استقبال از کریسمس و جشن سال نوی میلادی در ایران
سرویس اجتماعی انصاف نیوز: درختان کاج کوچک و بزرگ تزیین شده، بابانوئل‌های واقعی و مصنوعی که در ویترین مغازه‌ها یا جلوی در آنها ایستاده‌اند و هرکدام مشتری‌ها را به سوی خود می‌خوانند، جوراب‌های پشمی زیبا و… را این روزها اگر سری به خیابان‌هایی که نزدیک به محله‌های ارمنی‌نشین تهران –چون همایی و میرزای شیرازی- هستند بزنید، خواهید دید.
تهران هم رنگ و بوی کریسمس گرفته است، مشتری‌های ملزومات جشن میلاد مسیح در ایران دیگر تنها هموطنان مسیحی‌مان نیستند. مخصوصا در سال‌های اخیر هموطنان مسلمان نیز از مشتریان پروپا قرص این تزییناتند که باوجود کرونا و شرایط سخت اقتصادی به استقبال سال نوی میلادی می‌روند.
با اینحال چند تن از مغازه‌دارهای این خیابان‌ها به انصاف نیوز می‌گویند که «جشن کریسمس به خاطر کرونا، مشکلات اقتصادی و گرانی و… دیگر شور و شوق قدیم را در ایران ندارد.»
یکی از هموطنان مسیحی می‌گوید «کادو خریدن در جشن کریسمس بیشتر محدود به بچه‌های کوچک است و ما بزرگ‌ترهای خانواده برای خوشحال کردن بچه‌ها هدیه‌هایی درحد توانمان تهیه می‌کنیم و زیر درخت کریسمس می‌گذاریم. هیچکس این کار را از بچه‌های خودش دریغ نمی‌کند.»
مردم در رفت و آمد و تماشا هستند، اما تاثیرات کرونا تنها به ماسک‌های روی صورت‌شان محدود نمی‌شود. یکی دیگر از هموطنان مسیحی می‌گوید که «الان که شبیه قبل جمع نمی‌شویم؛ دلیل اولش به خاطر کرونا است ولی در کل نزدیکان اصلی یک خانواده در کنار هم جمع می‌شوند. اگر یکی از عزیزانمان را از دست بدهیم حتما در کنار هم جمع می‌شویم ولی آن سال درخت نمی‌گذاریم؛ نزدیکان کنار خانواده‌ی عزادار می‌آیند و سال اول را همه در خانه‌ی شخصی که از دنیا رفته است جمع می‌شوند.»
6 ژانویه یا 25 دسامبر؟
یکی از ارامنه گریگوری اما درمورد تاریخ کریسمس صحبت کرده و می‌گوید: «ما ارامنه گریگوری هستیم و ارتدکس‌های روسیه ۶ ژانویه را به عنوان کریسمس جشن می‌گیرند. کریسمس روز تولد حضرت مسیح است که آن را جشن می‌گیرند، ولی ارامنه چون خیلی زودتر از مسیحی‌های دیگر مسیحی شده بودند به همان تاریخ خودشان پایبند می‌مانند؛ یعنی ما ۲۵ دسامبر را جشن نمی‌گیریم ولی کل دنیا جشن می‌گیرند. در اصل تاریخ ما درست‌تر است و این چیزی که می‌گوییم اثبات شده است.»
درخت میلیونی کریسمس
اغلب خریدارانی که در حال گشت زدن مغازه‌ها هستند، قیمت‌ها را بالا می‌دانند و معتقدند که رشد قابل توجهی داشته است؛ قیمت های درخت کریسمس بسته به جنس آن متفاوت بوده و گاه به چند میلیون هم می‌رسد؛ مغازه‌دارها می‌گویند: «علت گرانی به این دلیل است که درحال حاضر واردات آنها ممنوع شده است و به صورت قاچاق می‌آیند. تعداد محدودی از لوازم کریسمس را از چین وارد کرده‌اند.»
شورو شوق کریسمس برای مسلمانان!
در میان خریداران بسیاری از مسلمانان هم دیده می‌شدند که برخی برای تماشا و بسیاری برای خرید آمده بودند؛ فروشندگان می‌گویند که خرید مسلمانان خیلی بیشتر از ارمنی‌هاست.
این موضوعی است که هرساله با نزدیک شدن کریسمس یا جشن‌های اینچنینی که در سال‌های اخیر بیشتر میان ایرانیان و علی‌الخصوص مسلمانان نمود پیدا کرده است،نظرات متفاوتی طرح میشود. برخی جشن گرفتن اعیاد یا سنت‌های ادیان و فرهنگ‌های دیگر را غیرمنطقی می‌دانند و تقبیح می‌کنند و برخی دیگر آن را بهانه‌ای برای شاد بودن می‌دانند و ایرادی را وارد نمی‌کنند.
اما جشن سال نوی میلادی که به مدی میان خانواده‌های غیرمسیحی ایرانی نیز تبدیل شده است، چه تاثیراتی دارد، از کجا نشئت گرفته و چه سرانجامی رقم خواهد زد.
رواج کریسمس میان مسلمانان ایرانی
امان الله قرایی مقدم -جامعه شناس- در تحلیل این رفتار ایرانیان با اشاره به مسئله‌ی همدلی و اتحاد میان این دو گروه اما از وجوهی دیگر نیز ماجرا را دیده است. او غیر از اینکه این جشن را برای غیر مسیحیان ایرانی، روش و رویه‌ای برای خودنمایی یا نمایش عبور از سنت می‌داند می‌گوید «نوعی واکنش نسبت به محدودیت و محرومیت و فشارهای مذهبیون سنتی و کسانی می‌تواند باشد که اصرار دارند دختران و پسران شیعه باشند، ایرانی باشند، ایرانی زندگی کنند و به باورها و اعتقادات پایبند باشند. انجام این کار از سمت جوانان می‌تواند نوعی واکنش و دهن کجی نسبت به آنها باشد.
قرایی مقدم: رسانه ما، جشن‌های ایرانی را پرشور نشان نمی‌دهند
انصاف نیوز:چند سالی است برخی از هموطنان مسلمان مانند هموطنان ارمنی جشن کریسمس را برگزار می کنند و درخت کاج تهیه می کنند، تحلیل شما از این موضوع چیست؟
قرایی مقدم: صرف نظر از مسئله‌ی همدلی و اتحاد میان این دو گروه، ولی کسانیکه به این کار روی آورده‌اند، آنهم به این شکل که تعداد آنها بیشتر از مسیحیان و ارامنه محترم است، مسئله‌شان خودنمایی، فخر فروشی و امروزی نشان دادن خودشان است؛ یعنی با این رویه خود را به صورتی نمایش می‌دهند که به اصطلاح امروزی هستند. می‌خواهند نوعی متمدن بودن را به نمایش بگذارند و افتخار و فخرفروشی کنند که «بله! ما از سنت‌ها عبور کرده‌ایم و به اعتقادات و باورهای گذشته پایبندی نداریم»! به نوعی به غرب‌گرایی روی آورده‌اند.
البته از دیدگاه دیگری هم میشود بررسی کرد: نوعی واکنش نسبت به محدودیت و محرومیت و فشارهای مذهبیون سنتی و کسانی می‌تواند باشد که اصرار دارند دختران و پسران شیعه باشند، ایرانی باشند، ایرانی زندگی کنند و به باورها و اعتقادات پایبند باشند. انجام این کار از سمت جوانان می‌تواند نوعی واکنش و دهن‌کجی نسبت به آنها باشد. همچنین می گویند «ما مختاریم و از فکر و خواست خودمان پیروی می‌کنیم، ما به سنت گذشته پایبندی نداریم» و در نتیجه نوعی سنت شکنی در میان آنها رایج شده و سال به سال هم افزایش پیدا می‌کند؛ از قبل از انقلاب هم شروع شده بود.
به قول جان دیویسون -شاعر اسکاتلندی- امروزه جوانان فریاد می‌زنند -در همه دنیا- که هیچ عملی و هیچ اندیشه و سنتی، حرمتش واجب نیست و می‌توانیم از آن تخطی کنیم! جوانان ایران هم این کار را می‌کنند؛ سنت شکنی می‌کنند که یعنی باورهای گذشته برایمان مهم نیست و داریم اندیشه خودمان را جلو می‌بریم.
انصاف نیوز: این مسئله چقدر رو به افزایش است؟
قرایی مقدم: این مسئله درحال افزایش است، دلیلش هم ندانم کاری‌های مسئولان و ما بزرگسالان است که این جوانان را ایرانی بار نیاوردیم و ارزش‌ها و هنجارهای ایرانی و سنت‌های ملی و میهنی را به درستی به آنها آموزش نداده‌ایم.
همچنین در تمامی رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی مردم و جوانان می‌بینند که جشن کریسمس و میلاد مسیح پرشور برگزار میشود، ولی به جشن‌های مهرگان ،یلدا، نوروز و…. کم توجهی می‌کنیم و در رسانه‌های داخلی کمتر به آنها می‌پردازیم. برای مثال سمت خانه من یک شکلات فروشی است. قبل کریسمس برای خرید شکلات صف کشیده بودند؛ اما من در میان آنها کمتر هموطنان مسیحی و ارامنه دیدم؛ همه جوانان مسلمان بودند.
انصاف نیوز:آیا به نظر شما این جشن ها میان این هموطنان مسیحی و مسلمان ما باعث اتحاد شده؟
قرایی مقدم :بله شده و جنبه خوبش است، ولی بنظر من هرکس در جامعه هرکس آزاد است که با هر دین و هر اندیشه و باوری کار خود را انجام دهد؛ این باعث پیوند و اتحاد میشود، باعث دلخوشی آنها میشود و این کشور برای ارامنه عزیز ما هم هست.
برخی از هموطنان ارامنه و زرتشتی ما در داخل کشور، مثلا در زمان تاسوعا و عاشورا هیئت‌های عزاداری دارند؛ آیا نقطه اشتراکی بین این موضوع و جشن گرفتن سال نوی میلادی توسط برخی هموطنان مسلمان وجود دارد؟
به این دلیل است که این گروه‌ها سال‌ها باهم در یک کشور زندگی کرده‌اند؛ مثلا در اصفهان، اردبیل، تهران و… کلیسا دارند و اینجا زندگی می‌کنند؛ با ما خون مشترک دارند و بعضا ازدواج‌هایی صورت گرفته است. حالا ازدواج در میان مسلمان و مسیحیان کمتر انجام میشود. بسیاری از ارامنه شهید شده‌اند.
تاکید می‌کنم که همه ادیان محترم هستند و پیوند و همبستگی ما برای حفظ و نگهداری کشور است و از تفرق جلوگیری می‌کند. جنبه مثبت این مراسم‌ها بسیار زیاد است.
انتها پیام
