چرا مصرف قطره آهن در کودکان ضروری است؟

رپورتاژآگهی

قطره آهن، یکی از ضروری‌ترین مکمل‌ها برای نوزادان و کودکان محسوب می‌شود و سلامت آن‌ها تا حد زیادی در گرو قطره آهن است.

شاید در مورد اهمیت آهن برای زنان، به ویژه زنان باردار و شیرده شنیده باشیم؛ اما این ماده مغذی کلیدی، برای نوزادان در طول سال اول زندگی و سال‌های بعد از آن ضروری است و یکی از عناصری است که رشد بچه‌ها را تضمین می‌کند.

آهن یک ماده مغذی ضروری برای ساخت هموگلوبین (جزء کلیدی گلبول‌های قرمز خون) است که اکسیژن را در سراسر بدن حمل می‌کند. وقتی بدن ما آهن کافی دریافت نمی‌کند، گلبول‌های قرمز نمی‌توانند به اندازه کافی تولید شوند و بافت‌ها و اندام‌های ما اکسیژن کافی دریافت نخواهند کرد. همه این‌ها برای رشد و تکامل مناسب سن لازم است. یک متخصص تغذیه و سخنگوی آکادمی تغذیه و رژیم غذایی، می‌گوید که اگر نوزاد دچار کمبود آهن باشد، ممکن است دچار نقص‌ها و تأخیر در رشد شناختی و رفتاری شود.

مطمئن شوید که کودک آهن کافی دریافت می‌کند

در شش ماه اول، نوزادان شیرده می‌توانند آهن را از شیر مادر جذب کنند. مادران شیردهی که دچار کم خونی یا کمبود آهن هستند، باید نوزادان خود را از نظر کمبود آهن نیز بررسی کنند.

دیان هس، استادیار بالینی اطفال در کالج پزشکی ویل کُرنل نیویورک می‌گوید هنگامی که نوزادان به ۶ ماهگی می‌رسند (یعنی زمانی که رشد سریع رخ می‌دهد) اولین غذای آن‌ها باید غنی‌شده با آهن باشد. رژیم غذایی پر از غذا‌های غنی از آهن به پیشگیری از کم خونی در کودک کمک می‌کند. به گفته کلینیک مایو (برترین بیمارستان جهان) میزان آهن توصیه شده برای نوزادان بین ۷ تا ۱۲ ماه، ۱۱ میلی گرم در روز است. اگر مشکوک هستید که کودک شما ممکن است کم خونی داشته باشد و علائمی مانند خستگی، تحریک‌پذیری و تنگی نفس دارد، یک متخصص اطفال می‌تواند سطح هموگلوبین کودک شما را بررسی کند.

معرفی غذا‌های غنی از آهن

نوزادان معمولاً با ذخایر آهن کافی به دنیا می‌آیند، به‌طوری که بتوانند تا چهار تا شش ماه دوام بیاورند. هنگامی که غذا‌های جامد غنی شده با آهن به بدن آن‌ها معرفی شوند، نیاز نوزاد به آهن برآورده می‌شود.

این روزها مرسوم است که ابتدا غلات تک دانه را به عنوان غذای جامد به کودک می‌دهند و سپس سبزیجات، میوه‌ها و گوشت‌ها را به آن‌ها می‌دهند. شما می‌توانید به جای غلات تک دانه، گوشت پوره شده را به عنوان اولین غذا به نوزاد خود دهید. اکثر غلات‌های تک دانه با آهن غنی شده‌اند و منبع خوبی از آهن برای نوزادان هستند؛ اما ارائه گوشت نیز می‌تواند به تأمین پروتئین، آهن و روی بالاتر کمک کند.

مطمئن شوید که غذا‌های غنی از ویتامین C (مانند نخود، سبزیجات برگ‌دار و انواع توت‌ها) را به همراه غذا‌های غنی از آهن برای افزایش جذب آهن، در رژیم غذایی کودک خود بگنجانید. از دادن لبنیات هم‌زمان با غذا‌های غنی از آهن خودداری کنید؛ زیرا این کار می‌تواند جذب آهن را به حداقل برساند. کلینیک مایو می‌گوید برای جلوگیری از خفگی، مطمئن شوید که اولین غذا‌های جامد کودک پوره شده‌اند. شما می‌توانید غذا‌های غنی از آهن زیر را به نوزادان خود بدهید تا آهن بدن آن‌ها تأمین شود:

• غلات غنی شده با آهن
• شیر خشک غنی شده با آهن (فرمول استاندارد شیر گاو)
• سبزیجات با برگ تیره (اسفناج، کلم پیچ)
• زردآلو
• آلو خشک
• کشمش
• نخود فرنگی
• حبوبات، عدس و سایر لوبیا‌ها (لوبیا سفید، لوبیا لیما، نخود)
• گوشت قرمز (گوشت گاو، ژامبون، بره و جگر)

آهن یک ماده مغذی بوده که برای رشد و تکامل کودک شما ضروری است؛ اما برخی از بچه‌ها به اندازه کافی آهن ندارند یا به اصطلاح به فقر آهن دچار هستند. سعی کنید علتی که باعث کمبود آهن در کودکان می‌شود را شناسایی کنید و دریابیدکه چگونه آن را تشخیص دهید و چگونه از آن پیشگیری کنید.

چرا قطره آهن برای کودکان مهم است؟

آهن به انتقال اکسیژن از ریه‌ها به بقیه بدن کمک می‌کند و به ماهیچه‌ها در ذخیره و استفاده از اکسیژن کمک می‌کند. اگر رژیم غذایی کودک شما فاقد آهن باشد، ممکن است دچار یک بیماری به‌نام کمبود آهن شود.

کمبود آهن در کودکان یک مشکل رایج است. این مشکل می‌تواند در سطوح مختلفی رخ دهد، از کمبود خفیف تا کم خونی ناشی از فقر آهن (وضعیتی که در آن خون گلبول‌های قرمز سالم کافی ندارد). کمبود آهن درمان نشده می‌تواند بر رشد و تکامل کودک تأثیر بگذارد.

یکی از راه‌های جلوگیری از کمبود آهن در کودکان، استفاده از قطره آهن است. قطره آهن یکی از مکمل‌های ضروری برای کودکان است و در بسیاری از کشورها معمولاً توسط مراکز بهداشتی به‌صورت رایگان در اختیار مادران قرار می‌گیرد.

کودکان به چه میزان آهن نیاز دارند؟

نوزادان با آهن ذخیره شده در بدنشان متولد می‌شوند؛ اما مقدار ثابتی آهن اضافی برای رشد و تکامل سریع کودک مورد نیاز است. در این‌جا جدول آهن مورد نیاز کودکان در سنین مختلف آورده شده است:

گروه سنی	مقدار آهن توصیه شده روزانه
۷-۱۲ ماه	۱۱ میلی‌گرم
۱-۳ سال	۷ میلی‌گرم
۴-۸ سال	۱۰ میلی‌گرم
۹-۱۳ سال	۸ میلی‌گرم
۱۴-۱۸ سال (دختران)	۱۵ میلی‌گرم
۱۴-۱۸ سال (پسران)	۱۱ میلی‌گرم

چه کسانی در معرض خطر کمبود آهن هستند؟

نوزادان و کودکانی که بیشتر در معرض خطر کمبود آهن هستند عبارتند از:

• نوزادانی که زودتر از موعد به دنیا می‌آیند یا وزن کمی دارند.
• نوزادانی که قبل از ۱ سالگی شیر گاو یا بز می‌نوشند.
• نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند و بعد از ۶ ماهگی به آن‌ها غذای کمکی حاوی آهن داده نمی‌شود.
• نوزادانی که شیر خشکی می‌نوشند که با آهن غنی نشده است.
• کودکان ۱ تا ۵ ساله که روزانه بیش از ۷۱۰ میلی‌لیتر شیر گاو، شیر بز یا شیر سویا می‌نوشند.
• کودکانی که دارای شرایط سلامتی خاصی هستند و عفونت‌های مزمن یا رژیم‌های غذایی محدود دارند.
• کودکانی که در معرض سرب قرار گرفته‌اند.
• کودکانی که به اندازه کافی غذا‌های غنی از آهن نمی‌خورند.
• کودکانی که اضافه وزن دارند یا چاق هستند.

دختران نوجوان نیز در معرض خطر بیشتر کمبود آهن هستند؛ زیرا بدن آن‌ها در طول قاعدگی آهن از دست می‌دهد.

علائم و نشانه‌های کمبود آهن در کودکان چیست؟

آهن بسیار کم می‌تواند توانایی کودک شما را برای عملکرد خوب مختل کند. با این حال، بیشتر علائم و نشانه‌های کمبود آهن در کودکان تا زمانی که کم خونی ناشی از فقر آهن رخ ندهد، ظاهر نمی‌شوند. اگر فرزند شما عوامل خطر کمبود آهن را دارد، با پزشک او صحبت کنید.

علائم و نشانه‌های کم خونی ناشی از فقر آهن ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• پوست رنگ پریده
• خستگی
• دست و پا‌های سرد
• کندی رشد و توسعه
• اشتهای ضعیف
• تنفس سریع غیر طبیعی
• مشکلات رفتاری
• عفونت‌های مکرر
• میل غیرمعمول به مواد غیر مغذی مانند یخ، خاک، رنگ یا نشاسته

قطره آهن می‌تواند از کمبود آهن در کودکان پیشگیری کند

اگر به کودک خود شیرخشک غنی شده با آهن می‌دهید، احتمالاً مقدار توصیه شده آهن را دریافت می‌کند. اگر به کودک خود شیر می‌دهید، با پزشک اطفال در مورد مکمل آهن صحبت کنید. مکمل آهن ممکن است قطره آهن باشد که با دوز خاصی داده می‌شود یا آهنی که در مکمل ویتأمین گنجانده شده است.

قطره آهن به‌طور کلی می‌تواند از بروز کم خونی در کودکان جلوگیری کند. بسیاری از والدین از دادن قطره آهن به کودک خود غافل هستند و دلیل اصلی آن نیز به عوارض قطره آهن باز می‌گردد. قطره‌های آهن موجود در بازار، اگر با دندان کودک تماس پیدا کنند، باعث سیاهی دندان می‌شوند.

بسیاری از مادران برای جلوگیری از سیاه شدن دندان‌های کودک خود، از دادن قطره‌ی آهن امتناع می‌کنند. برخی دیگر از انواع قطره‌های آهن، برای کودکان مشکلات گوارشی ایجاد می‌کنند و باعث حالت تهوع و استفراغ می‌شوند.

قطره آهن برای کودکان ضروری است؛ اما برای این‌که مطمئن شوید کودک شما عوارض خاصی را تجربه نمی‌کند، باید به سراغ ققطره‌های آهن خاصی بروید. یکی از این محصولات، قطره آهن نانولیپوزومال لیپیفر شرکت کیمیا کالای رازی است. قطره آهن لیپیفر به کمک فناوری تحویل داروی نانولیپوزومال تولید شده است و به دلیل قرارگیری آهن المنتال در ساختاری شبه‌سلولی به‌نام لیپوزوم، مستقیماً با دندان در ارتباط نیست و باعث سیاهی دندان نمی‌شود.

از طرفی قطره آهن نانولیپوزومال لیپیفر به دلیل شیوه جذب متفاوت، مستقیماً با سیستم گوارشی در تماس نیست؛ بنابراین باعث حالت تهوع و استفراغ نمی‌شود. این قطره بهترین انتخاب برای کودکان است. لازم به ذکر است که این شرکت به نیازهای مختلف توجه کرده است و قطره آهن لیپیفر فورت را نیز روانه بازار کرده است، این قطرهحاوی 15  میلی گرم آهن المنتال به صورت نانو لیپوزومال است.

توصیه‌هایی برای مصرف مکمل آهن

نوزادان سالم: سعی کنید از ۴ ماهگی حتماً به کودک خود مکمل آهن بدهید. به دادن مکمل به کودک خود ادامه دهید تا زمانی که او دو یا چند وعده در روز از غذا‌های غنی از آهن مانند غلات غنی شده با آهن یا گوشت پوره شده بخورد. اگر شیر می‌دهید و شیر خشک غنی‌شده با آهن را به کودک می‌دهید و اکثر تغذیه‌های او از شیر خشک است، از دادن مکمل به کودک خودداری کنید.

نوزادان نارس: از ۲ هفتگی به کودک خود مکمل آهن بدهید. تا ۱ سالگی به دادن مکمل به کودک خود ادامه دهید. اگر شیر می‌دهید و شیرخشک غنی شده را به کودک می‌دهید و اکثر تغذیه کودک شما از شیر خشک است، از دادن مکمل به کودک خودداری کنید.

اقدامات دیگری که می‌توانید برای جلوگیری از کمبود آهن انجام دهید عبارتند از:

غذا‌های غنی از آهن را سرو کنید: هنگامی که شروع به سرو مواد جامد برای کودک خود می‌کنید (معمولاً بین سنین ۴ ماهگی تا ۶ ماهگی) غذا‌های حاوی آهن اضافی مانند غلات بچه غنی شده با آهن، گوشت‌های پوره شده و لوبیا‌های پوره شده تهیه کنید. برای کودکان بزرگ‌تر، گوشت قرمز، مرغ، ماهی، لوبیا و اسفناج منابع خوبی از آهن هستند.

در مصرف شیر زیاده روی نکنید: بین سنین ۱ تا ۵ سالگی، به کودک خود اجازه ندهید بیش از ۷۱۰ میلی‌لیتر شیر در روز بنوشد.

افزایش جذب: ویتامین C به افزایش جذب آهن رژیم غذایی کمک می‌کند. شما می‌توانید با ارائه غذا‌های غنی از ویتأمین C مانند مرکبات، طالبی، توت فرنگی، فلفل دلمه‌ای، گوجه فرنگی و سبزیجات سبز تیره، به جذب آهن کودک خود کمک کنید.

آیا باید فرزندم را برای کمبود آهن غربال‌گری کنم؟

کمبود آهن و کم خونی ناشی از فقر آهن معمولاً از طریق آزمایش خون تشخیص داده می‌شوند. آکادمی اطفال آمریکا توصیه می‌کند که همه نوزادان از نظر کم خونی ناشی از فقر آهن از سن ۹ ماهگی تا ۱۲ ماهگی و برای کسانی که عوامل خطر کمبود آهن دارند، دوباره در سنین بعدی آزمایش شوند. بسته به نتایج غربال‌گری، پزشک کودک شما ممکن است مکمل آهن خوراکی یا مولتی ویتامین روزانه یا آزمایشات بیشتر را توصیه کند.

کمبود آهن در کودکان قابل پیشگیری است. برای این‌که رشد و تکامل فرزندتان را در مسیر درست نگه دارید، غذا‌های غنی از آهن را در وعده‌های غذایی و میان وعده‌ها ارائه دهید و با پزشک کودک خود در مورد نیاز به غربال‌گری و مکمل‌های آهن صحبت کنید.