وقت پزشکان ارزش دارد، وقت بیمار نه؟
/گفت‌وگو با دو پزشک، کرمانپور و نمازی/
زهرا منصوری، انصاف نیوز: شاید برای شما هم اتفاق افتاده باشد که دقایق و ساعت‌های زیادی در مطب و بیمارستان معطل شده باشید و طبق وقت تعیین شده توسط پزشک ویزیت نشده‌اید. علت این معطلی در مطب و بیمارستان‌ها چیست؟ چند درصد از این مسئله اقتضای شغل پزشکی است.
حسین کرمانپور-پزشک و مدیر کل سابق روابط عمومی سازمان نظام پزشکی- می‌گوید در 90 درصد مواقع می‌توان به بیماران وقت دقیقی داد، مگر اتفاق غیر منتظره‌ای رخ دهد، هر بی‌نظمی‌ای اگر ضرر جانی و مالی برای کسی داشته باشد، خطای پزشکی است.
انصاف نیوز در این‌باره علاوه‌بر تهیه‌ی گزارش میدانی از یک بیمارستان دولتی، با حسین کرمانپور و حمیدرضا نمازی گفت‌وگویی کرده است، متن کامل آن در ادامه بخوانید:
ساعت‌ها انتظار در بیمارستان برای عمل قلب بسته
وارد بیمارستان می‌شوم، دقایق زیادی منتظر آسانسور می‌مانم، پرستاری هم به همراه من در داخل آسانسور است، از او درباره‌ی مدت زمان عمل می‌پرسم. او هم به نظر از این شلوغی و بی‌برنامگی کلافه به نظر می آید و می گوید: «هر دکتری روزانه تعداد زیادی از بیمارها را معاینه می‌کنه. باید مقدار پذیرش روزانه کاهش پیدا کنه. چون تعداد بیمارها زیاده و تعداد دکتر محدوده. وضعیت هرروز ما همینه. ساعت‌ها بیمارها تو سالن منتظر هستند تا وقت عملشون برسه.
به طبقه‌ی مورد نظرم می‌روم، زنی را می‌بینم که کفش‌های خود را در آورده، روی دو تا صندلی دراز کشیده و بی‌توجه به شلوغی و صدای اطرافش خوابیده است. یکی از مردان حاضر در بیمارستان که همراه دخترش که مشکل ذهنی دارد، برای عمل قلب بسته همسرش ساعت‌ها در بیمارستان و روی آن صندلی‌های سخت نشسته است. دخترش دائما بی‌قراری می‌کند. مرد هم کلافه می‌شود و می‌گوید: دکتر به ما گفت ساعت 7 صبح بیمارستان باشیم. اما ساعت چهار تازه اومد. کسی نبود دخترم رو پیشش بذارم و از صبح با خودم آوردمش.»
دختر هم به نظر می‌آید، حوصله‌اش سر رفته، دائما سعی می‌کند با پرستارها و همراهان بیمار صحبت کند و گاهی هم مادرش را صدا می‌زند که در اتاق عمل است. آشفته و ناراحت است و دائما با آسانسور به بیرون از بیمارستان می‌رود و دوباره بر می‌گردد. با چند نفر در داخل بخش صحبت می‌کنم، اکثرا آنها از ساعت 7 صبح در بیمارستان هستند، اما ساعت 8 شب است و هنوز عمل شروع نشده است.
یکی دیگر از همراهان بیمار می‌گوید: «از ساعت 8 صبح بیمارستانیم. ولی دکتر تازه ساعت دو اومد. نمی‌دونم چرا دقیق زمان‌بندی نمی‌کنند که انقدر معطل نشیم. با این وضعیت حال مریض بدتر میشه و با وجود ویروس کرونا اینجور محیط‌ها خیلی خطرناک میشه.»
ساعت 8 شب است، میز بخش اطلاعات بیمارستان هم خالی است، تقریبا کسی نیست که مردم را راهنمایی کند، اگر هم سوالی داشته باشید باید از پرستارانی که از آنجا گاهی عبور می‌کنید، سوال بپرسید، البته آنها هم معمولا عجله دارند و باید به بیماران رسیدگی کنند.
یکی از همراهان بیمار که از ساعت یک ظهر در بیمارستان است، می‌گوید: وقتی از بقیه شنیدم که هفت صبح اومدن، فهمیدم ما خیلی خوش شانسیم که از ساعت یک اینجاییم و تقریبا عمل مادر من همزمان با کسایی بود که از صبح اینجان. تعیین وقت دقیق انقدر کار سختی نیست. به نظرم عمداً میخوان بیمارستان شلوغ باشه تا بگن کار ما خوبه.»
روی شیشه‌ی کنار در اتاق عمل هم نوشته شده بود: «با توجه به بیماری کرونا پگ یکبار مصرف تهیه شود.(غیر بیمه‌ای)». در پشت شیشه هم کسی از کارکنان بیمارستان نبود تا از او درباره‌ی علت تهیه‌ی پگ غیر بیمه‌ای بپرسم، در حالی که این بیمارستان دولتی است.
کرمانپور: 90 درصد از مواقع می‌توان وقت دقیقی به بیمار داد
حسین کرمانپور و مدیر پیشین روابط عمومی سازمان نظام پزشکی درباره‌ی علت معطل شدن بیماران در بیمارستان و مطب‌ها به انصاف نیوز گفت: چند فاکتور در اینجا وجود دارد، طرف اول که بیمار است؛ رفت‌وآمد بیماران به مطب به هیچ وجه حساب شده نیست، معلوم نیست کی می‌روند و کی می‌آیند. گاهی بیماری فقط به یک ویزیت معمولی نیاز دارد و فقط 15 دقیقه کارش طول می‌کشد. پزشک هم نمی‌تواند تشخیص بدهد که کار بیمار چقدر زمان می‌برد. گاهی حدوداً فقط 40 دقیقه طول می‌کشد، پزشک تشخیص دهد که مشکل بیمارش چیست. اینها به ندرت اتفاق میافتد، 90درصد از مواقع می‌توان وقت دقیقی به بیمار داد.
او ادامه داد: پزشکی که به بیماری در بیمارستان وقت عمل می‌دهد، نمی‌تواند او را معطل کند و این بر خلاف قانون است. این موارد باید کاملا منظم باشد و هر بی‌نظمی اگر ضزر جانی و مالی برای کسی داشته باشد، خطای پزشکی است. گاهی پیش می‌آید من در اتاق عمل هستم، در حالی که فکر می کردم نیم ساعته عمل تمام می‌شود اما شش ساعت طول می‌کشد، دیگر بعد از آن پزشک اصلاً نمی‌تواند عملی کند و خسته شده است. مسلماً همه‌ی بیمارهای آن روز عمل‌هایشان کنسل می‌شود. خلاف این هم زیر پا گذاشتن اخلاق پزشکی است و اگر فردی به‌خاطر این قضیه آسیب ببیند، می‌تواند به نظام پزشکی مراجعه کند.
او افزود: از سوی دیگر چون روی اینترنت ایران حساب و کتابی نیست؛ نمی توان همه چیز را الکترونیکی کرد. مسئله‌ی دیگر مربوط به پزشک است، پزشکان بیشتر وقت خود را برای مطب می‌گذارند. اما همین پزشک بیمارانی دارد که در بیمارستان‌ها بستری هستند. مثلاً وقتی مریض پزشکی بستری است، ممکن است از بیمارستان تماس بگیرند، باید همان موقع به بیمارستان مراجعه کند، ممکن است کار به اتاق عمل بکشد و پزشک دیگر آن روز به مطب نمی‌رود و این باعث نارضایتی می‌شود، کاری هم نمی‌توان کرد. چون اصل اول جان بیمار است و آنهایی که به مطب می‌روند، جانشان در خطر نیست.
«مردم باید آگاهی خود را در زمینه‌ی پزشکی بالا ببرند»
این پزشک درباره‌ی نحوه‌ی تقسیم‌بندی بیماران در بیمارستان توضیح داد: در بیمارستان، بیماران تقسیم‌بندی می‌شوند و این تقسیم‌بندی علمی است. بسیاری از بیماران اورژانس را با مطب اشتباه می‌گیرند، برای یک سر درد جزئی به بیمارستان مراجعه می کنند. اورژانس تعریف مشخصی دارد و اتفاقی است که در همان لحظه رخ داده و باید سریعاً به وضعیت بیمار رسیدگی شود. تمام دنیا این را پذیرفته‌اند که بر اساس اصلی به نام تریاژ بیماران باید تقسیم‌بندی شوند و بعد وارد بخش شوند. بنابراین یک پرستار ماهر و سابقه‌دار را در تریاژ می‌گذارند که بیمار را تقسیم‌بندی کند. بیمارانی که مشکل فوری ندارند، هیچ‌وقت نباید وارد اورژانس شوند. مثلاً ممکن است کسی برای تزریق آمپول به اورژانس بیاید و اینکار اصلاً درست نیست. مردم ما در این زمینه باید آگاهی خود را بالا ببرند. اورژانس برای زمانی است که احساس می‌کنید، جان شما در خطر است. بعضی‌ها در اورژانس در دنیا هشت ساعت منتظر می‌مانند تا نوبت آنها شود، چون اصل بر جان بیمار است.
او اضافه کرد: وقتی بیماران سطح یک داشته باشیم، به هیچ وجه سراغ بیمار سطح دو نمی‌رویم. بارها دوستان از کانادا با من تماس گرفتند که اورژانس شلوغ است و من فلان مشکل را دارم. من هم او را راهنمایی کردم و به منزل می‌رود. اما کسی حوصله دارد و می‌تواند ساعت‌ها در اورژانس منتظر بماند.
نمازی: خوش‌قولی یکی از شئون طبابت است
حمیدرضا نمازی- عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران و کارشناس اخلاق پزشکی درباره‌ی معطل شدن بیماران در مطب‌ها و بیمارستان‌ها به انصاف نیوز گفت: ببینید! این مسئله به ملاحظات مدیریت و نظم سازمانی بستگی دارد. همیشه در تاریخ پزشکی داشتیم، خوش‌قولی یکی از شئون طبابت است.
او افزود: پزشکان جزو عوامل برسازننده‌ی مفهوم حرفه و تعهد در یک جامعه هستند، پس باید خوش‌قول باشند. یک‌بخشی از کار حرفه‌ای و طبابت این است که پزشک به‌قدر مقدور نظم را رعایت کند. دو نکته دیگر وجود دارد که بدون آنها قضاوت بی‌منطقی است؛ یکی بخش ملاحظات اخلاق سازمانی است، خیلی به پزشکان ربطی ندارد. بلکه به تعداد زیاد بیمار و یا پیش‌بینی‌ناپذیر بودن عوامل مختلف ربط دارد.
دکتر نمازی ادامه داد: ممکن است شما ساعت‌ها در یک مرکز درمانی معطل شوید، درواقع منتظر بمانید. اینها جنبه‌ی سازمانی دارد؛ به تجهیزات و نیروی انسانی ربط دارد. از همه‌ی اینها مهم‌تر ماجرای فرهنگ عمومی مردم است. تلقی مردم از پزشکی، ریاضی گونه است. تصور بر این است پزشک یک دستگاه است که شما اطلاعات را به آن وارد کنید. سپس از آن دستگاه نسخه‌ی درمان قطعی می‌خواهید. به همین دلیل وقتی خللی در امور پزشکی رخ می‌دهد و بیمار باید برای ویزیت و آزمایش‌ها منتظر بماند اما این معطلی بیمار را عصبانی می‌کند. گاهی حتی بیمار فکر می‌کند، روی او آزمون‌وخطا می‌شود. گاهی وقت‌ها هم اعتراض می‌کند، چرا هر دکتری یک‌جور تجویز می‌کند. این ناشی از نشناختن سرشت طبابت است.
این کارشناس اخلاق پزشکی اضافه کرد: طبابت یک هنر علمی است و یک علم به‌مثابه‌ی زیست‌شناسی نیست. در این میان مثلاً در یک مطب برحسب اقتضایت بیماری ممکن است، کارش چهل دقیقه طول بکشد. بیمار بعدی ممکن است بر اساس چهار دقیقه‌ای ویزیت شود، پس بیمارها باهم متفاوت هستند.
«معطلی در بیمارستان و مطب در تمام دنیا کم‌وبیش وجود دارد»
او گفت: بسیاری از وقت‌ها در مطب‌ها این دعوا را داریم که ساعت چهار به من وقت دادی اما چرا ساعت شش وقت من می‌شود. البته یک‌زمانی پزشک دیر می‌رسد و بدقول است یا گاهی مردم اعتراض می‌کنند که چرا دکتر برای ۵ دقیقه وقت صرف کرد اما برای بیمار دیگری نیم ساعت وقت صرف کرد. نمی‌داند که این اقتضای بیمار است. معطلی در بیمارستان و مطب در تمام دنیا کم‌وبیش وجود دارد. توصیه ما به پزشکان است که با خوش‌قولی و مدیریت سازمانی و حرفه‌ای به‌قدر معقول زمان معطلی را کم کنند.
بارها در بیمارستان‌ها دیدم که یک عمل جراحی طول کشیده است. بیمار دیگر پنج ساعت دیرتر عمل شده، پیش‌بینی‌ناپذیری در حوزه‌ی درمان از حیث زمان امر رایجی است. گاهی عمل جراحی ۱۵ و ۲۰ ساعت طول می‌کشد. هزاران اتفاق غیرمترقبه در وسط عمل جراحی رخ می‌دهد، گاهی اوقات هم بیمار زودتر به بیمارستان خواسته می‌شود تا تحت نظر باشد اما آنها فکر می‌کنند معطل شده‌اند. چون درست برای آنها توضیح داده نمی‌شود. از دانشجویان پزشکی و پزشکان همیشه می‌خواهم حتی اگر خسته‌کننده است، این موضوع را برای بیماران توضیح دهند. بی‌اطلاعی بیماران باعث نارضایتی‌ها آنها می‌شود و گفت‌وگو فشار کار را کم می‌کند.
انتهای پیام
