خوانشی دیگر از مناظره‌ی قلمی عبدی – جلایی‌پور
رضا صادقیان، عضو بخش تحلیلی انصاف نیوز درباره‌ی مناظره‌ی مکتوب عباس عبدی و حمیدرضا جلایی‌پور نوشت:
آنچه از انتخابات سال 1400 باقی مانده مجموعه‌ای از اطلاعات و نظرات افراد سیاسی و کنشگران اجتماعی درباره رخداد کلان و تاثیرگذار برای چهار سال آینده کشور است، بنابراین می‌توان در میانه برخی خطوط به دنبال نگرش‌های بنیادین در خصوص فرآیند تصمیم‌گیری‌ها بود. نگاه‌هایی که نادرست بودن آن در زمان حال برای اکثریت روشن شده است، با این حال و در زمانه‌ای خاص امکان دارد همان رویکرد نادرست برای مرتبه‌ای دیگر تکرار شود.
چند روز قبل از برگزار شدن انتخابات و در اوج تبلیغات کاندیدای ریاست جمهوری و برگزار شدن مناظرات انتخاباتی، برخی به صورت شفاهی از نظرسنجی نام می‌بردند که نتایج آن غلط بوده ولی همچنان همان نظرسنجی – نظرسازی نادرست مبنای تصمیم‌گیری جریان اصلاحات در انتخابات قرار گرفته است. حتی موضوع تا جایی ادامه یافت که برخی از چهره‌های سیاسی با نفوذ عنوان می‌کردند که دلیل حمایت سیدمحمد خاتمی و برخی چهره‌های دیگر و در ادامه صدور بیانیه توسط چند حزب وابسته به جریان اصلاحات از گزینه‌ای مثل همتی براساس همین نظرسنجی صورت گرفته است. حال همان حرف‌هایی که به صورت زمزمه و نسبتا مخفی بیان می‌شد در مناظره‌ای قلمی عنوان شده است.
در مناظره مکتوب میان عباس عبدی و حمیدرضا جلایی‌پور به این نظرسنجی چالش برانگیز اشاره شده است. عبدی باور دارد آن نظرسنجی بدون پشتوانه علمی انجام شده و تهیه کنندگان آن تنها به فکر «فروش» نظرسنجی بودند که با نگاه چهره‌های اصلاح‌طلب همخوانی داشته باشد، از همین‌رو اسم نظرسنجی را «جعلی» نام می‌گذارد. او در یادداشت خود می‌نویسد: فضایی را علیه ایسپا شکل داده بودند و نظرسنجی‌های ایسپا را بخشی از مهندسی انتخابات معرفی کردند، در نتیجه ما به این نتیجه رسیدیم که دوستان دنبال نظرسنجی علمی نیستند بلکه نظرسنجیای که نظرات‌شان را تایید کند، می‌پسندند. روشن است که ما هیچگاه و در هیچ شرایطی ضوابط علمی و قواعد حرفه‌ای را به خاطر گرایش‌های سیاسی نادیده نمی‌گیریم. به همین خاطر از چنین نوع فعالیت‌هایی دوری می‌کنیم. موسسات و پژوهشگرانی که شدت تمایل دوستان را به نظرسنجی‌های تاییدی – و از دید من نظرسنجی جعلی- دریافته بودند، توانستند به قیمت گزاف کالای خود را بفروشند.
در ادامه همین نقد و نظرها حکایت آن نظرسنجی را بهتر متوجه می‌شویم. جلایی‌پور در پاسخ به عبدی می‌نویسد: اساسا جبهه اصلاحات ایران در انتخابات ۱۴۰۰ نظرسنجیای برگزار نکرد که جعلی یا غیرجعلی باشد. اگر منظورشان نظرسنجیای است که شخص جناب آقای مهندس بهزاد نبوی سفارش دادند (و نه جبهه اصلاحات) عجیب است با شناختی که از مشی و مرام مهندس نبوی دارند ایشان را متهم به جعل کنند. نظرسنجیای که مهندس نبوی با دغدغه‌های ملی بعد از سفارش به خود مهندس عبدی و عدم پذیرش ایشان به موسسه پرسش سفارش دادند، خطا داشت ولی جعل نبود. خطایش هم همین بود که در ۱۲ شهر برگزار شده بود و گرچه در همان دوازده شهر پیش‌بینی‌اش فاصله زیادی از نتایج خود انتخابات نداشت.
در اینجا با دو موضوع به کلی متفاوت روبرو هستیم. بحث عبدی شکل‌گیری و انجام یک نظرسنجی بدون پشتوانه دانش علمی است، به واقع نظرسنجی براساس ذهنیت سفارش دهندگان شکل گرفته و تهیه کنندگان نظرسنجی دقیقا همان چیزی را ارایه داده‌اند که سفارش دهنده می‌خواسته است، البته گزینه‌ی دیگر نیز می‌توان مطرح کرد مبنی بر اینکه مجری طرح نظرسنجی با شیوه‌ای خاص کارفرما را فریب داده است. اینکه چه فرد، چهره و یا کدامین کنشگر با سابقه سیاسی این نظرسنجی را سفارش داده است در نوشتار عبدی محل توجه نیست، بلکه دشواره بنیادین به فضایی است که زمینه را برای کنش‌های بعدی شکل داده است. به واقع بخشی از جریان اصلاحات براساس همین نظرسنجی توقع داشتند آقای همتی با جذب بخشی از آرای خاموش انتخابات موفق شود نتیجه دور اول انتخابات را به مرحله دوم بکشاند و شاید هم پیروز مبارزه شود. بدون تردید چنین نظری و دامن زدن به جو امید و پیروزی برآمده از نظرسنجی بوده که خطاهای بسیاری را برای یک تحلیل بدون حب و بغض فراهم کرده است، نظرهایی که براساس هیچ به مخاطبان بسیار ارایه گردیده است.
نکته پایانی و صرفا جهت یادآوری؛ براساس نظرسنجی‌های مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران که مرحله نخست آن در اسفندماه سال 99 انجام گرفت، برآوردهای نظرسنجی این نهاد نشان می‌دهد آنچه ایسپا به آن رسیده بود و قبل از انتخابات در سنجش‌های مختلف انجام و انتشار داد نزدیک‌ترین نظرسنجی نسبت به آمارهای نهایی وزارت کشور بوده است.
انتهای پیام
