مهدویت و دنیای امید در برابر دنیای ظلم! | هادی سروش
حجت الاسلام هادی سروش، استاد حوزه، در یادداشتی به مناسبت نیمه‌ی شعبان نوشت:
به نام خدا
از شاخصه‌های مهم دوران غیبت ظلم‌فراگیر در جهان است.
این ظلم بر طبیعت، جانداران، انسان‌ها و انسانیت و اخلاق، و دین رفته و می‌رود.
ظلم به طبیعت
به تعبیر علامه طباطبائی؛ انسان برای منفعت و سود جوئی آنچنان دست به طغیان‌گری می‌برد که دوست دارد همه چیز را در استخدام خود در آورد!
امروز گازهای گلخانه‌ای و آلودگی هوا، تخریب محیط زیست، و یا تجاوز به زیستگاه حیوانات با ابزار تمدن درد آور است!
حضور امام عصر (عج) جلوی این تخریب‌های نابودکننده را می‌گیرد و انسان با طبیعت آشتی می‌کند.
در حدیثی از قول امام حسن مجتبی (ع) چنین آمده؛ “تَصْطَلِحُ فی مُلْکهِ السِّباعُ”؛ درندگان با یکدیگر صلح می‌کنند ، ” یخْرِجُ الْارْضُ افْلاذَ کبِدِها”؛ زمین آنقدر منابع نیرو و ذخیره‌ها دارد که الی ماشاء الله. زمین حداکثر نیرویی را که دارد، گنجهای مدفونی را که دارد در اختیار بشر می‌گذارد. آسمان برکاتش را می‌بارد. (منتخب الاثر. ج ۳ ص ۱۸۵)
استاد مطهری می‌گوید: «زندگی بشر در آینده منتهی می‌شود به عالی‌ترین و کامل‌ترین زندگی‌ها که از جمله آثاری که در آن هست آشتی انسان و طبیعت است و آن این است که زمین تمام معادن خود را در اختیار انسان قرار می‌دهد, آسمان تمام برکات خود را در اختیار انسان قرار می‌دهد و همه این‌ها خود تکامل تاریخ است.»
ظلم به انسان
ظلم به انسان آنچنان فراگیر است که شامل همه حق کشی‌ها و شکنجه‌ها و سرقت‌ها و.. می‌شود. همان چیزی که از آن به امنیت نام می‌بریم.
در ظهور حضرت (عج) این ظلم‌ها تمام می‌شود ظالمی جرات چنین ظلمی نخواهد داشت.
رسول خدا (ص) زمانه ظلم در دوران غیبت را چنین توصیف نموده: فرمود: «و آن قیام در هنگامی است که دنیا دچار آشفتگی می‌گردد و مردمان به یکدیگر می‌تازند، نه بزرگسال به خردسال رحم می‌کند، و نه قدرتمند به ناتوان، در این هنگام خداوند به او (امام غایب) اجازه خروج می‌دهد./و ذلک عندما تصیر الدنیا هرجا و مرجا، و یغار بعضهم علی بعض، فلا الکبیر یرحم الصغیر، و لا القوی یرحم الضعیف، فحینئذ یاذن الله له بالخروج.» (بحار، ج ۵۲ ص ۳۸۰)
و این ظلم‌ها مرتفع می‌شود؛
حضرت صادق (ع) فرمود: «هرگاه قائم قیام کند، به عدل حکم می‌کند و در ایام او جور مرتفع شود و به وسیله او راه‌ها امن گردد، زمین برکاتش را خارج می‌سازد و هر حقی به صاحبش برگردانده می‌شود./اذا قام القائم (عج) حکم بالعدل وارتفع الجور فی ایامه و آمنت‌به السبیل و اخرجت الارض برکات‌ها و رد کل حق الی اهله» (ارشاد/۳۴۲)
امام رضا (ع) فرمود: “آنگاه که خروج کند، ترازوی عدل را در بین مردم می‌نهد، پس هیچ‌کس به دیگری ظلم نمی‌کند./ فاذا خرج وضع میزان العدل بین الناس، فلا یظلم احد احدا” (کمال الدین/۳۷۲)
ظلم به اخلاق و انسانیت!
ظلم به انسان از مقوله جسمی و مادی و جغرافیایی است، یعنی دزدی و اختلاس و تجاوز به خانه و.. تا شکنجه و خونریزی! که در قسم دوم مندرج بود. اما ظلم به اخلاق و ظلم به انسانیت؛ بسیار سنگین است. امام عصر (عج) در برداشتن ظلم از روی اخلاق و انسانیت موفق است. یعنی دیگر توجیه ظلم ظالم دیده نمی‌شود، دیگر از مقام پرستی و ریاکاری و نفاق و دروغ و.. خبری نیست.
در اینجاست که به تعبیر گویای امام صادق (ع) حالِ مردم خوب می‌شود، متن حدیث چنین است: «حال عموم مردم را بهبود بخشد، و خداوند وحدت کلمه پدید آورد، و بین قلب‌های پراکنده الفت ایجاد کند، و خداوند در زمین معصیت نشود، و حدود الهی میان مردم اجرا شود و خداوند حق را به اهلش باز گرداند. / و یحسن حال عامه العباد، و یجمع الله الکلمه، و یؤلف بین قلوب مختلفه، و لا یعصی الله (عزّوجلّ) فی ارضه، و یقام حدود الله فی خلقه، و یرد الله الحق الی اهله.» (کمال الدین/۲۸۳)
در این راستا هر چیزی که ناخواسته حالِ مردم را می‌تواند بد کند آن هم برداشته می‌شود؛
امام باقر (ع) فرمود: «جاده بزرگ و اصلی را توسعه می‌دهد تابه ۶۰ ذراع برسد و تمام مساجدی را که در مسیر قرار دارند خراب می‌کند و تمام دریچه‌هایی که به راه‌ها گشوده می‌شود می‌بندد و بالکن‌ها و فاضلاب‌ها و ناودان‌هائی که در راه (عبور مردم) باز می‌شود می‌بندد./و یوسع الطریق الاعظم فیصیر ستین ذراعا و یهدم کل مسجد علی الطریق و یسد کل کوه الی الطریق و کل جناج و کنیف و میزاب الی الطریق» (بحار ۱۳ / ۱۸۶)
ظلم به دین
ما دیروز و امروز بیشتر شاهد شرائط منفی در حوزه کشورهای اسلامی هستیم.
نمونه اول؛
دزدان بظاهر مقدسی که چهره ارزشی بخود گرفته‌اند؛
“عبدالسلام هروی گوید از امام هشتم (ع) سؤال کردم امام عصر (ع) در قیام‌خود از چه نقطه‌ای آغاز می‌کند، حضرت رضا (ع) فرمود: از کسانیکه دزدان مسجد الحرام هستند! / قُلْتُ لِأَبِی الْحَسَنِ الرِّضَا (ع) یابن رسول الله؛ بِأَیِّ شَیْ‌ءٍ یَبْدَأُ الْقَائِمُ (ع) مِنْکُمْ إِذَا قَامَ ؟ قَالَ یَبْدَأُ بِبَنِی شَیْبَةَ فَیُقَاطِعُ أَیْدِیَهُمْ لِأَنَّهُمْ سُرَّاقُ بَیْتِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ.
(عیون أخبار الرضا، ج ۱/۲۷۳ وسائل ج ۲۵۲/۱۳).
نمونه دیگر؛
شاهدیم در کشورهای اسلامی و زمامداران و مدیران بی اخلاق عرصه را تنگ کرده‌اند!
در این باره امام عصر (عج) به علی بن مهزیار که سؤال از زمان قیام نمود، فرمود: ” قیام زمانی است که بین شما و کعبه کسانی هستند که اخلاق در وجود آنان نیست! /.. اذا حیل بینکم و بین الکعبه باقوام لا خلاق [خلاف] لهم.. (کمال الدین/۴۲۶)
این بی اخلاقی‌ها و بی دینی در بیان حضرت رسول الله (ص) چنین آمده که فرمود: “روزی بر امت من می‌آید که از قرآن فقط شکلی مانده و از اسلام فقط نامی مانده است، مردمان بشدت از محتوای قرآن و اسلام دور می‌شوند و مساجد گرچه از نظر ظاهری آباد و زیباست اما هیچ هدایتی در آن دیده نمی‌شود و عالمان هم از چهره منفی خواهند بود که ابتدا و انتهای فتنه‌ها بسوی آنان است! / یأْتِی عَلَی امتی زَمَانٌ وَلا یبْقَی مِنَ الْقُرْآنِ إِلا رَسْمُهُ و لا یبْقَی مِنَ الإِسْلامِ إِلا اسْمُهُ یسمون به و هم ابعد الناس عنه، مَسَاجِدُهُمْ عَامِرَةٌ, وَهِی خَرَابٌ مِنَ الْهُدَی, فقهاء ذلک الزمان شر فقهاء تحت السماء منهم خرجت الفتنه و الیهم تعود. (منتخب الاثر از بحار، ج ۱۴ ص ۱۰۹).
در چنین فضایی که ظلم در دین بیداد می‌کند، امام عصر (عج) ظهور می‌کند و دین را از دست ظالمان در آورده و به مظلومیت آن پایان می‌دهد؛
امام صادق (ع) می‌فرماید: «هنگامی که قائم ظهور می‌کند، فرمان نو، کتاب نو، روش نو و دادگاه (قضای) نو می‌آورد. /اذا خرج القائم یاتی بامر جدید و کتاب جدید و سنه جدیده و قضاء جدید». (غیبت نعمانی/۲۳۵)
امام صادق (ع) فرمود: «هیچ بدعتی نیست مگر آن که (مهدی) آن را (از پیکر اسلام) می‌زداید و هیچ سنتی نیست، جز این که آن را برپا می‌دارد /لایترک بدعه الا ازالها و لا سنه الا اقامها».
(وسائل‌الشیعه، ج ۲۵ ص ۴۳۶ از ارشاد مفید)
اینجاست که در حدیثی آمده؛ «زندگان آرزو می‌کنند که ای‌کاش مرده‌ها می‌دیدند عدل و اطمینان و خیر بسیاری را که خداوند به ساکنان زمین رساند.»
عدالت و رفع ظلم چگونه بر پا می‌شود؟
این سؤال مهمی است چون تحقق چنین مسئله‌ای بسیار مهم است.
امام عصر (عج) با سه راهکار مهم در برابر ظلم می‌ایستد و عدالت را تا درون خانه‌ها پیاده می‌فرماید که امام صادق (ع) به همین معنا اشاره نمود؛ “لیدخلن عیهم عدله جوف بیوتهم.” (الغیبه نعمانی /۲۳۴)
راهکار اول؛
امام (عج) این مسیر را با جدیت و بدون هیچ گونه تقیه و پوششی انجام می‌دهد. این درست همان چیزی است که در روایات ما آمده که اهلبیت (ع) هر کدام در زمان خود مجبور به رعایت برخی امور در مورد حاکمان به جهت “تقیه؛ بوده‌اند.
اضافه بر اینکه یاران او هم در نهایت پاکی و جدیت هستند.
امام علی (ع) فرمود: “دست خود را بر سر بندگان خدا می‌گذارد و دل آنان محکم و مستحکم می‌گردد / وضع یده علی رووس العباد فلا یبقی مؤمن الا صار قلبه اشد من زبر الحدید..”(کمال الدین/۵۹۲)
راهکار دوم
امام (عج) عدالت را با بالاتر بردن خرد و عقلانیت انجام شدنی می‌نماید.
امام سجاد (ع) فرمود: “خداوند عقل و خردی و شناخت به آنان عنایت می‌کند” (کمال الدین/۳۰۰)
و امام باقر (ع) فرمود: “امام دستش را بر سر افراد قرار داده و عقول و خرد آنان کامل می‌شود / اذا قام قائمنا وضع یده علی رووس العباد فجمع بها عقولهم و کملت به احلامهم..” (کمال الدین / ۶۱۲)
راهکار سوم
امام عصر (عج) عدالت برای قلیلی و پاره‌ای اندک از فاسران با شمشیر پیاده می‌کند. اما در رابطه با عموم جهان؛ او عدالت با محبت و رحمت خود پیاده خواهد نمود.
در حدیث مشهور “لوح” که ائمه اطهار (ع) یک به یک معرفی شده‌اند، امام عصر (عج) به عنوان “رحمةللعالمین” معرفی شده است. (کمال الدین / ۲۹۲)
و این حقیقت غیر قابل انکار است که انسان تشنه محبت و رحمت است و بالفور شیفته سرچشمه رحمت و محبت می‌شود.
و اگر بنا باشد امام (عج) جهان را از زیر شمشیر خود بگذراند، به قول استادمان آیت الله جوادی آملی؛ “تازه اول خونریزی است و نه اول عدالت!”
خداوند توفیق درک آن روز کرامت فرماید. ان شاء الله
انتهای پیام
