عزیزداشتِ مردم، اصلِ حکمرانی علوی

غلامرضا بنی‌اسدی، روزنامه‌نگار در یادداشتی با عنوان «عزیزداشتِ مردم اصلِ حکمرانی علوی» که در اختیار انصاف نیوز قرار داده است، نوشت:

ما در حکمرانی درست، الگویی تام داریم و مانیفستی تمام. این همه ناقصی که در کارمان هست دقیقا فاصله ما را با این مانیفست و آن الگو، را نشان می‌دهد. اگر بتوانیم مسیر خود را به این سو اصلاح و گام‌هامان را دقیق تنظیم کنیم، به شکوهی خواهیم رسید که نام‌مان بر بلندای عالم به نیکی و مانایی نقش بندد. فکر می‌کنم بزرگ ترین نعمتی هم که خداوند ما را متمایز فرموده و شانی ممتاز بخشیده است همین جاست. همین جا که در تعریف نسبت خود با این الگو و الگوواره رفتاری به مفهوم وسیعی می رسیم به نام “ولایت” که در کلام امام رضا(ع) به عنوان همان نعمتی تعریف می‌شود که در قیامت از آن سئوال می‌شود. آیه شریفه قرآن «لتسئلنّ یومئذٍ عن النّعیم» نیز ناظر به همین «کلان نعمت» است و الّا همه آن چیزی که خداوند به انسان داده است به نقل حضرت ایشان از امام صادق(ع) «تفضل» است. به این بیان که؛ «خداوند متعال نعمت‌هایى را که در اختیار بندگانش قرار داده است، همه به عنوان تفضّل و لطف بوده است تا مورد استفاده و بهره قرار دهند» آنچه اما از آن پرسش و عیار ایمان بر اساس باور عملی بدان سنجیده می شود «ولایت» است همان که به “یخرجهم من الظلمات الی النور” می‌انجامد. باری، صراط مستقیم اینجاست. راه رسیدن به سعادت هم از همین مسیر می‌گذرد. در باور به عمل کمال یافته حاکمان است که می توانیم ولایت را جوری تبیین کنیم که هر روز، جمعی بزرگتر را در بر بگیرد. نامه امام علی(ع) به مالک اشتر، همان مانیفستی است که رابطه ملت – دولت را در گستره امت – امامت نظمی مومنانه و سعادت‌آفرین می‌بخشد. در این نظام‌واره امام به مالک تاکید می فرمایند: “مهربانی به رعیت و دوست داشتن آنها و لطف در حق ایشان را شعار دل خود ساز. چونان حیوانی درنده مباش که خوردنشان را غنیمت شماری، زیرا آنان دو گروهند یا هم کیشان تو هستند یا همانندان تو در آفرینش. آنچه در باره کلیدواژه “رعیت” باید گفت این است که بر خلاف پندار ناصوابی که خوانش “ارباب- رعیت” دارد، در فلسفه حکمرانی علوی، رعیت به گفته استاد صفائی حائری چنین معنا می‌یابد که باید حالشان را رعایت کرد. به دیگر معنا باید عزیزشان داشت. کشوری که رعایت حال مردم در آن اصل باشد و “عزیزداشتِ” آحاد جامعه اصلی اساسی شمرده شود، قطعا به رستگاری نزدیکتر خواهد بود. مولا علی(ع) در تبیین حکمرانی درست، بخشش از طرف حاکمیت را یک اصل می شمارد که قوام جامعه بدان استوار می شود؛ “از آن ها خطاها سر خواهد زد و علت‌هایی عارضشان خواهد شد و به عمد یا خطا، لغزش‌هایی کنند، پس، از عفو و بخشایش خویش نصیبشان ده، همان گونه که دوست داری که خداوند نیز از عفو و بخشایش خود تو را نصیب دهد. زیرا تو برتر از آنها هستی و آنکه تو را بر آن سرزمین ولایت داده، برتر از توست و خداوند برتر از کسی است که تو را ولایت داده است. ساختن کارشان را از تو خواسته و تو را به آنها آزموده است.” اگر بخشش به عنوان یک راهبرد در جامعه بدان عمل شود شاهد گسترش این فضیلت اخلاقی خواهیم بود که بعد از رفتارسازی میان حکومت و مردم میان آحاد جامعه هم رواج خواهد یافت. جامعه ای که به “بخشایش” عادت کند به همدلی خواهد رسید و همراهی پیامد آن همه را به سوی سعادت راه خواهد برد.

انتهای پیام