پیکر بی‌جان خوزستان
رضا صادقیان، عضو بخش تحلیلی انصاف نیوز در یادداشتی با عنوان «پیکر بی‌جان خوزستان» به بهانه‌ی قتل فجیع اخیر در اهواز نوشت:
«انتشار خبر قتل یک زن 17 ساله در شهر اهواز توسط شوهرش در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها آنقدر گسترده بود که برای مرتبه‌ای دیگر معضلات شهرهای استان خوزستان را به تیتر اول رسانه‌ها تبدیل کرد.
رویداد تلخ و ضد انسانی اتفاق افتاده در شهر اهواز از دریچه‌های مختلف نیازمند تجزیه و تحلیل است. می‌توان به تعصب‌های قومی و بروز رفتارهای قبیله‌ای اشاره کرد و از این همه به روان‌شناسی فردی و ظهور رفتارهای آمیخته با جنون در لحظه‌ای خاص از زندگی فردی پرداخت و در نهایت امر این همه را به ریشه‌های فرهنگ زن‌ستیز و ادبیات مشابه ارتباط داد، اما این همه تنها جزئی ناچیز و بسیار کوچکی از زمینه‌های بروز چنین اتفاق ناگواری‌ست که جامعه ایران را در بهت فرو برده است. حادثه اهواز بیش از آنکه ریشه در رفتارهای فردی و عشیره‌ای و بازپروری فرهنگ قبیله‌ای در نقاط متفاوت جغرافیای کشورمان داشته باشد، بازتاب شرایط اجتماعی و اقتصادی استان خوزستان است.
اول: برای بررسی شرایط امروز خوزستان نیازمند بررسیدن گذشته آن در ابعاد اقتصادی و اجتماعی هستیم. چنانچه باور داشته باشیم مشکلات و دشواره‌های امروز، ریشه در گذشته و سال‌های قبل دارد و به صورت آنی و در لحظه رخ نمی‌نماید، بنابراین نیازمند آن هستیم که این گذشته اقتصادی و اجتماعی بیشتر مورد داده‌کاوی قرار بگیرد و گام به گام به امروز و دشواره‌های آن برسیم. بنابراین بهتر آن است که به جای کلی‌گویی و تکرار بیان جملات ژورنالیستی به سراغ اطلاعات علمی برویم. مقاله علمی و پژوهشی «تخمین خط فقر در استان خوزستان از سال 1376 تا 1385» بخشی از این گذشته را نمایان می‌کند. درست در سال‌هایی که رشد مناطق نفت خیز جنوب و احداث پتروشیمی‌ها در منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر و بازسازی پالایشگاه آبادان و سایر پروژه‌های عمرانی در خوزستان را شاهد هستیم و این استان بیش از یکصدهزار شاغل را در مشاغل مختلف مشغول به کار کرده است، خط فقر در این استان به صورت افزایشی بوده است. نویسندگان مقاله یاد شده در بخش نتیجه‌گیری می‌نویسند: نتایج تحقیق نشان می‌دهد که طی دوره زمانی مذکور خط فقر مطلق مناطق شهری و روستایی استان خوزستان از روند افزایشی برخوردار بوده و این افزایش در مناطق شهر بیشتر از مناطق روستایی بوده است.(افقه و قنواتی‌فر) به عبارتی روشن‌تر؛ در بازه زمانی مذکور، توسعه اقتصادی استان خوزستان شامل حال ساکنان این نقطه از کشور نشده و سهم آنان از توسعه اقتصادی، فقر بیشتر بوده است.
دوم: در سال 1396 مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری و با کمک «اتاق فکر خوزستان» که متشکل از شماری از مدیران وقت، کارشناسان حوزه‌های مختلف و پژوهشگران شکل گرفته بوده است، کتاب «مساله‌شناسی راهبردی توسعه در استان خوزستان» را تهیه و منتشر ساخت. براساس یافته‌های این نوشتار، به غیر از کتاب «سالنامه آماری استان خوزستان» که در ادامه به اطلاعات آن نیز اشاره خواهیم کرد، در نوشته و اثر مکتوبی رد پایی از این پژوهش آسیب‌شناسانه درباره استان خوزستان وجود ندارد. اطلاعات کتاب تصویری کامل‌تر از شرایط دیروز و امروز استان خوزستان را در بخش‌های مختلف به مخاطب ارایه می‌کند. به عنوان مثال؛ براساس جدول میزان دستگیر شدگان قتل در سال 1391؛ استان خوزستان 4.5 به ازای هر صد هزار نفر جمعیت بوده است. میانگین کشوری 3.3 نفر در هر صد هزار نفر جمعیت است.(ص 16) نکته مهم در این بخش از گزارش، تمرکز به آمارهای رسمی و اعلام شده از سوی پزشکی قانونی استان خوزستان است و شامل قتل‌های دیگر نمی‌شود. بخش مهمی از گزارش مربوط به مسئله و یا بحران مهاجرت‌فرست بودن استان است. براساس سرشماری سال 1395 مسائلی از قبیل خشک‌سالی، گرمای طاقت‌فرسا، وجود آلودگی ناشی از کارخانه‌ها و مراکز صنعتی، نبود فضای مناسب برای بروز استعدادها، اشتغال‌زایی و سرمایه‌گذاری و مدیریت ناکارآمد منجر به خروج حدود 200 هزار نفر در پنج سال گذشته از استان و کسب رتبه نخست مهاجر‌فرستی در سطح کشور گردیده است. (ص 19) خواندن همین بخش از گزارش برای سیاست‌گذاران و مدیرانی که به توسعه متوازن استان‌ها و شهرها دقت نظر ندارند مستندی کامل از سیاست‌های نادرست آنان را به نمایش می‌گذارد. در ادامه همین بخش از گزارش می‌خوانیم: نکته‌ی شایان توجه آنکه بیشتر مهاجران نخبگان و کارآفرینان استان بوده‌اند که خود به فقدان زمینه‌های لازم رشد و توسعه در استان دامن زده است.(ص 20) در گزارش مورد نظر برای برون رفت از وضعیت فعلی راهکارهایی نیز ارایه شده است، اما در ادامه همین یادداشت متوجه می‌شویم تا زمان فعلی نه تنها این مشکلات مرتفع و کاسته نشده، بلکه به صورت پلکانی افزایش یافته است.
سوم: بخشی از علل رویداد قتل مونا حیدری در اهواز را می‌توان در بخشی از گزارش فوق دید. نویسندگان گزارش در صفحات مربوط به مسئله اجتماعی «کودک همسری» می‌نویسند: خوزستان، در کنار سیستان و بلوچستان، کردستان و هرمزگان از استان‌هایی است که در آن آمار ازدواج زیر سن قانونی در مقایسه با سایر نقاط کشور بیشتر است. (ص 21) همچنین در فصل «حاشیه نشینی در خوزستان» می‌خوانیم: خوزستان با 400 هزار نفر جمعیت حاشیه‌نشین هم اکنون رده دوم کشور را در بخش حاشیه‌نشینی به خود اختصاص داده است. به عبارتی معادل 25 درصد از جمعیت این استان در حاشیه شهرها و با امکانات محدود زندگی می‌کنند.(ص 25) کنار هم قرار دادن این دو شاخص آماری ما را با نتیجه روشن‌تری درباره قتل دلخراش در شهر اهواز روبرو می‌کند. گمان کنیم میزان حاشیه‌نشینی در شهر اهواز و استان خوزستان به این میزان نبود، بی‌تردید با آمار کمتری درباره کودک همسری و سایر معضلات اجتماعی روبرو می‌شدیم. هنگامی که یک خانواده امکان تهیه نیازهای روزمره زندگی و پرداختن به مسائل فرهنگی و استفاده از خدمات تفریحی و آموزش و تحصیلات تکمیلی را نتواند برای فرزندان خود تامین نماید، بی‌شک شاهد آمارهای بیشتری در حوزه کودک همسری، نزاع و قتل روبرو خواهیم بود.
چهارم: کتاب «سالنامه آماری استان خوزستان – سال 1398» توسط سازمان برنامه و بودجه استان خوزستان تهیه و روی سایت همین سازمان برای عموم مخاطبان قابل دسترس است. براساس اطلاعات این کتاب آمار محور، تعداد خانوارهای مستمری‌بگیر اداره کل بهزیستی در سال مذکور 32753 خانوار بوده که نسبت به سال قبل 3 درصد افزایش داشته است. بدون تردید وضعیت زیست روزمره این خانوارها از شرایط مناسبی حکایت نمیکند. همچنین؛ در پایان سال مذکور 115375 خانوار تحت پوشش واحدهای خدمت‌رسانی کمیته امداد امام خمینی(ره) بوده‌اند که نسبت به سال قبل حدود 5.9 درصد افزایش یافته است. چنانچه در همین زمینه جدول «آسیب‌های اجتماعی» سال 1380 که 741 مورد بوده است دقت کنیم، این رقم در سال 98 به 66728 مورد رسیده است. بنابراین طی سال‌های 1376 تا زمان حال نه تنها مشکلات استان خوزستان رفع نگردیده است، بلکه دشواره‌های جدیدی نیز از جمله مهاجرت‌فرستی و افزایش قتل و نزاع به مسائل گذشته افزوده شده است.
شرایط خوزستان امروز، نیازمند دقت به مشکلات این استان از گذشته تا زمان امروز است. در نظر گرفتن مسائل خوزستان در بخش‌های مختلف نیازمند سیاست‌گذاری مناسب و همه جانبه، تامین بودجه کافی و استفاده از مدیران کاربلد و توانمند است تا گره‌های فروبسته این استان نسبت به امروز گشوده‌تر گردد. چنانچه این همه مورد توجه اهل قدرت قرار نگیرد، چه بسا در آینده‌ای نه چندان دور شاهد قتل و جنایت فجیع دیگری باشیم که این همه ریشه در بنیان‌های اقتصادی و اجتماعی ساکنان این دیار کهن و زرخیز دارد. چنین مباد.
انتهای پیام
نویسنده متن ؛حادثه اهواز را بازتاب شرایط اقتصادی استان خوزستان میداد به عبارتی فقراقتصادی و تاثیرات روانی و اجتماعی آن را عامل مبادرت به چنین جنایاتی میداند.درصورتی که طبق اظهارات خانواده های قاتل و قربانی حداقل این عامل(فقراقتصادی) در مورد این دو خانواده صدق نمیکند وقطعا دراین مورد خاص عوامل دیگری دخیل بوده اند.