت رهبری کند. از سوی دیگر او مهم‌ترین گزینه برای جانشینی علی رهبری در ارکستر سمفونیک تهران است که دراین‌باره اطلاعات دسته اولی به «امید ایرانیان» داده است. با او گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که شرح آن را در ادامه مطلب می‌خوانید:

اجازه دهید این گفت‌وگو را از نحوه مواجهه شما با موسیقی پاپ و جاز شروع کنیم. آنچنان که می‌دانم شما در حوزه موسیقی جاز هم تحصیل کرده‌اید اما در حال حاضر این دو نوع موسیقی کمتر در کارهای‌تان ظهور و بروز دارد. چرا؟

من به این موسیقی علاقه دارم و حتی اگر فرصتش پیش بیاید موسیقی‌های این ژانر را گوش می‌دهم. در این زمینه و حتی موسیقی جاز هم کار کرده‌ام. من برای بیگ بند کار نوشته‌ام و در این زمینه در اتریش درس خوانده‌ام. این موسیقی را یاد گرفته‌ام. همان‌طور که می‌دانید موسیقی جاز برخلاف موسیقی پاپ که موسیقی علمی نیست، موسیقی علمی به حساب می‌آید. باید رفت و مثل موسیقی کلاسیک و موسیقی سنتی علمش را یاد گرفت. در نتیجه من در اتریش در کنار موسیقی کلاسیک که در کنسرواتوار آموختم، درس موسیقی جاز را هم خوانده‌ام و مدرکش را هم گرفته‌ام. اینکه به این موسیقی علاقه دارم بدون شک درست است اما ارجحیت فعالیتم در زمینه دیگری است. من موسیقی‌سازی، ارکسترال و کلاسیک را پیگیری می‌کنم اما موسیقی پاپ، جاز و سنتی ایرانی را هم گوش می‌دهم.

 خیلی از دوستداران موسیقی کلاسیک از متن نامه شما به آقای جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اطلاع دارند که به نظر بسیاری از فعالان در این حوزه در اتفاقات بعدی که برای ارکستر سمفونیک تهران افتاد نقش تعیین‌کننده‌ای داشت. چطور شد دست به نوشتن این نامه بردید؟

من این قضیه را از نظرگاه خودم مورد توجه قرار داده‌ام. از این نظرگاه نوشتن نامه‌ای که به آن اشاره کردید لازم بود و بعد از این همه مدت باید چنین نکاتی به آقای وزیر گفته می‌شد. البته من این نامه را مستقیماً برای خود آقای وزیر نوشته بودم و رویش هم نوشته بودم محرمانه، اینکه چطور در جراید درج شده را من اطلاع ندارم و نمی‌دانم چه کسی این شیطنت را کرد.

با این وجود اما نکته مهم چیز دیگری است. مساله بحث‌هایی بود که در آن نامه منعکس شده فارغ از اینکه حالا در جراید منتشر شد یا نه، نامه طبیعتا از سوی شما به‌عنوان نویسنده‌اش حائز نکاتی بود که باید به آنها پرداخته شود…

کاملاً درست است.

 لطفاً کمی هم از تور کنسرت‌تان بگویید. این تور در چه مرحله‌ای قرار دارد؟

خدا را شکر خیلی موفق است. با اینکه من دارم با یک پیانو تنها این تور را ادامه می‌دهم، استقبال مردم خیلی خوب بوده است. چند روز پیش در رشت بودم و دو سانس در آنجا اجرا کردیم. دارم به کرمانشاه و اصفهان می‌روم. برای خود من جالب است که مردم تا این حد خوشبختانه به کارهایم علاقه‌مند هستند. من در توری که دارم فقط آثار خودم را اجرا می‌کنم آن هم با یک پیانو تنها. این نشان‌دهنده این است که ما در سراسر ایران‌(و نه فقط تهران) مردم با فرهنگ و هنر دوستی داریم.

آقای روحانی مساله برگزاری کنسرت در شهرستان‌ها همیشه دارای اهمیت زیادی بوده است. با این وجود بسیاری از هنرمندان یا در این زمینه کوتاهی می‌کنند یا زمینه اجرا در شهرستان‌ها برای‌شان فراهم نیست. خود شما با چه نگاهی این تور را در شهرستان‌های مختلف روی صحنه می‌برید؟

علت اینکه من علاقه داشتم این تور را در شهرهای مختلف ایران روی صحنه ببرم این بود که متاسفانه تمام فعالیت‌ها در پایتخت متمرکز شده است. علاقه‌مندانی هم که در شهرهای مختلف ایران حضور دارند امکان مسافرت تا پایتخت را ندارند یا این کار برایشان سخت است. در نتیجه بهترین راه این بود که من به شهرهای مختلف بروم. باتوجه به اینکه سفر مشکلاتی را برای برخی افراد به‌وجود می‌آورد و البته به‌خاطر هزینه‌های زیاد امکان حضور در شهرهای مختلف با یک ارکستر وجود نداشت، به همین خاطر تصمیم گرفتم یک سری از کارهایم را فقط با پیانو تنها اجرا کنم و همان‌طور که گفتم مردم آنقدر استقبال خوبی انجام داده‌اند که خود من هم سورپرایز شدم.

باتوجه به اینکه بیشتر مردم ایران دست‌کم تا دهه‌های قبل به موسیقی آوازی علاقه زیادی داشتند و از سوی دیگر سنت موسیقایی ما هم آوازی است آیا پیش‌بینی می‌کردید مردم به موسیقی شما که یک موسیقی‌سازی است و البته فقط هم با پیانو در این تورها روی صحنه رفته علاقه نشان دهند؟

به نکته بسیار خوبی اشاره کردید. مساله فرهنگ‌سازی که درباره‌اش صحبت می‌کنند دقیقاً به همین ماجرا اشاره دارد. جالب است به شما بگویم در این کنسرت‌ها گستره‌های سنی مختلف از کودکان خردسال تا افراد مسن حضور دارند. همه سکوت می‌کنند و به این برنامه گوش می‌کنند و همین مساله خیلی مرا تشویق کرده و به من انرژی داده که این کار را بیشتر ادامه دهم و در زمان‌های مختلف و فصل‌های مختلف به سراسر ایران بروم. البته متاسفانه امکان اینکه به سرعت در شهرهای مختلف روی صحنه بروم وجود ندارد و به همین خاطر باید وقت را تقسیم کنم و در زمان‌های مختلف به این شهرها بروم و به اجرای برنامه بپردازم و از نزدیک هم‌وطنانم را ببینم.

رپرتواری که برای اجرا مدنظر قرار داده‌اید آیا در کنسرت‌های مختلف تغییر می‌کند یا دست نخورده باقی می‌ماند؟

بله رپرتوار در اجراهای مختلف تغییر می‌کند. این برنامه را حدود سه ماه پیش آغاز کرده‌ام و رپرتواری که امروز در اختیار دارم کارهای جدیدی را در بر می‌گیرد و طبیعتا در هر بازه زمانی هم که اجرا روی صحنه برود رپرتوار جدید و حتی سازهای جدید هم به آن اضافه می‌شود. مثلاً من همین برنامه را چند هفته پیش داشتم که یک تریو بود یعنی نوازنده سازهای ضربی هم با من همکاری می‌کرد و کاملاً هم یک آنسامیل جدید بود. حالا در شهرستان‌ها آن قطعات را دارم با یک تنظیم جدید یعنی با یک پیانو تنها اجرا می‌کنم. در هر شهری باتوجه به امکاناتی که دارند و حتی خود من در اختیار دارم تنظیم قطعات و حتی خود قطعات عوض می‌شود و این مسیر همین‌طور ادامه خواهد داشت.

سوال بعدی من در مورد وضع ارکستر سمفونیک است. دوباره به انتشار نامه‌ای که از سوی شما برای وزیر ارشاد نوشته شده بود اشاره می‌کنم و فارغ از حاشیه‌هایی که ایجاد شد می‌خواهم در مورد محتوای نامه صحبت کنیم. به نظر شما با در نظر گرفتن شرایط کنونی، راه برون‌رفت ارکستر سمفونیک تهران از وضع کنونی و به تبع آن داشتن یک ارکستر پایدار با فعالیت مستمر چیست؟

من هنوز کارم را با ارکستر شروع نکرده‌ام. اتفاقاتی که برای ارکستر افتاده مربوط به همین چند روز گذشته است. قرار است من در پنجم خرداد برای نخستین بار ارکستر را در تالار وحدت رهبری کنم و این نخستین کنسرت ارکستر سمفونیک تهران در سال 95 است. تمرینات ما از هفته آینده شروع می‌شود. باید کمی وقت داد تا کارها دوباره به سر و سامان برسند. برای اینکه با اتفاقاتی که در یک سال گذشته افتاده ارکستر به‌قدری از هم پاشیده که بیش از 80 نفر از موزیسین‌های قابل و توانا از بدنه ارکستر جدا شده‌اند. اینها اتفاقات خیلی ناخوشایندی است که متاسفانه برای ارکستر بوده. باوجود آنکه بودجه هم در اختیار ارکستر بوده و امکانات را هم تا آنجا که ممکن بوده در اختیار ارکستر گذاشته‌اند، متاسفانه نتیجه این مساله بسیار ضعیف بوده است. به همین خاطر مقداری زمان لازم است تا این خرابی‌ها درست شود و ارکستر به روال طبیعی خودش بازگردد. من باتوجه به سفری که ارکستر سمفونیک تهران به چین داشته هنوز تمرینم را با آنها شروع نکرده‌ام. ارکستر سمفونیک برای شرکت در یک جشنواره به چین رفته تا به اجرای برنامه بپردازد. از شنبه پیش رو تمرینات من برای برنامه پنجم خرداد شروع می‌شود. بلیت کنسرت‌ها یک دور تمام شد و این اجرا دوباره تمدید شد اما تمرین‌های من از هفته آینده آغاز می‌شود.

پیش‌تر من با شما در حالی گفت‌وگو کرده بودم که دور جدید فعالیت ارکستر سمفونیک آغاز نشده بود. خود شما، آقای مشایخی و آقای صهبایی و دیگران پیش از تعطیلی ارکستر سمفونیک مدتی به‌عنوان رهبر در آنجا حضور داشتید. یکی از فرض‌هایی که امروز وجود دارد آن است که شما ارکستر را تحویل بگیرید و بعد همه‌چیز روی روال بیافتد. اما چه تضمینی وجود دارد که هم کار ادامه پیدا کند و شما با دلخوری ارکستر را ترک نکنید؟

من هیچ‌وقت با ارکستر سمفونیک قطع همکاری نکرده‌ام. همیشه حتی در شرایط خیلی سخت هم سعی کردم همکاری ادامه داشته باشد و در عمل هم این کار ادامه پیدا کرد. اما برخی موارد به من ارتباط ندارد. به‌عنوان مثال اگر بودجه‌ای برای نوازندگان ارکستر وجود نداشته باشد طبیعی است که فعالیت ارکستر متوقف می‌شود. این اتفاق در همان دوره هم افتاد اما این‌طور نبود که من قطع همکاری کنم. ارکستر در یک بازه زمانی متوقف شد و بعد دوباره کار را شروع کرد. متاسفانه اما در یک سالی که از فعالیت دوباره ارکستر می‌گذرد اوضاع خوب نبود. من تازه ارکستر را تحویل گرفته‌ام. در حقیقت البته می‌شود گفت هنوز هم این اتفاق نیفتاده چون زمانی که نخستین تمرین من با ارکستر شروع شود تازه مشخص می‌شود ارکستر چه راهی را باید برود و در چه مرحله‌ای هست. تازه بعد از آن، زمان می‌برد تا اینکه برنامه‌ریزی درست ارکستر را انجام دهیم.

با شما صحبت شده تا به‌عنوان رهبر دایم در ارکستر سمفونیک تهران حضور داشته باشید؟

بله اما فعلاً در حال بحث و گفت‌وگو هستیم. من هم برای این همکاری شرایطی دارم که آنها هم باید تامین شود. مسوولان هم در همان زمینه دارند زحمت می‌کشند و فعالیت می‌کنند منتها باید دید امکانات تا چه حد به ما اجازه این کارها را می‌دهد.

انتهای پیام