حاشیه‌نشینی خبرگان سیاسی

زهرا منصوری، انصاف نیوز: محمد مهاجری، فعال سیاسی اصولگرا می‌گوید می‌توان از تجربه‌های مسئولان پیشین بهره برد، مثلاً آقای احمدی‌نژاد بیاید و از تجربه‌ی پوپولیسم خود بگوید، لااقل یاد می‌گیریم چه‌کارهایی نباید کنیم که مملکت به سمت عوام‌فریبی برود.

از سوی دیگر غلامرضا ظریفیان- معاون وزیر علوم دولت خاتمی- هم معتقد است؛ هر جامعه‌ای معمولا مدیران، حالا از هر جناحی باشند را به‌عنوان سرمایه‌ی اجتماعی خود می‌دانند. مثلاً می‌توان از آقای زنگنه در امور مربوط به نفت و گاز استفاده کرد و آقای ظریف هم در جهان جزو معدود دیپلمات‌هایی است که نظام بین‌الملل را خوب می‌شناسد. می‌توان از تجربه‌ی این دست از افراد استفاده کرد.

از افرادی مثل حسن روحانی، سید محمد خاتمی، محمود احمدی‌نژاد و وزرای سابقی مثل محمد جواد ظریف می‌توان در عرصه‌ی سیاست -رسمی یا غیررسمی- چه استفاده‌هایی کرد؟ تاثیرات مذاکرات مستقیم و غیر مستقیم در جوامع بین‌الملل به چه صورت است؟ محمد مهاجری و غلامرضا ظریفیان به این پرسش‌ها پاسخ داده‌اند. متن کامل این گفت‌وگو را در ادامه بخوانید:

مهاجری: برای یک‌سری کادرها هزینه سیاسی و ریالی کردیم

محمد مهاجری -فعال سیاسی اصولگرا- درباره‌ی استفاده از روسای جمهور و وزرای سابق در دولت ابراهیم رئیسی به انصاف نیوز گفت: صرف‌نظر از اینکه دولت آقای رئیسی یا هر کس دیگری باشد، یک سری کادرها در نظام داریم که برای پرورش آن‌ها هزینه‌های ریالی و سیاسی کردیم. این افراد به سرمایه‌هایی برای کشور تبدیل‌شده‌اند اما متأسفانه ما از آن‌ها استفاده نمی‌کنیم و ورود افراد باتجربه در هر حوزه‌ و مراکز مطالعاتی و مشورتی می‌تواند خدمت بزرگی به جامعه باشد. متأسفانه به دلیل فرهنگ سیاسی حاکم بر جامعه که بسیار زود افراد را به خودی و غیرخودی تبدیل می‌کنیم و آن‌ها را رقبای بالفعل و بالقوه‌ی خودمان می‌‌دانیم. این مسئله باعث می‌شود که کنار گذاشته شوند و یا به حاشیه رانده شوند.

او افزود: اگر به‌جای آقای رئیسی بودم، از همه‌ی روسای جمهور سابق مشورت می‌گرفتم؛ اینکه اتفاقاتی که در آن زمان با آن مواجه بودند را چگونه حل می‌کردند تا آن موردها اگر در دولت آقای رئیسی پیش آمد، بدانند با آن چگونه رفتار کنند‌؛ همین‌طور در قوه قضاییه و قوه مقننه. حتی وزیرها می‌توانند یک شورای مشورتی از وزرای پیشین تشکیل دهند. اخبار آن‌هم رسانه‌ای کنند تا مردم احساس کنند، اگر به کسی روزی رأی داده‌اند؛ کنار گذاشته نشده است. در خانواده‌ها این رسم را داریم که معمولاً به بزرگ‌ترهای فامیل احترام‌ می‌گذاریم و از آن‌ها مشورت گرفتیم.

این فعال سیاسی با اشاره به اینکه از هر فردی در چه حوزه‌ای می‌توان کمک گرفت، افزود: حتی می‌توان از آقای احمدی‌نژادی هم کمک گرفت، کسی که دارد خود را تمام می‌کند، شاید اگر در برخی از جمع‌ها حضور پیدا کند و احساس کند شخصیتی پیداکرده؛ دیگر طور دیگری رفتار نمی‌کند که باعث معروفیت او شود. نظرات بعضی از افراد از باب اینکه ادب از که آموختی از بی‌ادبان به درد می‌خورد.
اگر آقای احمدی‌نژاد تجربه‌ی پوپولیسم را تعریف کند، لااقل یاد می‌گیریم چه‌کارهایی نباید کنیم که مملکت به سمت عوام‌فریبی نرود.

اگر جای آقای رئیسی بودم، ظریف را نفر اول دیپلماسی کشور قرار می‌دادم

او ادامه داد: اگر جای آقای رئیسی بودم، آقای ظریف را نفر اول دیپلماسی کشور قرار می‌دادم. کسی بهتر از آقای ظریف دیپلماسی نه می‌فهمد و نه اجرا می‌کند و نه کسی به‌اندازه‌ی ایشان مذاکره بلد است. آقای رئیسی اگر ظریف را نگه‌می‌داشت، نمره‌ی سیاست خارجی او حتی از آقای روحانی هم بیشتر می‌شد. بعضی از این افراد به لحاظ سنی شاید نتوانند کار اجرایی کنند، اما مثلاً آقای روحانی به‌عنوان یک چهره‌ی امنیتی پر سابقه و زیر و بم مسائل امنیتی ایران و منطقه و جهان را می‌داند، بسیار می‌تواند آدم مؤثری باشد. اگر احساس کنند، هنوز متعلق به‌نظام هستند، تلاش آن‌ها بسیار بیشتر می‌شود تا دیگران را برای کارهای دلسوزانه برای نظام جذب کنند.

در رده‌های مدیریتی پایین‌تر هم می‌توان از ظرفیت استفاده کرد، از معاونین سابق وزرا دعوت کنند و از آنها راهنمایی و مشورت بگیرند. فقط در سطح رئیس‌جمهور نیست. بسیاری از کاره‌ای اجرایی در دست مدیران میانی است. الان ما عادت کردیم وقتی وزیری می‌آید، چند قطار آدم به همراه خودش می‌آورد، چهل سال است، این عادت را داریم. آقای خاتمی هم در موضوعات تخصصی خود که راجع به فرهنگ سیاسی است، می‌تواند تأثیرگذار باشد. اینکه به هرکسی یک اتهامی بزنیم، درست نیست. رقبا را به اسم اینکه انقلابی هستند یا خیر، دک می‌کنیم. اینگونه هیچ اتفاق مثبتی برای کشور نخواهد افتاد.

مهاجری درباره‌ی تاثیرات مذاکرات مستقیم و غیر مستقیم می‌گوید: قطعاً دیپلماسی فقط آن چیزی نیست که افراد دور یک میز می‌نشینند. در همه‌ی جای دنیا بخشی از دیپلماسی، غیررسمی است. دیپلماسی غیررسمی گاهی توان این را دارد که از دیپلماسی رسمی بسیار موفق‌تر عمل کند. در خاطرات آقای رفیق‌دوست آمده است که بسیاری از نیازهای خود را در زمان جنگ از طریق لیبی تأمین می‌کردیم یعنی از طریق دیپلماسی غیررسمی آقای رفیق‌دوست صورت می‌گرفت. اگر فقط دیپلماسی رسمی بود، نمی‌شد چیزی را وارد کرد و در مقابل عراقی‌ها ایستاد.

ظریفیان: در هر جامعه‌ای معمولا مدیران را به‌عنوان سرمایه‌ی اجتماعی خود می‌دانند

غلامرضا ظریفیان -فعال سیاسی اصلاح‌طلب- درباره‌ی استفاده از تجارب افراد سیاسی در دولت‌های مختلف به انصاف نیوز گفت: آقای رئیسی مطرح کردند که می‌خواهند، دولت فراجناحی داشته باشند، اما این اتفاق نیافتاد. طبیعی است که نباید همچنین انتظاری از ایشان داشت. در هر جامعه‌ای معمولا مدیران، حالا از هر جناحی باشند را به‌عنوان سرمایه‌ی اجتماعی خود می‌دانند. طبیعی است که آن تجارب می‌تواند با توجه به توانایی‌هایی که آن افراد دارند؛ استفاده می‌کرد. در دولت آمریکا روسای جمهور در شرایط مختلف پیام‌های جهانی را به این‌طرف و آن‌طرف منتقل می‌کنند. در اتاق‌های فکر تجارب خود را به دیگران منتقل می‌کنند. احتمال نمی‌دهم که آقای رئیسی از این افراد استفاده کنند.

او افزود: برفرض اگر بخواهند از این شخصیت‌ها استفاده کنند. سرنوشت ریاست‌جمهوری در ایران خوب نیست. وقتی دورانشان تمام می‌شود به حاشیه می‌روند. اخیراً دیدیم که آقای روحانی را به دلیل بورس به قوه قضاییه معرفی کردند. اما طبیعی است که روسای جمهور به دلیل اشرافی که نسبت به ابعاد مختلف اداره‌ی جامعه می‌توان از آن‌ها استفاده کرد. این افراد در شوراهای بالادستی مثل شورای مصلحت و انقلاب فرهنگی و یا در اتاق‌های فکری به‌عنوان عقل منفصل می‌توان استفاده کرد. آقای ظریف هم در جهان جزو معدود دیپلمات‌هایی است که نظام بین‌الملل را خوب می‌شناسد. علاوه‌بر این در موضوع برجام یکی از کسانی است که با همه‌ی زیر و بم جزئیات آن آشنایی کامل دارد. می‌تواند به‌عنوان اتاق فکر سیاست خارجی و کسی که بر نظام بین‌الملل اشراف دارد و به‌عنوان یک دیپلمات باتجربه در عرصه‌ی بین‌الملل حرفی برای گفتن دارد. می‌توان در موضوع برجام و سیاست خارجی از آن استفاده کنند.

از سوی دیگر آقای خاتمی و احمدی‌نژاد در موقعیتی قرار گرفتند که اشراف اطلاعاتی در ابعاد مختلف توسعه اقتصادی دارند و همچنین برای رئیس‌جمهور گزارش‌های مختلف می‌رسد و اطلاعات بسیار گسترده‌ای دارند. آن افرادی که در سطح ریاست‌جمهوری بودند در مراکز تصمیم‌ساز مثل شورای امنیت ملی و شورای انقلاب فرهنگی و شورای مصلحت بودند. رئیس‌جمهور در مراکز استراتژیک یعنی مراکزی که تصمیم‌های فراگیرتر می‌گیرد، می‌توانند مورد استفاده بگیرند. نیروهایی که به شکل تخصصی کار کردند، در عرصه‌های مختلف تصمیم‌سازی که در عرصه‌ی رابط بین‌الملل است، می‌توان استفاده کرد.

سرمایه‌ها علی‌رغم داشتن تجربه‌های زیاد به حاشیه می‌روند

ظریفیان درباره‌ی تاثیرات اعتبار افراد و مذاکرات غیر مستقیم بین‌المللی گفت: در دیپلماسی عمومی همین نیروهای بااعتبار می‌توانند تأثیر داشته باشند، یا اگر کسی در عرصه‌ی علمی تبهر دارد، می‌تواند در دیپلماسی علمی در نظام بین‌الملل گفت‌وگو کنند. در یک دوره‌ای آقای لاریجانی با اینکه منصب خاصی نداشت، به‌عنوان مسئول چین منصوب شد و اخیراً خودشان استعفا دادنند. می‌توان هرکدام از این‌ها را در موضوعات تخصصی‌تر مأموریت‌هایی داد و از توانایی آن‌ها بهره برد. متأسفانه در کشور ما به دلیل نگرش‌های جناحی کمتر با نگاه ملی به سرمایه‌ها نگریسته می‌شود. سرمایه‌ها علی‌رغم داشتن تجربه‌های زیاد به حاشیه می‌روند.

او درباره‌ی استفاده نکردن از تجربه‌ی هاشمی رفسنجانی در موضوع مذاکره با عربستان اضافه کرد: مثلا آقای هاشمی به دلیل تجربه‌های عمیقی که پیش و پس از انقلاب داشت، ازنظر شخصیت یک نوع استثنا است. کسانی دیگر مثل وزرا مثل آقای زنگنه؛ در دنیا اگر بخواهید چند نفر را در تخصص نفت معرفی کنید، یکی از آن‌ها آقای زنگنه است.  آقای زنگنه می‌تواند در دانشگاه تجارب خود را به دانشجوها ارائه دهد. اما کافی نیست. اما تجربه‌ای که جامعه‌ی ما به آن نیاز دارد، بیش از این‌هاست. آقای زنگنه به‌عنوان تجربه‌ی چهل‌ساله اگر در فقط در گوشه‌ای قرار بگیرد؛ خسارت بزرگی به‌کل کشور است. می‌توان از تجاری او در اقتصاد نفت و گاز استفاده کرد، چه در کمیته‌های تخصصی و شوراهای مشورتی و پروژه‌ها.

انتهای پیام