اورژانس «۲۰۰ دقیقه» پس از سقوط می‌رسد نه «۶ دقیقه»
یک روزنامه ی محلی استان فارس در گزارشی «پشت پرده حادثه سقوط اتوبوس سربازان در نی ریز» پرداخته و از جمله نوشته است که اورژانس «۲۰۰ دقیقه» پس از سقوط می‌رسد نه «۶ دقیقه».
احسان اکبرپور در روزنامه ی افسانه نوشت:
«تومی‌دونی گروهان بره؛ دسته برگرده یعنی چی؟». دیالوگی از آژانس شیشه ای که این روزها بیشتر به دل می نشیند.
۳ روز پس از «چهارشنبه تلخ فارس»، ابعاد تازه‌ای از سرگذشت غم‌انگیز سربازان «صفر پنج» کرمان آشکار شده است. لیسانس‌وظیفه‌هایی که حکم مرخصی‌شان صبح سه‌شنبه یکم تیرماه صادر می‌شود، جشن دسته‌جمعی پایان‌دوره آموزشی را برگزار می‌کنند، سلفی دسته‌جمعی‌شان را می‌گیرند و سوار بر اتوبوس ولووی آبی‌رنگ تعاونی شماره ۴ کرمان می‌شوند. ولووی آبی‌رنگ اما ۳ ساعت در ترمینال کرمان معطل می‌کند و در ساعات پایانی شب، سفر به سمت شیراز آغاز می‌شود. راننده ۷۰ ساله ولوو، پس از رد کردن پلیس‌راه کرمان ـ سیرجان، ۳ بار توقف می‌کند و افزون بر سوار کردن ۸ تبعه افغان در باک و صندوق اتوبوس، و قاچاق انبه و سیگار از ۳ خودروی قاچاقچیان؛ با سرعتی بسیار زیاد به سمت نی‌ریز می‌راند. ۱:۲۰ دقیقه صبح چهارشنبه، نرسیده به دره لای‌رز، در محلی که اتوبوس بین یک دوراهی «کوه و دره» قرار داشته است، ناگهان راننده اتوبوس فریاد می‌زند: «ترمزِ اتوبوس بریده» و فرمان اتوبوس را به سمت دره می‌چرخاند، خود و شاگردش از اتوبوس بیرون می‌پرند و ۴۶ سرباز را با ولووی ترمزبریده به دره رها می‌کند. اتوبوس با سرعت زیاد به دره ۲۰ متری لای‌رز سقوط می‌کند، متلاشی می‌شود و سربازان تا «۴:۳۰ صبح» همان‌جا ته دره روی هم و محبوس در پاره‌های آهن می‌مانند. سرانجام یکی از سربازان با پای شکسته خود را از لای آهن‌پاره‌های ولووی آبی به بالای دره می‌رساند و ماشین‌های عبوری را از سانحه رخ‌داده مطلع می‌کند. «۲۰۰ دقیقه» پس از سقوط، اورژانس سر می‌رسد، اما در آن «۲۰۰ دقیقه لعنتی» ۱۵ سرنشین از جمله ۸ سرباز و ۷ افغان جان داده‌اند، ۷ سرباز نیز پس از انتقال به بیمارستان جان خود را از دست می‌دهند. فاجعه اما هنوز تکمیل نشده است و ۵۳ دقیقه پس از سقوط ولووی آبی‌رنگ، ۱۵۰ کیلومتر جلوتر، نرسیده به مهارلو، اتوبوسی دیگر از سربازان «صفر پنج» واژگون می‌شود و همه ۴۰ سربازش مصدوم و به بیمارستان منتقل می‌شوند. روز گذشته پیکر تعدادی از این سربازان درگذشته در شیراز تشییع و به خاک سپرده شد.
*واکنش مردم به سانحه سقوط اتوبوس سربازان
حالا دیگر ضایعه درگذشت «۱۳ سربازِ وطن» در سانحه سقوط اتوبوس به دره لای‌رز نی‌ریز، تبدیل شده است به عزایی ملی و افزون بر هزاران توییت و پستِ همدلانه کاربران ایرانی در فضای مجازی و شمع‌روشن‌کردنِ نی‌ریزی‌ها در محل حادثه اتوبوس سربازان؛ اغلب مقامات کشوری و لشکری نیز به این واقعه تلخ واکنش نشان داده‌اند. واکنش دیرهنگام مسوولان ارسال پیام تسلیت است و تاکید بر رسیدگی به وضع سربازان مصدوم؛ واکنش‌های مردم اما از جنس همدردی است، همراه با اعتراض به ایمن‌نبودن جاده‌ها و شرایط دشوار سربازان‌وظیفه. تنها نکته قابل‌تامل در پیام‌های مقامات کشور نیز شاید تاکید حسن‌روحانی بر «ضرورت توجه به ایمنی حوزه حمل‌ونقل» است؛ موضوعی که احتمالا اشاره‌ای است به مخالفت‌های منتقدان‌اش بر توسعه ناوگان هوایی و ریلی. از سویی بنا به اعلام روابط عمومی ارتش جمهوری اسلامی، تعداد جان‌باختگان وظیفه نیروی زمینی ارتش، «۱۳ نفر» است و آن‌گونه که سردار موسی کمالی گفته است: دیگر کشته‌شدگان حادثه، «افراد غیر سرباز» هستند و حدود ۸۰ نفر هم در این حادثه مجروح شده‌اند. پیش از این اعلام شده بود که تعداد سربازان کشته‌شده در این سانحه غم‌انگیز؛ ۱۹ نفر بوده است.
*جزییاتی تازه از سانحه سقوط اتوبوس سربازان به دره
جز واکنش‌ها اما ابعادی تازه از شرح حادثه بامداد چهارشنبه نیز آشکار شده که پرسش‌هایی جدی را ایجاد کرده است. به عنوان مثال مسعود رضایی نماینده شیراز در مجلس در گفت‌وگو با «افسانه» جزییاتی از لحظه وقوع حادثه را به نقل از سربازان مصدوم بیان می‌کند: ۱ـ در لحظه پیش از سقوط اتوبوس به دره، راننده اتوبوس به سرنشینان گفته ترمز اتوبوس از کار افتاده است. ۲ـ در لحظه حادثه، اتوبوس در یک دوراهی میان یک کوه (در سمت راست) و دره (سمت چپ اتوبوس) بوده است و راننده می‌توانسته اتوبوس را به کوه بکوبد، اما او از ترس کشته شدن خود، اتوبوس را به سمت دره هدایت می‌کند و پیش از سقوط به دره نیز به همراه شاگردش از اتوبوس بیرون می‌پرند. ۳ـ اتوبوس در ساعت ۱:۲۰ دقیقه بامداد به دره سقوط کرده، اما تا ساعت ۴:۳۰ بامداد و به دلیل خلوت بودن جاده کسی متوجه وقوع این حادثه نشده و در نهایت یکی از مصدومین حادثه که دچار شکستگی بوده، خود را به جاده رسانده و کمک خواسته است؛ بنابراین نیروهای امدادی نیز ۳ ساعت دیرتر به محل حادثه رسیده‌اند؛ در حالی که اورژانس مدعی است که ۶ دقیقه پس از وقوع حادثه به محل سانحه رسیده است. (به گفته مسعود رضایی این مورد یک تناقض بزرگ است که باید بررسی شود).
از سویی حسین رضازاده نماینده کازرون در مجلس شورای اسلامی نیز به نقل از سربازان مصدوم گفته است: ۱ـ بسیاری از سربازان تلاش داشته‌اند خودشان از محل پادگان و با خودروهای عمومی خارج شوند، اما به آنها اصرار شده که همگی با یک اتوبوس از پادگان خارج شوند. ۲ـ راننده پیش از سقوط اتوبوس، اقدام به سوار کردن ۸ تبعه افغان و مقداری بار قاچاق کرده است و ظرفیت و وزن اتوبوس بیش از حد مجاز شده است. به گفته این عضو کمیسیون قضایی مجلس، با توجه به اینکه راننده در مسیر جاده برای سوار کردن چند تبعه افغان و بار زدن کالای قاچاق توقف کرده است، به نظر می‌رسد «نوعی تبانی» بین راننده و قاچاقچی وجود داشته است. رضازاده تاکید کرده است که «این موضوع باید مورد بررسی قرار گیرد که آیا مسوولین پادگان نیز در جریان این موضوع بوده‌اند؛ یا خیر»(ایسنا). از سویی هادی پژوهش معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری فارس نیز ضمن اعلام «رایگان بودن» درمان همه سربازان مصدوم، گفته است: با «افراد و مجموعه‌هایی» که با «قصور و کوتاهی» زمینه‌ساز وقوع این حادثه تلخ شده‌اند، «برخورد جدی» خواهد شد.
*احتمال استیضاح وزرای بهداشت، دفاع و راه‌وشهرسازی
مسعود رضایی در ادامه گفت‌وگو با «افسانه» می‌گوید مجمع نمایندگان فارس در حال بررسی سانحه سقوط اتوبوس حامل سربازان به دره نی‌ریز، در ۳ سطح «کارشناسی و فنی، امنیتی و پزشکی» است و دو عضو کمیسیون عمران مجلس، فرج‌الله رجبی (نماینده شیراز) و رضا رضایی‌کوچی (نماینده جهرم) نیز امروز شنبه به محل حادثه می‌روند تا ابعاد فنی و کارشناسی آن را از نزدیک بررسی کنند. مسعود رضایی همچنین با اشاره به ملاقات خود و تعدادی از نمایندگان فارس با سربازان مصدوم در بیمارستان رجایی شیراز، ضمن اعلام «نامساعد بودن رسیدگی به سربازان»؛ از نارضایتی بسیاری از این سربازان خبر می‌دهد: «یکی از سربازان با فریاد به من گفت: بچه خرمشهر است و ۳ شبانه‌روز است هیچ‌کس به او سر نزده است. چشم یکی از سربازان نیاز به عمل دارد، اما پرستار به دکتر جمالی نوبندگانی (نماینده فسا) گفته بیمارستان دستگاه عمل چشم ندارد. خون داخل چشم یکی از سربازان بعد از ۳ روز شست‌وشو نشده است».
از رضایی درباره احتمال استیضاح وزرای بهداشت، دفاع و راه‌وشهرسازی می‌پرسم. می‌گوید: «آن‌قدر نارضایتی، مشکل و تخلفات متعدد در وزارت بهداشت هست که اگر وزیر [حسن قاضی‌زاده هاشمی] به همین روند ادامه دهد، راهی جز استیضاح‌اش وجود ندارد». نماینده شیراز در مجلس دهم می‌گوید: «در مورد سانحه اخیر مجمع نمایندگان فارس پس از جمع‌بندی همه جوانب مختلف موضوع، به لحاظ عملکرد این ۳ وزیر در بُعد همکاری و نظارتی، ابتدا در مجلس از آنها سوال می‌پرسد، اما اگر نمایندگان قانع نشوند؛ راهی جز استیضاح وجود نخواهد داشت».
*پرسش‌های جدی افکار عمومی
سانحه سقوط اتوبوس سربازان «صفر پنج» کرمان به دره لای‌رز نی‌ریز و کشته‌شدن ۱۳ سربازِ وطن، احساسات مردم را جریحه‌دار کرده است و کاربران فضای مجازی در ۳ شبانه‌روز گذشته، پرسش‌هایی جدی را در خصوص این سانحه مطرح کرده‌اند؛ از جمله اینکه: ۱ـ چرا نیروی زمینی ارتش، سربازان را در «شب» روانه مرخصی پایان‌دوره آموزشی‌شان کرده است؟ ۲ـ چرا به سربازان اصرار شده که حتما باید با اتوبوس، آن هم «اتوبوسی شخصی» و نه ارگانی و مطمئن؛ روانه مرخصی شوند؟ (اتوبوسی که به گفته رییس مرکز کنترل ترافیک پلیس راهور، «شخصی، اما در اختیار ارتش کرمان بوده است»). ۳ـ چرا پیچِ گردنه لای‌رز نی‌ریز حفاظ و گاردریل نداشته است؟ ۴ـ چرا راننده اتوبوس و شاگردش، در لحظه وقوع حادثه خود را به بیرون پرتاب و فرمان اتوبوس را رها می‌کنند؟ ۵ـ چرا آن‌گونه که سربازان مصدوم به نمایندگان فارس در مجلس گفته‌اند، اورژانس ۳ ساعت پس از وقوع سانحه به محل صحنه رسیده است؟ ۶ـ چرا رسیدگی به وضع سربازان مصدومان، پس از ۴۸ ساعت و تنها بعد از حضور مقامات سیاسی در بیمارستان شتاب گرفته است؟
*دستور رییس‌جمهور به همه دستگاه‌ها
اغلب مقامات کشور، پس از سکوتی ۴۸ ساعته به سانحه سقوط اتوبوس سربازان «صفر پنج» کرمان به دره لای‌رز نی‌ریز واکنش نشان دادند و پیام‌های تسلیت خود را ارسال کردند. جز رییس‌جمهور، روسای قوای مقننه و قضاییه، فرمانده نیروی زمینی ارتش، معاون وزیر امور خارجه و شخصیت‌های سیاسی مثل سید حسن‌خمینی و مینو خالقی و تعدادی از چهره‌های مشهور سینما و ورزش نیز این ضایعه را تسلیت گفتند. حسن روحانی در پیام خود، ضمن اشاره به «خسارت بزرگ فقدان این جوانان پاک‌نهاد و فرزندان غیور ملت» و «ضرورت توجه به ایمنی حوزه حمل‌ونقل به عنوان اولویتی ملی»، به «همه دستگاه‌های دولتی مرتبط و به ویژه وزارت بهداشت و وزارت دفاع» دستور داد که «امکانات خود را برای رسیدگی به وضع حادثه‌دیدگان و کاهش آلام خانواده‌های این عزیزان به کار گیرند». ظاهرا پس از این دستور رییس‌جمهور بوده است که دستگاه‌های مرتبط، اقدامات خود در خصوص سربازان آسیب‌دیده را شدت بخشیده‌اند.
* تشکیل کمیته تحقیق و تفحص در مجلس
در همین راستا نماینده کازرون در مجلس گفته است: ما تلاش داریم کمیته تحقیق و تفحص در این خصوص را تشکیل دهیم. حسین رضازاده خاطرنشان کرده است: ما کمیته تحقیق و تفحص در راستای این سانحه در مجلس شورای اسلامی تشکیل خواهیم داد زیرا فکر می کنیم ممکن است ابعادی باشد که هنوز مشخص نشده و باید برای مردم روشن شود. از سویی رضا رضایی کوچی نماینده جهرم نیز گفته است: هنوز زود است قضاوت کنیم چه کسی مقصر این سانحه بوده و پیش از مشخص شدن ابعاد موضوع درست نیست که حرفی از استیضاح وزیر زده شود، اما قطعا بعد از بررسی‌های اولیه ما موضوع را از نظر وضعیت جاده‌ای، کیفیت اتوبوس و پایانه اتوبوسرانی با حضور وزیر راه و مسوولان مربوطه در کمیسیون عمران مورد رسیدگی قرار می‌دهیم.
*تنها برخی از سربازان مصدوم معاف می‌شوند
اما خدمات درمانی به سربازان آسیب‌دیده چگونه صورت می‌گیرد؟ جانشین اداره سرمایه‌های انسانی ستادکل نیروهای مسلح با بیان اینکه «خدمات درمانی به تمامی مجروحان ارایه می‌شود»، اظهارکرده است: تمامی سربازان حادثه دیده جزو پرسنل نیروهای مسلح محسوب شده و تحت حمایت نیروهای مسلح خواهند بود. به گفته سردار موسی کمالی، همسر و فرزند سربازانی که در این حادثه جان خود را از دست داده‌اند، تا پایان عمر از نیروهای مسلح مستمری دریافت خواهند کرد و اگر این افراد پدر و مادر تحت تکفل داشته باشند، مشمول این قانون خواهند بود. کمالی درباره آسیب‌دیدگان این سانحه نیز گفته است: تمام هزینه‌های درمانی این سربازان تا زمان بهبودی کامل و بازیابی سلامت برعهده نیروهای مسلح خواهد بود و آنان بیمه هم هستند.
وی درباره سربازان آسیب‌دیده در این حادثه و اینکه آیا ممکن است این سربازان از انجام خدمت سربازی معاف شوند، تصریح کرده است: آسیب‌دیدگان این حادثه که درمان‌شان طی کمتر از ۶ ماه انجام شود، پس از درمان برای ادامه خدمت سربازی به محل خدمت خود اعزام می‌شوند، افرادی که بهبود پیدا می‌کنند، اما طول درمان‌شان از ۶ ماه بیشتر خواهد شد، از سربازی معاف می‌شوند. افرادی نیز که از کار افتاده شده‌اند، علاوه بر اینکه از سربازی معاف‌اند، مستمری مادام‌العمر نیز دریافت خواهند کرد. کمالی همچنین درباره انتقادها درباره چرایی انتقال شبانه این سربازان نیز گفته است: به دلیل گرمای شدید هوا و همینطور قرار داشتن در ماه مبارک رمضان، در بعضی مواقع جابه جایی سربازان در خنکیِ هوا انجام می‌شود. از سویی امیر پوردستان فرمانده نیروی زمینی ارتش گفته است: با توجه به حادثه‌ای که برای سربازان پادگان صفر ۵ کرمان رخ داد، تلاش می‌شود که تکیه سیستم ترابری نیروها را بر ظرفیت ریلی قرار دهیم. (ایسنا).
*سوانح بامداد چهارشنبه، «امنیتی نبوده است»
اما مقصران سانحه دلخراش سقوط اتوبوس سربازن «صفر پنج» کرمان چه کسانی هستند؟ در نخستین رویداد فرمانده ارشد نظامي ارتش در استان‌هاي فارس و كهگيلويه و بوير احمد به ایسنا گفته است: به نظر من و با توجه به جميع شرايط، در اين حادثه «هيچ قصوري متوجه ارتش و خصوصا پادگان صفر پنج كرمان نيست». امير سرتيپ علي ساماني روز گذشنه گفته است: برنامه اعزام نیروها متناسب با زمان‌بندي و برنامه‌ريزي انجام شده، بوده است و براساس قرارداد موجود، ارتش با تعاوني ۴ براي جابه‌جايي سربازان قرارداد دارد و كار ترابري را عهده اين تعاوني قرار داده است. سامانی با بیان اينكه ارتش در بحث تخلفات رانندگان و مسایل رخ‌داده در طول راه‌ها، مسووليتي عهده‌دار نبوده و قادر به دخالت هم نيست، افزوده است: «بررسي‌هاي ما نشان مي‌دهد مشكل امنيتي وجود نداشته است.»
***
دومین روز از تابستان ۹۵، روزی تلخ و غم‌انگیز بود، روزی که ۱۳ لیسانس‌وظیفه پس از سپری‌کردن دوران آموزشی خود در پادگان ارتش «صفر پنج» کرمان، با دو اتوبوس شخصی تحت‌قرارداد نیروی زمینی ارتش برای گذراندن مرخصی پایان‌دوره روانه خانه خود شدند، اما ۱۳ سرباز به اضافه ۷ مسافر افغان اتوبوس، جان خود را از دست دادند. اتفاقی که فرماندهان راهور و انتظامی دلایلش را «فرسودگی اتوبوس، کهنسالی راننده و نداشتن حفاظ در قوس گردنه محل حادثه» عنوان کرده‌اند. جز سربازان درگذشته، هنوز ۲۳ سرباز در بیمارستان رجایی شیراز هستند، که ۱۰نفرشان در آی سی یو،۱۳ نفز در بخش داخلی و ۵ سرباز نیز به علت ضربه مغزی تحت مراقبت ویژه قرار دارند. حوادث تلخ چهارشنبه، شاید زنگ هشداری دیگر بود به مسوولان راه‌وشهرسازی، مسوولان ناوگان حمل‌ونقل عمومی، وزارت بهداشت و البته مسوولان نظامی.
هشداری بسیار تلخ که یکی از عواقب جبران‌ناپذیرش، فداشدن جان ۲۰ انسان از جمله ۱۳ سرباز وظیفه و گذاشته‌شدن داغ ابدی بر دل خانواده‌های‌شان بود.
انتهای پیام
