زن در «جوکر» قدغن
بامداد لاجوردی، انصاف نیوز: علیرغم ظهور نسل جدیدی از کمدین‌های زن اما هیچ کدام از آنها به سریال جوکر دعوت نشده‌اند تا با نخندیدن و خنده گرفتن از دیگران برنده این شو شود. به تعبیر «مونا زارع» و «اسما علوی»، دو کمدین جوان، انگار نباید زنان بخندند و خندیدن آنها در قاب تلویزیون سانسور می‌شود. اما «حلیه صبورنژاد» برنامه‌ساز، به این نکته اشاره می‌کند که در سال‌های اخیر محافظه‌کاری از سطح مدیران به تهیه کننده‌ها رسیده است.
غیبت زنان در برنامه‌ی جوکر در روزهای اخیر بحث برانگیز شده است؛ برای مثال زینب موسوی، طنزپرداز شناخته شده در صفحه اینستاگرام خود به این موضوع واکنش نشان داده و علت را در «تبعیض جنسیتی» دانست.
جوکر که این روزها به با تبلیغات گسترده و سرمایه‌گذاری زیاد توانسته مخاطبان زیادی را جذب کند. این شو که هر سری از آن چهار قسمت است دومین فصل آن در هفته‌ی اخیر آغاز شده است. این شو به صورت مسابقه‌ای بین تعدادی از بازیگران سینما اجرا می‌شود که برنده‌ی آن کسی است که بتواند دیگران را بخنداند اما خودش نخندد.
انصاف نیوز در همین رابطه با مونا زارع و اسما علوی از نویسندگان کمدی و حلیه صبورنژاد برنامه ساز مصاحبه کرده و از آنها پرسیده «چرا زنان در جوکر جایی ندارند».
جوکر، سیاره‌ای بدون زن
مونا زارع طنز پرداز و کمدین در پاسخ به این سوال که چه احساسی نسبت به غیبت زنان در سریال جوکر داشتید، به انصاف نیوز گفت: حین تماشای جوکر، جای خالی خانم‌ها را حس می‌کردم و ذهنم درگیر این سوال شد که چرا نباید در جوکر، کمدین‌های خانم حضور داشته باشند. وی گفت: با تماشای قسمت‌های این مجموعه احساس کردم، من بیننده زن، در حال تماشای سیاره‌ای بدون زن هستم.
این طنز پرداز در خصوص اینکه چرا کمدین‌های زن به برنامه جوکر دعوت نمی‌شوند، گفت: مشکل تنها این برنامه نیست. فکر نمی‌کنم تنها در این برنامه زنان محدود باشند و جوکر عامل محدودیت زنان شده باشد. مساله به خیلی قبل‌تر بر می‌گردد. به دلیل محدودیت‌ها، این امکان برای همیشه از بین رفته است تا بازیگران زن، راحت بازی کنند.
زارع در همین رابطه گفت: بازیگر زن نمی‌تواند قهقهه بزند، بازیگر زن نمی‌تواند حرکات موزون داشته باشد، ورزش کند یا با نوعی از پوشش مخاطب را بخنداند. این‌ها تکنیک‌های خنده گرفتن است و وقتی این امکانات از بازیگران زن گرفته می‌شود، آنها نمی‌توانند کار خود را به درستی انجام دهند.
زنان بی‌نمک و بی‌مزه نیستند، محدویت دارند
مونا زارع می‌گوید، نتیجه این محدودیت‌ها این شده است که مخاطبان فکر می‌کنند «زنان بی‌نمک هستند»؛ وی در همین رابطه گفت: خروجی این محدودیت‌ها این می‌شود که در نگاه مخاطبان زن‌ها بی‌مزه هستند غافل از آنکه بازیگران زن محدودیت دارند، از زن توقع دارند جور خاصی رفتار کند یا بلند نخندد. سنت هم بر این مسائل تاکید دارد، در نتیجه تصور می‌شود زنان نمی‌توانند کمدین‌های خوبی باشند.
این کمدین همین رابطه ادامه داد: با شناختی که از تیم نویسندگان این مجموعه دارم، نویسندگان زن هم در بین آنها هستند و اگر دستشان بازتر بود، زنان دعوت می‌شدند و برنامه هم بامزه‌تر می‌شد. اما الان حضور زن در این برنامه تنها منحصر به صدای گوینده قوانین مسابقه است.
مونا زارع در پاسخ به این سوال که « آیا حضور زنان در این جوکر ریسک سرمایه گذاری و زمین خوردن آن را بالا می‌برد؟» گفت: قاطعانه نمی‌توانم درباره این قضیه صحبت کنم. هرچند ممکن است حضور خانم‌ها در این برنامه برای عوامل آن ریسک داشته باشد و حتی آنها را نگران زمین خوردن پروژه کند، اما نمی‌توانم بگویم چقدر این تصمیمات تعمدی است. باید با نویسنده‌های برنامه صحبت شود تا جواب‌های شفاف‌تری بگیریم.
وی در پاسخ به این سوال که «چطور برنامه رادیویی «صبح جمعه» سال‌هاست با حضور مشترک زنان و مردان اجرا می‌شود» گفت: در فضای تصویری و تلویزیون ماجرا کاملا از رادیو متفاوت است. در تصویر محدودیت زنان بیشتر است.
این طنزپرداز در همین رابطه گفت: کمدی کار کردن خانم‌ها بسیار سخت‌تر است، برای مثال در برنامه اخیر «خندانند شو» یکی از بازیگران زن، با چاقی خودش شوخی کرد اما رامبد جوان واکنش نشان داد و گفت شما زنان جایگاه ویژه دارید و نباید این شوخی مطرح شود. زارع ادامه داد: این تعبیر «جایگاه ویژه» سرکوب‌گرانه است و به زنان اجازه نمی‌دهد تا خودشان را بروز دهند.
وی ادامه داد: به لحاظ تئوریک، یک شوخی اگر از زبان یک مرد بشنوید بازخورد متفاوتی خواهید داشت تا همان شوخی را از زبان یک زن بشنوید. این نگاه جنسیت زده باید کنار گذاشته شود و جامعه ایران هنوز به آن مرحله نرسیده است.
شوخی کردن با خانم‌ها سخت است
مونا زارع معتقد است شوخی کردن با خانم‌ها سخت شده است. وی در همین رابطه می‌گوید: سال‌هاست خانم‌ها آنطور که باید دیده نشده‌اند و به حقوق خود نرسیده‌اند و الان برای بیشتر موضوعات می‌جنگند. الان شوخی کردن با خانم‌ها سخت شده است چون آنها داخل جنگی هستند که انگار باید کمک شوند تا خودشان را بالا بکشند.
زنان بخندند، جوکر سانسور می‌شود
اسما علوی طنز پرداز و کمدین در پاسخ به این سوال که چرا زنان غایب سریال جوکر هستند، گفت: این اتفاق، ریشه‌ای است، دلیل آن ساده است: زنان نمی‌توانند بخندند. وی در ادامه گفت: اگر زنان بلند بخندند حتما با خطر سانسور روبرو می‌شود.
این طنزپرداز در خصوص اینکه واکنش درست به این تبعض جنسیتی چیست، گفت: اینقدر این مسائل ریشه‌ای است که واکنش درست به آن را نمی‌دانم و برای مثال نمی‌دانم آیا شرکت کنندگان باید از حضور در برنامه سر باز بزنند یا باید واکنش دیگری داشته باشند. هرچند اغلب آنها هیچ وقت چنین از خودگذشتگی‌ای نخواهند داشت و ما هم انتظار نداریم.
وی در پاسخ به این سوال که ایا حضور زنان برای تهیه کنندگان ریسک سرمایه گذاری دارد یا خیر، گفت: حتی اگر من جای سرمایه‌گذاران بودم، به این نتیجه می‌رسیدم حضور زنان شدنی نیست. در برنامه «هم رفیق» حتی تصویر بسته مهمان خانم، نمایش داده نمی‌شود، گویا از زنان وحشت دارند.
اسما علوی در پاسخ به سوال که چه راهکاری برای شکستن این محدویت‌ها می‌توان داشت، گفت: به نظر می‌رسد نویسندگان و بازیگران جوکر می‌توانند شکل قصه را جوری سامان دهند که غیبت خانم‌ها به چشم بیاید یا شرکت کنندگان و نویسندگان باید فضا را جوری طراحی کنند که به مساله غیبت زنان اشاره شود.
اجازه عبور از خط قرمز، امتیاز است که به برخی هبه می‌شود
حلیه صبورنژاد، برنامه‌ساز در پاسخ به این سوال که «آیا ترس از شکست برنامه می‌تواند عاملی برای خط خوردن زنان کمدین در محتواهایی مانند جوکر شود» گفت: در فضای رسانه‌های تصویری به دلیل آنکه هزینه تولید و هزینه پخش بالاست، قدرت ریسک کردن کاهش پیدا کرده است.
وی در توضیح دیدگاه خود افزود: در بعضی از شبکه‌های تلویزیون این محافظه کاری از سطح مدیریت به تهیه کننده رسیده است. برخی تهیه کننده‌ها چالش نمی‌کنند و اگر حدس بزنند که با انجام کاری پشتوانه‌های خود برای حفظ موقعیتشان در فضای حرفه‌ای را تضعیف می‌کنند، عقب می‌نشینند و آن کار را انجام نمی‌دهند.
صبورنژاد در پاسخ به این سوال که «چطور ناگهان برنامه‌های خط شکن روی آنتن می‌رود؟» با بیان این تعبیر که «اجازه عبور از خط قرمز، امتیاز مهمی است که به برخی هبه می‌شود» گفت: برنامه سازی کاری خلاقانه است. یعنی حدود محدودیت‌ها قانومند و ثابت نیستند و می‌توان با تصمیم‌های شخصی مدیران و مهندسی کردن اختیارات، فرصت خلاقیت داد و مسیر برنامه را عوض کرد. وی افزود: به تعبیری دیگر خیلی از برنامه‌هایی که برخی خطوط قرمز را رد می‌کنند به سبب حمایت‌هایی است که از برنامه می‌شود. به بیانی دیگر کسی می‌تواند این دیوار محدودیت را کوتاه کند که خودی‌تر به حساب آید و حتی همان دسته هم مطمئن نیستند که تا همیشه حمایت‌ها ادامه خواهد داشت.
فصل دوم برنامه «جوکر» که به گفته خودش تقلیدی از نمونه‌های خارجی آن است، منتشر شد. تهیه کننده این مجموعه احسان علیخانی مجری شناخته شده است که این هفته فصل دوم آن در شبکه نمایش خانگی پخش شد. در آخرین قسمت از سریال جوکر وحید آقاپور، ایمان صفا، هومن برق نورد، شهرام قائدی، سپند امیرسلیمانی، عباس جمشیدی، آرش نوذری و بهنام تشکر حضور پیدا کردند و تلاش کردند مخاطب را بخندانند اما خودشان نخندند.
انتهای پیام
