یک پیشنهاد مهم برای خروج از بن‌بست مذاکرات احیای برجام
رضا نصری، حقوقدان و تحلیلگر مسائل بین‌الملل پیشنهادی را برای خروج از بن‌بست ایجاد شده در مذاکرات احیای برجام ارائه کرد.
به‌گزارش انصاف نیوز، آقای نصری در توضیح اهمیت چنین پیشنهادی می‌گوید: «رسالت حقوقدان و دیپلمات ایجاب می‌کند تلاش کند برای برون‌رفت از بن‌بست مذاکرات – به منظور تأمین منافع ملی و کاستن از بارِ مشکلات معیشتی مردم – راه‌حل‌های عینی بیندیشد و پیشنهاد دهد. غرض از این نوشته نیز ارائه چنین پیشنهادی است».
پیشنهادهای چهارگانه‌ی این تحلیلگر مسائل بین‌الملل برای خروج از بن‌بست مذاکرات به این شرح است:
«۱) آمریکا متعهد شود یافته‌های گزارش شماره A/HRC/44/38 گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور مربوط به قتل‌های فراقضایی و اعدام‌های بدون محاکمه را (که پیرو ترور سردار سلیمانی تقدیم چهل چهارمین نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل شد) را رسماً بپذیرد.
۲) آمریکا متعهد شود از این پس اتباع ایران – اعم از نظامی و غیرنظامی – را مورد هدف قرار ندهد.
۳) آمریکا متعهد شود سپاه پاسداران جمهوری اسلامی را از فهرست سازمانهای تروریستی خارجی (FTO) حذف نماید.
۴) در ازای این تعهدات، ایران بپذیرد از مبادرت به انتقام «فیزیکی» علیه مقامات ارشد آمریکایی که در ترور سردار سلیمانی دخیل بودند صرف‌ِ نظر کند»
متن کامل یادداشت رضا نصری را به نقل از کانال تلگرامی این حقوقدان می‌خوانید:
طبق برخی گزارشات، مانع اصلی انعقاد توافق در مذاکرات هسته‌ای اختلافی است که در مورد حذف یا حفظ نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست سازمانهای تروریستی خارجی (FTO) وزارت خارجه آمریکا وجود دارد. گویا دولت بایدن حذف نام سپاه از لیست FTO را مشروط به این شرط کرده که ایران متعهد شود مقامات آمریکاییِ دخیل در ترور ناجوانمردانه و جنایتکارانه شهید سلیمانی را مورد هدف قرار ندهد؛ و دولت ایران نیز از پذیرش این شرط امتناع می‌کند. امتناع ایران از پذیرش این شرط قابل درک است و با احساسات و عواطف مردم ایران نسبت به سردار شهید کاملاً سازگار است. اما رسالت حقوقدان و دیپلمات ایجاب می‌کند تلاش کند برای برون‌رفت از بن‌بست مذاکرات – به منظور تأمین منافع ملی و کاستن از بارِ مشکلات معیشتی مردم – راه‌حل‌های عینی بیندیشد و پیشنهاد دهد. غرض از این نوشته نیز ارائه چنین پیشنهادی است.
پیشنهاد مذکور از این قرار است:
۱) آمریکا متعهد شود یافته‌های گزارش شماره A/HRC/44/38 گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور مربوط به قتل‌های فراقضایی و اعدام‌های بدون محاکمه را (که پیرو ترور سردار سلیمانی تقدیم چهل چهارمین نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل شد) را رسماً بپذیرد.
۲) آمریکا متعهد شود از این پس اتباع ایران – اعم از نظامی و غیرنظامی – را مورد هدف قرار ندهد.
۳) آمریکا متعهد شود سپاه پاسداران جمهوری اسلامی را از فهرست سازمانهای تروریستی خارجی (FTO) حذف نماید.
۴) در ازای این تعهدات، ایران بپذیرد از مبادرت به انتقام «فیزیکی» علیه مقامات ارشد آمریکایی که در ترور سردار سلیمانی دخیل بودند صرف‌ِ نظر کند.
این پیشنهاد – و صرف ارائه آن – چند فایده برای ایران در بر دارد:
اول اینکه پذیرش یافته‌های گزارش مذکورِ گزارشگر ویژه سازمان ملل یک بُرد سیاسی، حقوقی، دیپلماتیک و اخلاقی برای ایران خواهد بود. در این گزارش – علاوه بر اینکه توجیهات دولت ترامپ مردود و قتل سردار سلیمانی مغایر با حقوق بین‌الملل تشخیص داده شده – نفس «تروریست» خواندن مقامات نظامی سایر کشورها و قتل آن‌ها به این بهانه نیز اقدامی خلاف غرف و قانون تعریف شده است. به عبارت دیگر، علاوه بر اینکه ایران می‌تواند سال‌ها از این گزارش برای محکوم کردن آمریکا در مجامع بین‌المللی بهره‌‌برداری کند، پذیرش آن توسط آمریکا فوایدی فراتر و بلند‌مدت‌تر از پرونده خاص شهید سلیمانی برای ایران در بر خواهد داشت.
دوم اینکه پذیرش این گزارش توسط آمریکا ظرفیت‌های قضایی و حقوقی قابل تأملی – از جمله در محاکم داخلی آمریکا – برای ایران و بازماندگان ترور‌های آمریکا باز می‌نماید که در آینده می‌شود به مثابه اهرم‌های فشار علیه این دولت و مسببان ترور سردار سلیمانی از آن استفاده کرد. در واقع، در این سناریو، ایران در ازای باز شدن راه‌های حقوقی – در کنار تأمین سایر مطالباتنش – از انتقام فیزیکی علیه این افراد صرف‌نظر خواهد کرد. به بیان دیگر، اگر انتقام فیزیکی علیه چند مقام ارشد دولت ترامپ (که متوسط سنی بالای ۷۰ سال دارند) به احتمال زیاد به برخورد نظامی میان ایران و آمریکا منتهی خواهد شد، اعتراف رسمی آمریکا به غیرقانونی بودن قتل سردار سلیمانی به واسطه پذیرش این گزارش ظرفیت‌هایی پدید می‌آورد که با مقولهٔ «انتقام سخت»، اهداف بلندمدت ایران و اخراج آمریکا از منطقه سازگاری بیش‌تری دارد.
سوم اینکه رد پیشنهاد ایران مبنی بر پذیرش یک گزارش رسمی سازمان ملل، دولت بایدن را از موضع دولت قانون‌مندِ طلبکار به موضع دولت یاغی و قانون‌ستیز فرومی‌نشاند. به عبارت دیگر، طرح این پیشنهاد نه تنها برای ایران زیان و هزینه‌ای نخواهد داشت، بلکه عملاً دولت بایدن را در برابر آن معذب ساخته و توپ را در زمین آمریکا می‌اندازد. ضمن اینکه رد آن توسط دولت بایدن به وجههٔ جدید آمریکا – که با ادعای اتخاذ چندجانبه‌گرایی مجدداً عضو شورای حقوق بشر سازمان ملل شده – لطمه خواهد زد.
چهارم اینکه پذیرش این گزارش به دولت بایدن اجازه می‌دهد به بهانهٔ تمکین به حقوق بین‌الملل – و بالطبع با وجههٔ «آبرومندانه»تری – سپاه را از لیست سازمانهای تروریستی خارج نماید. حقیقت این است که هدف اصلی دولت بایدن از تعیین شرط عدم انتقام قتل سردار – بیش از اینکه حفاظت از جان ترامپ، پومپئو و بولتون باشد – به حداقل رساندن هزینهٔ سیاسی حذف سپاه از لیست سازمانهای تروریستی برای شخص بایدن و دولتمردان او در صحنه سیاست داخلی آمریکاست. به عبارت دیگر، دولت بایدن می‌خواهد با اخذ چنین تعهدی از ایران، از سنگینیِ بار انتقاداتی که در واشنگتن پس از حذف سپاه از این لیست متوجه‌اش خواهد شد تا حد ممکن کم کند. ایران می‌تواند با قرار دادن گزارش گزارشگر ویژهٔ سازمان ملل روی میز مذاکره، دریچه‌ای برای رسیدن به این هدف برای او بگشاید. در واقع، با طرح این پیشنهاد، ایران به دولت بایدن این فرصت را می‌دهد تا چارچوب بحث را عوض کند و حذف سپاه از لیست سازمانهای تروریستی را – نه تمکین به مطالبات ایران و ضعف در برابر تهران – بلکه به عنوان اقدامی در جهت پاسداری از حقوق بین‌المللی بشردوستانه (حقوق جنگ یا IHL) نزد منتقدان داخلی خود توجیه نماید. یعنی تسهیل تعاملی که در نهایت سودش عاید ایران خواهد شد.
به دلایل فوق، امید می‌رود نهادهای تصمیم‌گیر، دولت محترم و کارگزاران سیاست خارجی در کشور نسبت به این پیشنهاد تأمل بفرمایند.
انتهای پیام
ایران که قبلا انتقام ترور شهید سلیمانی را با حمله به عراق و کشتن صد نظامی امریکایی را گرفته است ایا این کافی نیست؟