عدم شفافیت مالی دانشگاه آزاد اسلامی

دکتر رضا قاضی سعیدی، دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی، در یادداشتی درباره‌ی لزوم شفافیت مالی در این دانشگاه نوشت:

یکی از مسائل مهم در تمامی نهاد‌ها و سازمان ها، موضوع شفافیت مالی است به این معنا که نهاد مربوطه که سهمی از بیت المال را تحت مدیریت دارد این اموال را چگونه، کجا و به چه صورت هزینه می‌کند؟

در سال 1400 شاهد بعضی از نهادهای عمومی غیردولتی بودیم که هیچ الزامی برای انتشار صورت‌های مالی نداشتند اما با توجه به ضرورت افزایش شفافیت و پاسخ به مطالبه مردم برای نخستین بار صورت‌های مالی خود را برای عموم مردم منتشر کردند. از شاخص ترین نهادها می توان به سازمان بورس اوراق بهادار (که در خرداد 1400 برای اولین بار صورت‌های مالی حسابرسی شده خود را منتشر کرد) و همچنین بانک ملی ایران که یک بانک بزرگ دولتی است و صورت مالی حسابرسی شده سال 99 خود را در شهریورماه 1400 برای عموم منتشر نموده است. اما هنوز شفافیتی در عملکرد دانشگاه آزاد اسلامی قابل مشاهده نیست. دانشگاه آزاد اسلامی مانند هر نهاد عمومی دیگری که باید اصل شفافیت را رعایت کند و عملکرد مالی‌ آن در معرض دید و قضاوت عموم مردم قرار گیرد، صورت مالی خود را در سایت وزارت علوم منتشر نکرده است. از آنجایی که اموال و دارایی دانشگاه آزاد اسلامی متعلق به مردم و نظام اسلامی است و اعضای هیئت موسس و هیئت امنای دانشگاه حق انتفاع و بهره‌برداری شخصی از آن را ندارند؛ مطابق اصول ۴۴ و ۴۵ قانون اساسی مالکیت عمومی بر آن مترتب می‌شود.

عدم شناسایی ماهیت حقوقی این دانشگاه توسط قوانین باعث شده که از حسابرسی، نظارت مالی و قضایی مصون بماند و با گذشت حدود 40 سال از تاسیس دانشگاه آزاد اسلامی تاکنون هیچ گزارش حسابرسی مستقلی از سوی دستگاه‌های نظارتی حاکمیتی (که در این خصوص مسئول هستند)، منتشر نشده و دانشگاه آزاد اسلامی در زمینه مالی به قوای سه گانه پاسخگو نبوده است. این در شرایطی است که مطابق ماده ۲ قانون دیوان محاسبات تمامی دستگاه‌هایی که مالکیت عمومی بر آن‌ها مترتب است باید ازنظر تمامی حساب‌ها، درآمدها، هزینه ها و سایر دریافتی‌ها و پرداختی‌ها و نیز صورت‌های مالی، توسط دیوان محاسبات کشور مورد حسابرسی قرار گیرند.

با وجود اصلاح اساسنامه دانشگاه آزاد اسلامی توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی هنوز هیچ ساز و کار نظارتی در حوزه مالی و قضایی برای این دانشگاه در نظر گرفته نشده است. طبق ماده ۵ اساسنامه اصلاحی دانشگاه آزاد اسلامی، ماهیت حقوقی این دانشگاه «غیر خصوصی و غیر دولتی» تعیین شده است که این عبارت در هیچکدام از قوانین شناخته شده دیده نمی شود.

از جمله موارد قابل تامل در تصمیمات مدیران دولتی وارداتی مدعی انقلابی گری و بیگانه با دانشگاه آزاد اسلامی ذکر این موضوع است که در سه سال گذشته دانشگاه آزاد توسط یک موسسه‌ی حسابرسی به نام مفید راهبر حسابرسی شده ولی از انتشار گزارش آن جلوگیری به عمل آمده است. شاید بتوان یکی از علت‌های این تصمیم غیرمعمول را وجود بندهایی بسیار با اهمیت در گزارش حسابرس دانست که سیستم مالی دانشگاه قادر به پاسخگویی آن نیست.

شایان ذکر است بودجه سال مالی تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ دانشگاه آزاد اسلامی به ریاست دکتر علی‌اکبر ولایتی رئیس هیأت موسس و هیأت امنای دانشگاه در تاریخ 27 شهریور 1400 مورد تصویب قرار گرفت اما هیچ اطلاعاتی منتشر نشد که فعالان حوزه آموزش عالی، نهادهای نظارتی، اشخاص حقیقی و حقوقی بتوانند عملکرد مالی دانشگاه را بررسی کنند. این نقد بر عملکرد منفعلانه رییس هیات امنای دانشگاه آزاد اسلامی وارد است که چرا و به چه دلیلی راسا نسبت به دستور انتشار این گزارش اقدام ننموده اند.

 مجلس یازدهم بحث شفافیت و پاسخگویی مجموعه عظیم دانشگاه آزاد اسلامی را مورد بررسی قرار داد و مقرر گردید دانشگاه آزاد اسلامی هر سه ماه یکبار اطلاعاتی نظیر اطلاعات پایه، اطلاعات نیروی انسانی (از طریق سامانه پاکنا) و مدیران، بودجه، صورتهای مالی، گزارش‌های عملکردی و… را منتشر کند، که بنظر می رسد این مهم نیز محقق نشده است.

با این امید که در مجلس و دولت جدید گامی موثر در جهت شفافیت واقعی نهاد‌‌های عمومی برداشته شود؛ اعلام می دارم در صورت تایید و صدور مجوز از طرف ریاست محترم هیات امنا اینجانب برای انتشار گزارش حسابرسی سه سال اخیر آمادگی دارم. بدیهی است بخشهایی از این گزارش (بخصوص بخش مربوط به سازمان مرکزی) می تواند بوضوح وضعیت شفافیت مالی را در دانشگاه آزاد اسلامی بیان نماید.

انتهای پیام