باز به آن چفیه بر گردن کوروش!

امید کاجیان، روزنامه‌نگار در یادداشتی با عنوان «باز به آن چفیه بر گردن کوروش!» که در اختیار انصاف نیوز قرار داده است، پیرامون اظهارات اخیر عزت‌الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دولت سیزدهم نوشت:

چند روزی از اظهارات نقدی درباره پلید خواندن سلسله هخامنشیان و بعد هم ماجرای ساسانیان و مغولان نگذشته که نقل‌قول‌هایی این بار از سوی رئیس جمهور و بعد هم وزیر میراث فرهنگی‌اش – هرچند بعدا گفت که او اینها را نگفته – مطرح شد که نشان می‌داد هنوز جایگاه ایران باستان، در میان برخی مسئولین جایگاهی نه چندان مطلوب، یا ناشناخته و یا مغفول است البته اگر مذموم نباشد.

رئیسی در شیراز و بعد از بازدیدش از تخت جمشید گفت که پیام تخت‌ جمشید به ستمگران این است که ببینند سرنوشت کسانی که به مردم ظلم می‌کنند، چیست! شاید برخی بگویند اگر بنا بود او با رفتن به تخت جمشید چنین اظهاراتی بیان کند، اصلا چرا رفت؟ این در حالی است که معمول است در هر جای دیگری مقامات کشورها با بازدید از اماکن پر افتخار و تاریخی کشورشان به آن می‌بالند لا اقل در برابر رسانه‌ها.

اظهار نظر رئیسی درست بعد از اظهارات نقدی بازهم در شبکه های اجتماعی با موجی از انتقادها روبه‌رو شد چرا که یکبار دیگر نمادی بود از نگاه تک‌سویه نسبت به گذشتگان ایران باستان و حاکمانش. نوعی بدبینی یا هر کلمه دیگری که بتوان اسمش را گذاشت نسبت به این دوره که در زمان‌های مختلف از سوی برخی مسئولین نمونه‌هایش شنیده می‌شد.
مانند آنکه یکی در یک سخنرانی دانشگاه شریف اظهارداشت: «ايرانيان قبل از اسلام مردمانی بی‌سواد، بی‌فرهنگ و در کل وحشی بودند كه در عين حال خود نيز علاقه داشتند که بی‌سواد باقی بمانند»، یا زمانی که یکی دیگر گفت: «بشر غیر از اسلام همان حیواناتی هستند که روی زمین می‌چرند و فساد می‌کنند». بوده اند کسانی که از مرام و رسوم ما مانند چهارشنبه سوری نیز پشت تریبون با عنوان «خریت‌های پدران ما!» یاد کردند. یا زمانی که فردی قرار بود به جان تخت جمشید بیافتد و آنجا را تخریب کنند و یا از محدودیت‌ها برای دیدن مقبره کوروش و…

برخی از اینها نیز ناشی از یک دید اشتباه است اینکه عده‌ای به غلط، تاریخ ایران باستان را در تقابل با مذهب می‌دانند در حالی که چنین نیست و اتفاقا می‌توان با تلفیق این دو با هم چهره‌ای بهتر از خود نیز به نمایش گذاشت. و خیلی هم زیباتر است که این دو در کنار هم پاس داشته شوند و هردو را دو بال پرواز برای بالندگی ایران دانست.

در میان تمام این موارد اما نقش ضرغامی به عنوان وزیر میراث فرهنگی در این ماجرا عجیب‌تر از همه است، اگرچه او این بار گفته‌هایش مبنی بر اینکه اظهارداشته مردم پاسارگاد به‌ دلیل وجود «مقبره کوروش نمی‌توانند کشاورزی کنند و چاه بزنند». و در واقع مقبره کوروش را مانع کشاورزی و حفاری چاه می‌دانسته را تکذیب می‌کند و آن را کاملا تحریف‌شده و از بیخ و بن غلط می‌داند اما ضرغامی بازهم نمی تواند سکوتش در برابر حملات اخیر را انکار کند او به جای آنکه از در دفاع تاریخ میراث ملموس و نا ملموس ایران براید هیچ نگفت، سکوتی که بعد از گاف او در اشتباه نامیدن اسامی شاپور اول و داریوش اول و روم و یونان با یکدیگر؛ در جلسه دفاعش در مجلس، بار دیگر بر نا آشنا بودن او با حوزه‌ای که بر آن جا جلوس کرده است صحه گذاشت.

شواهد این روزها اما در کنار هم باعث می‌شود تا این بار کلاهمان را قاضی کنیم و کمینه در این حوزه بگوییم خدا پدر و مادر آن دولت احمدی‌نژاد را بیامرزد که لا اقل چفیه بر گردن کوروش نمادین انداخت، هرچند آن حرکت هم در عصر خود و امروز هم مورد تمسخر و… قرار گرفت و می‌گیرد ولی دست‌کم معنی‌اش این بود که به جای تقابل با ایران باستان، راه تعامل این تاریخ با ایدئولوژی‌های کنونی در دستور کار قرار گرفته بود.

اگر چه در آن دوره هم اصلاح‌طلب و هم اصولگرا به واژگانی مانند ایران باستان و مکتب ایرانی از سوی تیم احمدی‌نژاد می‌تاختند و آن را بخشی از انحراف می‌دانستند اما همان دولت، منشور حقوق بشر را به ایران آورد و آن را در معرض دید عموم گذاشت و از این مستند گران‌بهای ایران باستان و کوروش کبیر به نیکی یاد کرد و لا اقل برای چند هفته و ماه این فرصت را برای آنهایی که امروز در خود ایران از در انکار همه این مفاخر برآمدند فراهم آورد تا نمونه عینی واقعیت منشور حقوق بشر کوروش را ببینند یا جشن جهانی نوروز را با حضور کشورهایی که آن را جشن می‌گرفتند در ایران برپا کرد. اگر چه در همه این سال‌ها به دولت احمدی‌نژاد و خود او و یاران بهاری‌اش تا می‌شد تاختیم و تاختند اما اگر عیبش را گفتیم باید این حسنش را هم بگوییم. حسنش این بود که حتی در ظاهر هم شده ایران باستان را در تقابل با مذهب و ساختار کشور و… ندید و به همین خاطر چفیه بر گردن کورش انداخت و بخشی از تاریخ را که باید به آن احترام گذاشته می‌شد را حداقل جلوی دوربین و رسانه ارج نهاد، لا اقل به آن هجمه نکرد.

انتهای پیام