دریغ از تنگ‌نظری‌ها
امیر هاشمی مقدم، پژوهشگر فرهنگی و عضو بخش تحلیلی انصاف نیوز در یادداشتی به بهانه‌ی انتشار خبر اخراج «محمد فاضلی» جامعه‌شناس، نوشت:
چند ماه پیش که زمزمه اخراج دکتر «محمد فاضلی» استاد با سواد و با اخلاق جامعه‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی شنیده شد، از خودش جویا شدم. تایید کرد و البته درخواستش این بود که بین خودمان بماند. من هم چیزی نگفتم تا امروز که دیدم رسانه‌ها خبرش را منتشر کرده‌اند. بنابراین حالا که همگان درباره‌اش می‌دانند، من هم نکاتی در این باره می‌افزایم.
محمد فاضلی را ۲۰ سال است از نزدیک می‌شناسم. ۲۰ سال است دانشجوی او هستم. تا ۱۳۸۳ سر کلاس‌های درس، دانشجوی رسمی‌اش بودم و از آن پس دانشجوی غیررسمی. حتی زمانی که هر دو نفرمان در یک دانشگاه به‌عنوان استاد مدعو تدریس می‌کردیم، برخی روزها زودتر به این دانشگاه می‌رفتم تا سر کلاس‌های فاضلی حضور یابم. هیچ وقت ندیدم او سر دو تا از کلاس‌هایش یک حرف تکراری بزند. حتی نکات تکراری را با مثال‌های تازه بیان می‌کرد.
سال‌ها با او در طرح‌های پژوهشی گوناگون همکاری کرده‌ام و برای همان طرح‌ها سفرهای چند روزه به نقاط مختلف کشور داشته‌ایم. به جرات می‌گویم او را به خوبی می‌شناسم و شهادت می‌دهم انسانی است سلیم‌النفس، پاک‌دست، پاک‌چشم، با سواد، علاقه‌مند و نگران ایران. نام کانال تلگرامی و برنامه پادکست‌اش را به درستی «دغدغه ایران» گذاشته [لینک]. سال‌ها پیش که هنوز تلگرام رایج نشده بود هم وبلاگی داشت به نام «به فکر ایران». هر کسی با او اندکی آشنایی داشته باشد می‌داند که هم به فکر ایران است و هم دغدغه ایران خواب از چشمانش ربوده.
همین اولویت داشتن ایران به خودش بود که نامهربانی‌هایی که تاکنون بارها چشیده را رسانه‌ای نکرده و جایی جار نزده. او کاسب نیست تا با برجسته کردن این بی‌مهری‌ها برای خودش اسم و رسمی به پا کند و به‌به و چه‌چه آن طرفی‌ها را بطلبد. دانش بالایش چیزی بود که او را بدون داشتن پارتی و آشنا تا معاونت مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری و مشاور وزیر نیرو بالا کشاند. گواه این سخنم کتاب‌ها، مقالات و سخنرانی‌های فراوانش که در دسترس است. فقط کافی است بدانیم فایل صوتی سخنرانی‌اش در زمستان ۱۳۹۶ بیش از ۱۰ میلیون بار شنیده شد (همان که محسن رنانی پیشنهاد داده بود برای هدیه نوروز ۱۳۹۷ هر ایرانی آنرا گوش بدهد و برای سه ایرانی دیگر هم بفرستد. و در کانال تلگرامی خود رنانی بیش از سه میلیون بار شنیده شد).
فاضلی استاد ساختن و بیان کردن تئوری‌های همه‌فهم جامعه‌شناسی مرتبط با مسائل اجتماعی ایران است (همچون همان تئوری «فیل و پراید» که در فایل صوتی سال ۱۳۹۶ مطرح کرده بود). [لینک]
فاضلی اهل ریاکاری نبود تا بگوید برای بنیاد شهید استان مازندران طرح پژوهشی انجام داده و بعد هم پولی دریافت نکرد، تنها با این توجیه که او چون در زمان جنگ کودک خردسال بوده و نتوانسته در جبهه‌ها حضور یابد، گوشه‌ای از دِین‌اش به شهدا را با این خدمات رایگان ادا می‌کند.
او قطعا اهل موج‌سواری نیست که اخراجش از دانشگاه را توی بوق و کرنا نمی‌کند تا به باور خودش برای کشور هزینه‌تراشی نکند.
فاضلی دست و دلبازترین استادی است که در همه عمرم دیدم. همه دانش‌اش را تا آنجا که در توانش باشد به دانشجویان و حتی همکارانش عرضه می‌کند، بی‌هیچ چشم‌داشتی. او برخلاف برخی استادان دیگر که دوست دارند تنها خودشان در برخی حوزه‌ها تخصص داشته باشند، هر چه سال‌ها با کوشش و تلاش گردآوری کرده را به سادگی و در زمانی کوتاه به طالبان علم (هر کسی که باشد) عرضه می‌کند.
و همین آفتی شده برای او. یادمان باشد در بیشتر مواردی که استادان از دانشگاه اخراج می‌شوند، نقش همکاران نادیده گرفته می‌شود. شوربختانه در بسیاری موارد حسادت‌ها و تنگ‌نظری‌های دیگر همکاران باعث اخراج استادان باسواد می‌شود. محمد فاضلی چه در دهه ۸۰ در دانشگاه مازندران و چه در دهه ۹۰ در دانشگاه شهید بهشتی با چنین معضلی روبرو بود (طبیعتا نه همه همکاران. تنها یک همکار با چنین ویژگی‌هایی در هر گروه کافی است).
بر پایه همین نکته پایانی، اگر دوستانی با مسئولین وزارت علوم یا روسای دانشگاه‌ها و دانشکده‌ها ارتباط دارند، این هشدار را به آنها بدهند که پرونده‌سازی علیه استادان (هرچند پرونده محمد فاضلی آنچنان پاک بود که هیچ انگی نمی‌شد به او زد و تنها به «عدم نیاز» دانشگاه به وی اشاره شده بود که همان معنای اخراج را می‌دهد) عموما ریشه در رقابت‌ها و تنگ‌نظری‌های برخی همکاران دارد که با سوار شدن بر موج تغییرات در هر دولت، دانشگاه و دانشجویان را از استادان نخبه و باسواد محروم می‌کنند؛ اما هزینه به پای وزارت علوم و دولت نوشته می‌شود. دولت و وزارت علوم زیر بار این حاشیه‌سازی‌ها نرود.
انتهای پیام
آقای هاشمی، از قلم زیبا و توصیف والایتان از دکتر فاضلی تشکر می کنم.
همین امروز که خبر اخراج ایشان را خواندم، در خبری دیگر سخنان امروز علم الهدی را خواندم که فرموده بودند ترساندن زن های بی حجاب وظیفه ای الهی است! امام جمعه کرج هم امروز فرموده بودند که آقای رئیسی همان طور که در کرملین نماز خوانده، با اقتدار در کاخ سفید هم نماز خواهد خواند!
همزمانی این دو خبر برایم جالب بود و واقعش از اخراج آقای فاضلی خیلی تعجب نمی کنم! در چنین فضایی، ایشان وصله ای ناجور است!
چهار سال قبل و بلافاصله پس از استقرار دولت دوم روحانی، سه تن از اساتید اصولگرای دانشگاه شیراز، دقیقا به همین دلیل عدم تبدیل وضعیت از پیمانی به رسمی-آزمایشی، از دانشگاه شیراز منفک شدند. به آن ها برای تبدیل وضعیت خود حدود چهارسال مهلت داده شد، در حالی که به این شخص، دکتر فاضلی، هشت سال هم مهلت داده شده است. یکی از آن سه نفر، دکتر علی حقدل، رتبه ی هشتم المپیاد دانشجویی مهندسی برق و رتبه اول دانشگاه شیراز بود. البته در ورود آن ها به دانشگاه هم به مانند همین آقای فاضلی، رانت بی تاثیر بود.
اما جالب است که جریان حامی روحانی، حتی یک کلام در دفاع از آن سه استاد چیزی ننوشتند و سخنی بر زبان نراندند ولی اکنون در دفاع از فاضلی خود را پاره پاره کرده اند.
بدبخت بیچاره! بوقچی و آلت دست کی شدی؟! این سخنان را معاون یا رئیس دانشگاه مطلع است و می تواند مطرح کند ولی از زبان ولگردی مثل تو در می آید! چقدر گرفتی که این طوری خودت را ارزان فروختی؟!
رشید. به اتفاقات سال های 1396-1397 دانشگاه شیراز که در فضای وب هم وجود دارد، رجوع کن تا اطلاع یابی، و بعداز آن، دهانت را بگشا و اظهار نظر کن.
چهار سال قبل و بلافاصله پس از استقرار دولت دوم روحانی، سه تن از اساتید اصولگرای دانشگاه شیراز، دقیقا به همین دلیل عدم تبدیل وضعیت از پیمانی به رسمی-آزمایشی، از دانشگاه شیراز منفک شدند. به آن ها برای تبدیل وضعیت خود حدود چهارسال مهلت داده شد، در حالی که به این شخص، دکتر فاضلی، هشت سال هم مهلت داده شده است. یکی از آن سه نفر، دکتر علی حقدل، رتبه ی هشتم المپیاد دانشجویی مهندسی برق و رتبه اول دانشگاه شیراز بود. البته در ورود آن ها به دانشگاه هم به مانند همین آقای فاضلی، رانت و رانت بازی هم بی تاثیر نبود. اما جالب است که جریان حامی روحانی، حتی یک کلام در دفاع از آن سه استاد چیزی ننوشتند و سخنی بر زبان نراندند ولی اکنون در دفاع از فاضلی خود را پاره پاره کرده اند.
از خدا جوییم توفیق ادب/بی ادب محروم ماند از لطف رب/بی ادب تنها نه خود را داشت بد/بلکه آتش در همه آفاق زد
چه بسیار افراد توخالی و اشتباه کار که تنها سپرشان ادبشان است.
وقایع سال های 96-97 دانشگاه شیراز و اخراج دکتر علی حق دل که از محبوب ترین اساتید مهندسی برق و رتبه اول برق آن دانشگاه و دارای رتبه در المپیاد ملی بود به مراتب سنگین تر از اتفاقات کنونی بود. ولی دوستان دولت برجام پشتیبان آن بودند و بنا به تقدیر آفرینش، تقاص آن را هم پس خواهند داد، ولو شده در زندگی شخصی خود.