بررسی انتصابات فامیلی و خویشاوندی

معاون امور نظارت و هماهنگی معاونت پارلمانی ریاست جمهوری با اشاره به حاشیه‌های ایجاد شده نسبت به مسئله انتصابات خویشاوندی و فامیلی در دولت گفت: در این مسئله نباید دچار افراط و تفریط شد و باید یک تعادل عقلایی در جامعه نسبت به این مسئله ایجاد کرد؛ بدین معا که اصل را بر شایستگی است و تا جای ممکن سعی کرد از شایستگان غیر خویشاوند استفاده کرد اما در عین حال فرد شایسته را نباید به صرف رابطه نسبی و سببی با یک مسئول از حق شهروندی خود محروم کرد.

قاسم جعفری، معاون امور نظارت و هماهنگی معاونت پارلمانی ریاست جمهوری، در گفت‌وگو با ایکنا درباره انتصابات فامیلی و خویشاوندی و رویکردهای متفاوت به این مسئله در فضای سیاسی و رسانه‌ای کشور گفت: وقتی ملاک شایستگی باشد این شایستگی هیچ قیدی ندارد به عبارتی ما شایستگان غیر خویشاوند و شایستگان خویشاوند نداریم. البته یک قاعده عقلایی با عنوان قاعده «پرهیز از مواضع تهمت» داریم. پس اینکه فردی منصوب نسبی و سببی با مسئولی باشد و بعد به شرط شایستگی عهده‌دار مسئولیتی شود بالذات اشکالی ندارد اما مسئله مهم پرهیز از قرار گرفتن در موضع تهمت است؛ یعنی بهتر است اگر برای مسئولیت‌هایی افراد شایسته‌ای وجود دارند که نسبت خویشاوندی و فامیلی با مسئولان ندارند از آن افراد استفاده شود.

وی ادامه داد: البته اینجا بحث تعارض حقوق هم پیش می‌آید بدین معنا که ما ناخودآگاه عده‌ای را به جرم نسبت فامیلی با مسئولان از حقوق شهروندی خود محروم می‌کنیم. لذا در بعضی از انتقادات نسبت به این مسائل اغراض سیاسی به جای اهداف خیرخواهانه وجود دارد و باید در جامعه نسبت به این مسئله تعادل ایجاد کنیم و این دایره خویشاوندی را تعریف کنیم.

بلااشکال بودن سپردن مسئولیت به نزدیکان به شرط شایستگی 

جعفری اظهار کرد: در قرآن هم داریم که حضرت موسی(ع) از خداوند می‌خواهد هارون، برادرش، را وزیر خود قرار دهد. آیا حضرت موسی(ع) می‌خواست هارون را صرفا به خاطر نسبت برادری مشاور و وزیر خود قرار دهد یا انتخاب حضرت علی(ع) به جانشینی پیامبر(ص) فقط به خاطر رابطه خویشاوندی بوده است. در عصر حاضر نیز چه کسی بهتر از مرحوم حاج سیداحمد خمینی می‌توانست امانتدار بیت حضرت امام(ره) باشد. همچنین به یاد دارم در دور دوم ریاست جمهوری آقای خاتمی، رهبر معظم انقلاب در جلسه‌ای خطاب به ایشان فرمودند برادرتان، علی، را به عنوان مسئول دفتر رئیس‌جمهور بگذارید.

معاون امور نظارت و هماهنگی معاونت پارلمانی ریاست جمهوری بیان کرد: پس کسی که شایسته نیست حرام است مسئولیتی به او سپرده شود به ویژه اینکه به صرف نسبت فامیلی، خویشاوندی، سیاسی، جناحی و گروهی و … باشد و کسی بر روی این مسئله شکی ندارد اما اگر کسی شایستگی لازم دارد و شاید در جهاتی شایستگی‌های بیشتری نسبت به دیگران دارد به صرف نسبت و رابطه خویشی با یک مسئول نباید از حق خود محروم شود و علاوه بر این جامعه از توانایی‌های آن فرد محروم می‌شود.

وی با بیان اینکه ایجاد تعادل عقلایی در این موضوع بحث خیلی مهمی است و نباید دچار افراط و تفریط شد، گفت: لذا تا جایی که ممکن است و موجب تهمت می‌شود نباید از نزدیکان و دوستان به رغم شایستگی، استفاده کرد اما اگر واقعا جایی مصلحت ایجاب می‌کند و از طرفی آن فرد دارای شایستگی‌های لازم و منشأ خیراتی است که ممکن است در شخص دیگری پیدا نشود، عقل و شرع منع نکرده که نزدیکان و خویشاوندان را در آن مسئولیت قرار داد.

کارنامه نامناسب مسئولان در دهه‌های گذشته در موضوع انتصابات فامیلی 

جعفری در پاسخ به این سؤال که آیا مشکل در این نیست که در اغلب دولت‌ها نزدیکان مسئولان بدون گذراندن مراحل رشد و ترقی مدیریتی به یکباره عهده‌دار مسئولیت‌‌های بزرگ شده‌اند، گفت: آنچه باعث شده آستانه تحمل اجتماعی در خصوص انتصابات خویشاوندی پایین بیاید سوء سابقه‌هایی است که از گذشته وجود دارد. در واقع هیچکس نمی‌گوید فرد شایسته به صرف رابطه خویشاوندی نباید عهده‌دار مسئولیتی شود بلکه افکار عمومی می‌گویند ثابت شده اکثر افرادی که خویشاوند مسئولان بودند و به مسئولیتی منصوب شدند شایسته نبودند.

این عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور اظهار کرد: به عبارتی کارنامه نامناسب اغلب مسئولان ما در سطوح مختلف طی سال‌های گذشته در رابطه با انتصابات خویشاوندی، باعث نهادینه شدن این سوء ظن در حافظه اجتماعی مردم شده است و اگر از همان ابتدا شایسته‌سالاری مبنای انتصابات قرار می‌گرفت هیچگاه این بحث‌ها و حاشیه‌ها ایجاد نمی‌شد.

وی یادآورشد: زمانی واژه «آقازاده» در این کشور ارزش واقعی داشت اما الان به یک ضد ارزش تبدیل شده است. آن زمان آقازاده کسی بود که فضایل اخلاقی، علم، دانش و توجه به مردم را از پدر و خانواده به ارث برده بود اما امروز آقازاده در ذهن مردم کسی است که از رانت خانوادگی سوءاستفاده کرده و ثروت اقتصادی و شأن اجتماعی خود را بدون شایستگی لازم بالا برده و امروز اگر آقازاده خوبی هم پیدا شود که براساس توانمندی و شایستگی به جایی رسیده باشد، مردم باور نمی‌کنند.

حساسیت بیشتر افکار عمومی نسبت به دولت سیزدهم

جعفری درباره دلایل حساسیت بالاتر رسانه‌ها و افکار عمومی نسبت به این انتصابات در دولت سیزدهم گفت: انتظارات از آقای رئیسی و دولت سیزدهم به واسطه افزایش امید مردم نسبت به احیای جایگاه عدالت و رفع تبعیض‌، بسیار بیشتر از سایر دولت‌هاست و با توجه به حساسیت‌ها، انتظارات و امیدهای مردم به ویژه اقشار محروم و مستضعف جامعه کار ساده‌ای در پیش ندارد اما جامعه هم باید متوجه باشد که خودش را از وجود افراد توانمند، ارزشمند و شایسته تنها به خاطر یک رابطه نسبی یا سببی محروم نکند.

انتهای پیام