به یاد رضاقلی و «جامعه‌شناسی نخبه‌کشی» او
علی ربیعی، فعال سیاسی، استاد دانشگاه و سخنگوی دولت حسن روحانی، در یادداشتی به بهانه‌ی درگذشت علی رضاقلی، نویسنده و جامعه‌شناس، نوشت:
«در میان اخبار از دست‌رفتن‌ها که این چند سال اخیر، بیش از هر زمان دیگر می‌شنویم، امروز صبح خبر درگذشت اندیشمند و پژوهشگر دوست داشتنی “علی رضاقلی” را شنیدیم.
مولف “جامعه‌شناسی نخبه‌کشی” و “جامعه‌شناسی خودکامگی” و پژوهشگر ریشه‌های تاریخی استبداد و عقب‌ماندگی ایران، پژوهشگر اجتماعی که هم مراحل آکادمیک و دانشگاهی و هم زیست در لابه‌های پایین اجتماعی را تجربه کرده بود و دلمشغولی‌اش تا پایان زندگی، دلایل “توسعه‌نیافتگی ایران” بود امروز صبح جان به جان‌آفرین تسلیم کرد.
علاوه بر دانش عمیق اجتماعی وی، خصوصیات انسانی و اخلاقی او که به اعتقاد من ناشی از سبک و تجربه‌های زندگی او بوده است قابل تحسین است.
رضاقلی برای مخارج تحصیل، در مشاغلی سخت با طبقات پایین جامعه به کار و تلاش مشغول شد. وقتی پای صحبت و خاطراتش می‌نشستی مشخص بود که چگونه این زیست در ادارک او از مسائل ایران موًثر بوده است.
زنده‌یاد رضاقلی را می‌توان از جمله جامعه‌شناسانی دانست که بیش از آنکه به تبیین نظریه‌های موجود و یا کاربرد آنها بیندیشد به نحوی خلاقانه از درون جامعه، با و نوآوری نظریه خلق می‌کرد.
دینداری، انسان‌دوستی و عشق به ایران، مطالعات وی را به سمت دغدغه‌های بیش از یک قرن روشنفکران و دلسوزان ایران زمین کشانده بود و به دنبال نگرانی از توسعه نیافتگی “جامعه‌شناسی اقتصادی ایران” و بسبار نوآورانه “تاریخ اقتصاد سیاسی ایران به روایت شاهنامه فردوسی” را به رشته تحریر در آورد.
فقدان این پژوهشگر ارزشمند را به خانواده وی و همه اعضای جامعه علمی تسلیت می‌گویم.
بنا بر سنت غلط ایرانی که نخبگان در قید حیات کمتر پاس داشته می‌شوند و این نیز جلوه دیگری از نخبه‌کشی است، از تمامی اهل قلم و دغدغه‌مندان ایران به مشارکت در یادبود و بزرگداشت آن زنده‌یاد دعوت می‌شود».
ایسنا نوشت: علی رضاقلی، جامعه‌شناس و پژوهشگر، در سن ۷۵سالگی درگذشت.
به گزارش ایسنا، این چهره فرهنگی بامداد امروز، هشتم فروردین‌ماه ۱۴۰۱ در سن ۷۵ سالگی بر اثر ناراحتی قلبی در یکی از بیمارستان‌های تهران از دنیا رفت.
خانواده رضاقلی در پیامی نوشته‌اند:
“انا لله وانا الیه راجعون
استاد علی رضاقلی نویسنده جامعه‌شناسی نخبه‌کشی، پس از سال‌ها تلاش و کوشش برای توسعه ایران‌زمین، سحرگاه امروز به ملکوت اعلی پیوست.
درگذشت این بزرگمرد پرتلاش برای عمران و آبادانی و سربلندی ایران و ایرانیان را به همه ایران‌دوستان و ارادتمندان آن استاد فقید سعید تسلیت عرض می‌کنیم.
مراسم تشییع پیکر این عالم پژوهشگر متعاقبا به اطلاع دوستداران ایشان خواهد رسید.
از طرف برادران، همسر و فرزندان”
همچنین مجله بخارا در معرفی رضاقلی نوشته است: علی رضاقلی در سال ۱۳۲۶ در شمیران به دنیا آمد. او تحصیلات متوسطه را در رشته ادبی در سال ۱۳۴۶ در دبیرستان بهرام قلهک شمیران به پایان رسانید. در همان سال در رشته علوم سیاسی به دانشکده حقوق دانشگاه تهران رفت و در سال ۱۳۵۰ موفق به اخذ دانش‌نامه کارشناسی از دانشگاه تهران شد. پس از گذراندن خدمت سربازی در سال ۱۳۵۳ برای ادامه تحصیل به دانشگاه سوربن و سپس مدرسه سیاسی مطالعات عالی پاریس رفت.
رضاقلی با پیروزی انقلاب اسلامی پایان‌نامه دکترا را نیمه‌تمام رها کرد و به ایران بازگشت و به‌طور غیررسمی به مطالعه و پژوهش در حوزه‌های جامعه‌شناسی و اقتصاد سیاسی ایران پرداخت.
از این پژوهشگر کتاب‌های «جامعه‌شناسی خودکامگی» و «جامعه‌شناسی نخبه‌کشی» منتشر شده است. همچنین گردآوری و تنظیم درس‌گفتارهای کلاس روش‌شناسی علوم انسانیِ عبدالکریم سروش و چاپ کتاب «درس‌هایی در فلسفه علم الاجتماع» در کارنامه او دیده می‌شود.
«جامعه‌شناسی اقتصادی ایران: غارتی یا رقابتی»، «شرحی بر تاریخ مبارک غازانی به سبک نهادگرایان جدید» و «تاریخ اقتصاد سیاسی ایران به روایت شاهنامه فردوسی و با روش‌شناسی اقتصاد نهادگرای جدید» کتاب‌های در دست تالیف و تدوینِ رضاقلی هستند که این ایام مشغول ویرایش نهایی آنها بود.
نشر نی نیز در پیامی نوشته است: “علی رضاقلی پژوهشگر برجسته حوزه جامعه‌شناسی و علوم سیاسی، آزاده‌مردی که دل در گرو پیشرفت و توسعه ایران داشت، به دیار باقی شتافت.
او در دانشگاه سوربن و سپس مدرسه سیاسی مطالعات عالی پاریس به تحصیل جامعه‌شناسی سیاسی پرداخت و پس از انقلاب اسلامی به ایران بازگشت و به مطالعه و پژوهش در حوزه جامعه‌شناسی و اقتصاد سیاسی ایران مشغول شد. از او آثار ارزشمندی چون «جامعه‌شناسی خودکامگی»، «جامعه‌شناسی نخبه‌کشی» و «اگر نورث ایرانی بود» به جا مانده‌است.
یاد و خاطره‌اش را گرامی می‌داریم و فقدانش را به خانواده ایشان و جامعه ایران تسلیت می‌گوییم.”
انتهای پیام
