نشستی در کانون وکلا: تاخیر واردات واکسن قتل غیر عمد است

نشست “حکمرانی کرونایی و حق سلامت شهروندان” بمنظور بررسی کیفیت تصمیمات و اقدامات حکمرانی در دوران پاندمی کرونا از منظر حق سلامت و حقوق شهروندی، توسط کمیسیون حقوق بشر کانون وکلای دادگستری مرکز برگزار شد. در این نشست که با حضور شماری از  اعضای نظام پزشکی و کانون وکلا، دکتر جلیل مالکی رئیس کانون وکلای دادگستری مرکز و اعضای هیات مدیره و اعضای کمیسیون حقوق بشر تشکیل شد ، سخنرانان دکتر علی نجفی توانا رئیس اسبق کانون وکلای دادگستری مرکز ، دکتر پیمان سلامتی مشاور سابق رئیس کل سازمان نظام پزشکی ،دکتر مسعود یونسیان استاد اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران ، دکتر محسن رهامی استاد حقوق جزای دانشگاه تهران طی سخنانی به نقد و بررسی تصمیمات و اقدامات نظام سلامت در طول دوران فراگیری کرونا پرداختند.

• تاخیر در واردات واکسن ؛مدعی العموم  در تعقیب اهمال ها اقدام تعقیبی کند.

دکتر علی  نجفی توانا استاد حقوق جزا ضمن بیان مسئولیت مدیران کشور در خصوص بحران های قابل پیشگیری و کنترل پذیر، تحلیلی پیرامون فعل و ترک  فعل مدیران در تعلل واردات واکسن مطرح کرده و افزود : دستورهای غیرمسئولانه و عدم قرنطینه بهنگام و سهل انگاری تاخیری در تهیه واکسن  بستر ساز شرایطی شد که کرونا جان گرفت و ایران را سرخ گون کرد.کمتر خانواده ای است که قربانی نشده باشد؛ تساهل و تسامح و غفلت در روند مدیریت کرونا قابل تعقیب کیفری است. تکالیف حکمران خوب از بعد مدیریت اثربخش ،انگاه واجد  مسئولیت کیفری است که با اتکا به قانون مجازات اسلامی مشمول قصورو تقصیر و تسبیب باشد.

وی در ادامه افزود :همین که فعل یا ترک فعلی رخ دهد که موجب مرگ دیگری است اگرسوء نیت قابل احراز باشد مسبب حادثه اطلاق می شود. لازم نیست بالمباشره باشد . مثل اینکه واکسن اورده شود و احتکار شود یا در توزیع تاخیر شود.تعریف تقصیر اجتناب وخودداری از انجام کاری است که شخص با وجود اطلاع و اگاهی از انجام ان استنکاف می ورزد . در تقصیر سوء نیت احتمالی وجود دارد . وقتی میگویید تولید می کنیم و نمی گذارید واکسن از خارج بیاید و یا کاسب کاری ها همه از باب تسبیب بستر ساز وقوع حوادثی است که جنایت کرونایی قلمداد می شود.

• کسانی که وعده تولید واکسن دادند و عمل نکردند مقصرند

نجفی توانا با اشاره به مواد 20 و 143 قانون مجازات اسلامی ناظر بر تعقیب اشخاص حقوقی افزود:مجازات اشخاص حقوقی مانع از مجازات اشخاص حقیقی نیست. اشخاصی که در این قضیه مقصرند انانی که وعده و قول دادند اما عمل نکردند. این نوع مدیران قابل مجازاتند و توجها به ماده 570 قانون مجازات اسلامی امکان تعقیب وجود دارد .اگر اقدام مدیران با قصد نتیجه باشد جنایت عمدی است.رابطه سببیت در فعل و تصمیم مدیران از نظر جزایی قابل تعقیب است. حسب ماده 295 قانون مجازات ترک فعلی که به سبب ان جنایت رخ دهد به صراحت می شود تعقیب کرد. وفق مواد 492 نتیجه حاصله اگر مستند به رفتار مدیر باشد یا ماده 506 تسبیب سبب تلف شدن شود چنانچه در صورت فقدان رفتار او جنایت حاصل نمیشد جرم احراز می شود. ماده 493 وجود فاصله زمانی را رافع مسئولیت نمی داند. در تبصره 2 ماده 514 علل قهری مثل کرونا مطرح شده و بعد شناخته شدن بحران ،اگر به وظایف عمل نکنیم مسئولیم. بی مبادلاتی و بی احتیاطی ضمان اور است. .

• ترک فعل مسئولان  در پیشگیری و مبارزه با کرونا  ضمان آورست

نجفی توانا با اشاره به مسئولیت مدعی العموم در اعلام جرم و پیگرد جرایم عمومی اسیب زننده به حقوق عامه اظهار داشت : برایند اقدام قانونی مدعی العموم، هم موجبه تنبه و هم تنبیه دارد تا مدیران  بدانند اقدامات و تصمیمات انها پیامد نظارتی و تعقیبی دارد و باید پاسخگوی فعل خود باشند. لذا ضمن احراز قصور و تقصیر های رخ داده شده ، تبیین مختصات جنایات عمدی و غیرعمدی با اتکا به مواد ۲۹۵ و ۵۷۰ قانون مجازات اسلامی قابل تامل است. جهات تسبیب، مباشرت و سبب اقوی از مباشر باید مورد ارزیابی قرار گیرد. اگر مدیران تساهل و تسامح کردند تکلیف چیست ؟ باید مدعی العموم کشور پاسخگو باشد چرا که حامی حقوق اساسی و شهروندی هستند. کانون کلا باید نظام حقوقی کشور را مدیریت می کند و با شکافتن زوایای قانونی راه حل دهد .عوامل اضرار مادی و معنوی را تشریح و راهنمایی به نظام حقوقی و قضایی کند. برایند چنین جلساتی رهیافتی برای اینده بهتر باشد تا مدیران با کاسه چه کنم ها  کشور را رکورد دار بالاترین امار مرگ و میر کرونایی نکنند.

• تعدد مراجع تصمیم گیری و غفلت از قرنطینه هزینه ساز شد

وی با بیان اینکه اسیب شناسی ابزار مهم برای کنترل بحران است افزود :  ما اکنون نیازمند توجه به پیشگیری و اسیب شناسی شفاف هستیم. بعد از اسییب شناسی باید دنبال راه حل اعم از کنشی و واکنشی رفت.تعدد مراجع تصمیم گیری یک اسیب بود .مثلا ابزار قانونی برای قرنطینه حائز اهمیت بود و میشد با طرح دو فوریتی مساله را حل کرد و راه حل قانونی پیدا کرد. باید پیشگیری کنشی می شد که درست و بهنگام انجام نشد. شفاف صحبت کردن وگفتن حقایق به مردم  از خسران به مردم پیشگیری می کند . واکسن باید با سرعت تامین می شد. ما قانون مدیریت بحران داریم .تمرکز در یک نهاد برای مدیریت راهبردی بهنگام حائز اهمیت بود. چگونه به اینجا رسیدیم الان واکسن فراوان است و لی 4 ماه پیش نبود. مسائلی است که باید دادستان بدان بپردازد. نه برای مچ گیری برای اینکه مدیران بدانند هر کس هر رفتاری کرد باید پاسخگو باشد و ما نباید خطاها را تکرار کنیم.در مدیریت چالاک و چابک روش ارزیابی داریم. متوجه ضعف کارها بشویم. یا با استفاه از نهادهای عمومی و مردمی یا توسط متخصصین روشنگری شود.

• مشاورین بله قربان گو آفت هستند

نجفی توانا با انتقاد از پنهان کاری در ارائه اطلاعات افزود : مشاورین بله قربان گو افت هستند .باید بگذاریم نقدها شنیده شود.علت ناکارامدی مدیریت در بخشهایی از کشور ناشی از این است که از مدیران شایسته استفاده نشده است. در مدیریت اجرایی مبارزه با کرونا چالش ها خود را نشان داد. بحران خود بحران ساز شد .

• تاخیر، تعلل و فقدان شفافیت در تصمیمات در غیاب ثبات مدیریتی خسارت بار بود

 دکتر مسعود یونسیان استاد اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران با تحلیل روند اقدامات نظام بهداشت عمومی و سلامت اجتماعی  طی 2 سال گذشته ، به لایه‌های مختلف درمان و نحوه مطالعه و برخورد از نظر روش‌های موفق علمی پرداخت. توصیه به اینکه دستگاه‌هّای متولی امر سلامت در مواجهه با چنین وضعیت بحرانی باید با ایجاد گفتمان مشترک داخلی و خارجی تخصص مدار،  به رهنمودهای کشورهای دارای سبک و تکنولوژی برتر توجه کنند از محورهای این بخش بود.

وی در بیان اسیب شناسی این روند ، به کمبود تعامل در تصمیم‌سازی‌ها و شفافیت در تصمیم‌گیری‌ها اشاره شده  وتصریح شد: اینکه ثبات مدیریتی در دوره اپیدمی و پاندمی کرونا وجود نداشت و مدیریت نافذ هم بکار گرفته نشد از جمله اسیب های خسارت بار در این بازه زمانی حائز اهمیت بود.

• تعامل بین ادبیات دو رشته پزشکی و حقوق  در تبین مساله اهمال ها روشنگر است.

 یونسیان با بیان اینکه هر تصمیمی در سطح خرد یا کلان واجد مختصاتی است افزود : اسیب شناسی این روند اهمیت دارد .اقدام مبتنی بر شواهد و تعامل با ذینفعان مهم است و گاهی صرفا با تصویب یک دستور العمل منتظر اجرای خود به خود ان قطع نظر از ارتباط با ذینفعان بودیم. مثلا می خواهیم مدرسه ها را باز کنیم سوال این است که چه تعاملی با ارکان اموز ش پرورش و اولیای دانش اموزان داشتیم. گاهی در تریبون های رسمی افراد فاقد تخصص مداخله به امر تخصصی می کنند که برای افکار عمومی گمراه کننده است. کمپین ضد واکسن به راحتی تبلیغ می شود.عدم شفافیت د ر بسیاری  نکاتی که ماهیت طبقه بندی ندارد و تصمیم پشت دربهای بسته موجد عدم اعتماد است.ثبات در مدیریت و توجه به حکومت های محلی که به مراتب بهتر از حکومت های متمرکز عملکرد دارند الگوی موفق بوده است. کمیته های ستاد ملی و وزارت بهداشت و شهرداری و استانداری باید مدیریت واحد اثربخش  داشته باشند. بطور خاص  نافذ شخص رئیس جمهور باید رییس ستاد می بود که تمرکز و اثربخشی و قدرت اجرایی داشت. اقدامات پیشگیرانه و درمانی در محیط توانمند کننده و حامی اقشار مختلف بروز می داشت.

وی با بیان اینکه اقدامات و تصمیمات نظام سلامت  به دودسته تقسیم می شود گفت: برخی تدابیر شواهد علمی ندارد  از جمله گندزدایی معابر و استفاده از تونل های ضدعفونی کننده و ممنوعیت های ترددی و بستن تفرجگاه ها و کنترل رستوران ها .اما مواردی شواهد علمی دارد.واکسیناسیون در اول وقت و اقدامات درمانی که باید انجام شود از جمله نیاز به اکسیژن و کورتون که ساخت داخل هست و بقیه داروها یا اساسا اثربخشی ندارند  یا اثربخشی محدود دارند.

• اعتماد عمومی نباشد پذیرش از سیاستگزاران سلامت مختل می شود.

دکتر یونسیان با تاکید بر اینکه سیاستگزار باید منافع جامعه را بسنجد افزود : فعل وترک فعل های مدیریتی  در این دوره  باید با نگاه تعادلی لحاظ شود .یک سری کارها را نباید انجام داد. داروهایی که قطعیت درمانی ندارد تجویز نشود.نسخه های پزشکان بررسی شود که اثربخش باشد .واکسن و دارو داخلی یا خارجی راه حل های شناخته شده است. پیامد اسیب های ناعادلانه کرونا، حمایت اقتصادی می طلبد . باید حکمران اسیب ها را جبران کند. اول مقررات در امریکا 2هزارملیارد دلار بخش اعظم ان برای حمایت از اقشار اسیب پذیر بود  یا در اتریش تعادل مالیاتی تجویز شد . مداخله کنند گان درمانی غیر ذیصلاح وعدم شفافیت و صداقت رخنه در ایجاد اعتماد می کند . اعتماد ده ها سال طول می کشد ساخته شود و با یک اتفاق از بین می رود.اعتماد نباشد پذیرش اجتماعی مختل می شود. تعامل یعنی اشتراک دغدغه ها و نزدیک کردن اندیشه ها برای حل مساله،مثال موفق کره که چگونه سئول توانست بحران را جمع کند . در یک سامانه  اطلاعات تک تک شهروندان با یک کد قابلیت شناسایی درمانی قابل دسترسی برای همه افراد بودند و شفافیت باعث توفیق شد.اصول اصلی انکه واکنش دیرهنگام نباشد مثل زمانی که از چین ویروس امد و کنترل بهنگام نشد. تاخیر و تعلل خسارت بار بود.هیچ درمان مناسبی برای بیماری واگیردار غیر از شفافیت نداریم.

• دستگاه‌های متولی کرونا نباید اجازه می‌دادند ابعاد خسارات جانی و مالی تا این حد گسترده می‌شد

 دکتر پیمان سلامتی استاد دانشگاه علوم پزشکی با اشاره  ضرورت نظارت بر عملکرد حکمرانی توسط نهادهای مدنی ابراز کرد : نظارت و شفافیت در پاندمی کرونا می توانست به  ارتقای سطح مدیریت سلامت کمک کند.مثلا نیوزلند در پی 21 ماه اخیر تعداد کشته هایش از 30 عدد تجاوز نکرده . اپوزسیون داخل مجلس این کشور که تشکیلات دولتی را مورد نظارت قرار می دادند ، در چارچوب علمی مربوطه حرکت کردند و مردم و حکومت هم ثمره این نظارت صحیح را در ک می کنند .سازمان نظام پزشکی هم در این وادی وظایفی دارد. . علاج واقعه را قبل از وقوع می‌بایست پی گرفت و  دستگاه‌های متولی امر نباید اجازه می‌دادند که ابعاد این موضوع با امکانات علمی و توانمندی‌های پزشکی تا این حد گسترده می‌شد.

 وی با اتکا به ماده ۲ قانون سازمان نظام پزشکی بر ظرفیت‌های بالای علمی این نهاد متشکل از متخصصان تأکید کرده و گفت : شش هدف برای سازمان نظام پزشکی متصور است و از این ظرفیت عظیم بهره‌ لازم برده نشده است. 3 هدف سازمان نظام پزشکی مربوط به حقوق شهروندان است . طی20 ماه اخیر تا اول  ابان 1400  حدود 5 ملیون و هفتصد هزار نفر بنا بر براوردهای رسمی مبتلا شده و 2 تا 2و نیم برابر قابل تخمین است. تعداد مرگ و میر 125 هزار نفر در 5 موج امار مطرح شده. عدد واقعی مرگ و میر دو تا دو و نیم برابر است و عدد ابتلای واقعی بیشتر از اینهاست. در برهه هایی بر مبنای امار رسمی کشور ما جزو الوده تر ین ها بوده ایم. صدمات زیادی بوده که به دو بخش پزشکی و غیر پزشکی قابل تقسیم است. مرگ ملموس ترین صدمه است لکن پیامدهای دیگری از جمله بی سرپرست شدن خانواده ها و 51 هزار کودک بی سرپرست ناشی از کوید و نیز بیماری طول کشیده که مزمن بروز می کند و بیماری روان پزشکی و ریوی و صدمه به سایر بیماران و فشار روانی بر کادر سلامت از جمله خودکشی پزشکان و طلاق و گسترش فقر و ورشکسته شدن مشاغل وافزایش خشونت خانگی و اختلال در اموزش از جمله این خسارات است.

• 9 مورد اشتباهات حاکمیتی در مدیریت پاندمی کرونا

دکتر سلامتی با تحلیل مدیریت نظام سلامت بر اساس اطلاعات در دسترس اظهار داشت:  اشتباهات حاکمیتی در بحث مدیریت کرونا  ذیل نه مورد جمع‌بندی و نتیجه‌گیری است ۱- نبود برنامه‌ای راهبردی و سند ملی ۲- حلقه تنگ مشاوران ۳- عدم حمایت از اقشار و مشاغل آسیب‌پذیر ۴- تعلل در تأمین واکسن ۵- عدم استفاده از اقتدار حکومتی در کنترل و رفع موانع ۶- عدم ردیابی و قرنطینه افراد مبتلا به بیماری ۷- کوتاهی در انجام تست‌های مستمر رایگان آزمایشگاهی ۸- ناتوانی در جلب مشارکت عمومی و توجه به ضوابط بهداشتی ۹- عدم ارزیابی صحیح خطر و نبود آمادگی در مهار پاندمی . در خاتمه مصادیقی از هر یک از این اهمال های محرز ذکر شد.

• از ظرفیت سازمان نظام پزشکی استفاده نشد.سند ملی تدوین نکردیم.

وی در توضیح اهمال ها تصریح کرد : سند ملی هیچگاه نوشته نشد. این که راهبردها کدامست ؟ ایمنی جمعی یا  غیره نیازمند سند ملی بود. جامعه پزشکی ما جزو نقاط قوت بود .باید همه فرصت ها و تهدیدها رصد شود . برنامه شهید سلیمانی در مدت زمان کوتاهی انجام و موفق بود لکن باید برنامه  راهبردی داشته باشیم و بصورت ادواری بازبینی و ارزش یابی  شود.از تجارب موفق استفاده و سناریوهای پیش رو را رصد کنیم. از ظرفیت های خارج  کمیته ملی  استفاده نشد این همه مراکز پژوهشی در سطح کشور داریم. سازمان نظام پزشکی به بازی گرفته نشد.تعلل در تامین واکسن  داشتیم. وزیر سابق بهداشت گفت نیازی نداریم به واکسن خارجی و باید به سراغ خودکفایی برویم. رییس جمهور گفت ما می تواستیم واکسن بخریم ولی شر کت های خارجی می خواستند روی مردم ما ازمایش کنند !

• حکمرانی از ظرفیت قرنطینه فراگیر بهره نبرد.اعتماد نابجا به شرکتهای روسی و چینی

دکتر سلامتی در ادامه افزود : اعتماد نابجا به شرکت های روسی و چینی تجویز شد . لاک دان و ممنوعیت امد و شد کامل در کشور انجام نشد و نیم بند بود. سیستم بهداشتی منفعل عمل کرد و در قرنطینه افراد مبتلا سهل انگاری شد. در حالی که تستهای ازمایشگاهی و  کنترل بیماری با تست ممکن بود و سزامان بهداشت جهانی تاکید ویژه داشت. یعنی تست های ازمایشگاهی باید به راحتی و رایگان در اختیار شهروند قرار می گرفت تا هر مورد مشکوک  به راحتی کنترل شود.جلب مشارکت مردمی ضعیف بود و صدا و سیمای ما نقش بایسته را ایفا نکرد.زمان شروع همه گیری بیمارستان ها امادگی نداشتند و تمهیداتی انجام نشده بود.سیستم بهداشتی توانا باید بفکرباشد.مرگ شهدای سلامت به علت کمبود محافظت شخصی ضایعه عظیمی بود. این فهرست اسیب شناسی برای اصلاح رویکردها حائز اهمیت است.

• سبب سلبی و ایجابی زمینه ساز توجه جرم به اهمال گردان مدیریت کرونایی است.

دکتر محسن رهامی استاد حقوق  جزا و جرم‌شناسی دانشگاه تهران با اشاره به قاعده وجوب نفس بیان کرد: جان انسان مهمترین ارزش است که حکومت وظیفه نگهبانی از آن را دارد و از ثمرات حکمرانی خوب امنیت انسانی است. حق همگانی و امنیت انسانی ملت و تکلیف دولت در پاسداری از این حق در اصول متعدد قانون اساسی تاکید شده است  در بحث کرونا ، خواسته برخی مسئولین بر برخی مصالح اجتماعی و منافع عمومی تحمیل شد. همچنین اگر در بررسی‌های کارشناسی  قصور و تقصیر پذیرفته شد باید به یاری قانون اساسی، قوانین موضوعه و قواعد فقهی منجمله تسبیب (ایجابی و سلبی)، تعدد و توالی اسباب، قاعده لاضرر و تنقیح مناط از ضمان عاقله و تحلیلی از ماده ۶۱۶ قانون مجازات اسلامی، حکومت را ضامن آسیب‌های وارده به مردم دانست.

وی اضافه کرد : در بحث پیگرد، مدعی‌العموم مسئول است ولی این بدان معنی نیست که نمایندگان مجلس شورای اسلامی از باب نظارت و به عنوان نمایندگان ملت فاقد سمت برای پیگیری و طرح شکایت باشند. همچنان که خانواده‌های بزه دیده با رعایت شرایطی صاحب حق هستند.

وی اظهار داشت : بنظر می رسد از باب مسئولیت مدنی در خصوص کشته‌شدگان کرونا بحث پرداخت دیه‌ همگانی از سوی حاکمیت به مجلس در قالب طرحی ارائه و پیگیری شود.     وی از کانون های وکلا خواست نسبت به مسائل مرتبط با خیر عمومی و منافع همگانی فعالانه تر وارد شوند.

• دولت به میزان اقتدار و امکان اعمال قدرت ،  مسئولیت دارد.

دکتر رهامی تصریح کرد: کانون وکلا نهاد مستقلی است و نهادهای مستقل باید نقش افرین باشند بخصوص انجا که سلامت و جان شهروندان در میان باشد. درصد احتمال کم هم منجز است.چون با جان مردم سروکار دارد این موضوع و حکومت و جامعه باید برای حفاظت ان تلاش کنند. حکومت ابزاری برای خدمت به انسان و ایجاد یک زندگی شایسته است.مهمترین مسئولیت امنیت انسانی است. اصل 29 قانون اساسی خدمات بهدشتی همگانی و خدمت فراگیر به مردم را دلالت می کند. خواسته اشخاص و مدیران نباید برمنافع عمومی غلبه کند.ایرانی که جندی شاپور و ابن سینا را داشته نباید این اندازه در مدیریت دچار نارسایی باشد.تعلل و تقصیر واقع شده و عدم کنترل اولیه تا کندی ورود واکسن از اذر 98 که ایران درگیر شده بود و مصالح دیگر بر سلامت مردم ترجیح داده شد.دیدگاه های سیاسی بر سلامت مردم ترجیح داده شده.راه حل های مشترک درمانی و پیشگیری  در پرتوعلم قابل توجه است و جامعه ای که از علم عقب بماند ناتوانی و ضعف دارد.

• قتل غیر عمدی ناشی از عدم انجام وظیفه

در قانون مجازات قتل غیر عمدی ناشی از عدم انجام  قابل تعقیب است. وظیفه مثلا دارو را باید وارد کند اما نمیکند .سبب سلبی و مسئولیت مدیران قابل تامل است.فعل و ترک فعل ها و تعدد و توالی اسباب باید مورد توجه قرار گیرد. دولت به میزان اقتدار و امکان اعمال قدرت ،  مسئولیت دارد. قاعده لا ضرر یک نقطه عزیمت مبنایی برای جبران خسارات به شهروندان است. امام خمینی باور داشتند قاعده لاضرر در سبب ایجابی هم قابل استفاده است. مثلا اگر قانونی لازم است برای کشور و قانون تصویب نشود ضرر ساز است و بر مجلس واجب است تصویب کند و شورای نگهبان حق ندارد ورود کند و به مصداق الضرروات تبیح المحظورات ، اگر دوسوم نمایندگان تایید کنند مبنای محقق است و مبنای تاسیس مجمع تشخیص هم از این خاستگاه شروع شد که مصلحت مردم مراعات شود.

محمد صالح نقره کار دبیرعلمی این نشست با اشاره به دغدغه کانون وکلای دادگستری در زمینه تضمین حقوق شهروندان ، فلسفه تشکیل این نشست را بررسی دادخواهی نسبت به قصور و تقصیر حکمرانی در زمینه حق حیات شهروندان در دوران پاندمی کرونا عنوان کرده و افزود :با اتکا به استقلال دو نهاد نظام پزشکی و کانون وکلا و مسئولیت اجتماعی و حرفه ای ، تحلیل تصمیمات و اقدامات و ارزیابی فعل و ترک فعل نظام سلامت ایران در این دوره صرفا از حیث حمایت از حقوق شهروندی و خیر عمومی و منافع همگانی مورد بررسی قرار گرفته و با ملاحظه نظام هنجاری و رژِیم قانونی  از دو حوزه تخصصی حقوق و پزشکی ، وجود تکالیف، احراز کوتاهی در انجام و زیان جانی و مالی به شهروندان مورد بحث قرار می گیرد.

وی افزود : کیفیت اقدامات طی این دوره با ملاحظه 125 هزار کشته طی دوسال که نصف امار شهدای جنگ تحمیلی است و پیامدهای وضعی و تبعی ان حائز اهمیت بوده و از این جهت که به عنوان یک تجربه پرهزینه ملی متضمن عبرتها و رهاوردهای تعیین کننده برای کشور است باید به بحث و گفتگو گذاشته شده و از منظر حق دادخواهی ذیل اصل 34 قانون اساسی مورد توجه قرار گیرد و قوه قضا با اتکا به اصل 156 قانون اساسی ذیل احیای حقوق عامه وظیفه قانونی خود را ایفا نماید.مختصات تصمیم در وضعیت اضطرار ،شان و جایگاه حقوقی ستاد ملی کرونا، شاخص های ارزیابی تصمیم و اقدام از منظر اصول حقوق عمومی و اداری ، معنای ذینفع بودن در شکایت از مدیران کرونایی از جمله محورهای مورد سوال در این نشست بود.

•        در خاتمه این نشست مقرر شد گزارش راهبردی پیرامون قصور و تقصیر و تسبیب مسئولان در زمینه کرونا به رییس محترم قوه قضائیه و دادستان کل کشور ارائه شود.

انتهای پیام