سی ام تیر و جنبش مردم سالاری | مصطفی معین

دکتر مصطفی معین، وزیر علوم دولت خاتمی در یادداشتی اینستاگرامی نوشت:

۶۴ سال قبل در چنین روزی (سی ام تیر ۱۳۳۱) قیام مردم ایران در حمایت از دولت قانونی دکتر محمد مصدق، بر ضد دیکتاتوری شاه و دخالت و سرکوب ارتش به نتیجه رسید. تظاهرات و راهپیمایی مردم در تهران و شهر های مختلف با جانفشانی و به شهادت رساندن حدود ۱۸۰ تن از آنها توسط نظامیان، موجب شد تا سرانجام شاه مجبور به تمکین به خواست عمومی شود، احمد قوام را برکنار کند، مصدق به مقام نخست وزیری بازگردد و به شرایط او از جمله واگذاری اختیار تعیین وزیر جنگ به نخست وزیر (طبق قانون اساسی) تن دهد.

این حرکت مدنی مردم هرچند به خاک و خون کشیده شد ولی به فاصله ی یک سال و چهار ماه از به ثمر نشستن نهضت ملی شدن نفت و خلع ید از استعمار پیر انگلستان به پیروزی رسید و نقطه ی اوج فرآیند جنبش مردم سالاری شد که از دهها سال ها قبل آغاز شده بود. در سال ۱۲۸۵ (۱۱۰ سال قبل) نیز انقلاب مشروطیت با اهدافی چون آزادی خواهی و تاسیس عدالت خانه (پارلمان) به پیروزی رسیده بود.

البته این تحولات اجتماعی و سیاسی در کشور ما تحت تاثیر ضعف ها وشرایط داخلی (ضعف جامعه ی مدنی، فقدان احزاب سیاسی، انفعال نخبگان، ساختار نفتی…) و تحریک و دخالت قدرت های سلطه گر خارجی، سابقه ای تلخ و تراژدیک را پشت سر گذاشته است. درست پس ازگذشت چهارده سال از ابلاغ فرمان مشروطه توسط مظفرالدین شاه، با کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ رضاخان قزاق، این بار دیکتاتوری سلسله ی پهلوی جایگزین استبداد قاجاری شد. همینطور به فاصله ی یک سال از قیام ملی ۳۰ تیر، با کودتای انگلیسی – آمریکائی ۲۸ مرداد، انتقام سختی از مردم گرفته شد و در نتیجه شاه از خارج کشور بر می گردد، مصدق به زندان و تبعید و حصر می افتد و مجددا” دهها سال خفقان و تباهی بر کشور حاکم می شود.

این روند ادامه یافت و پس از بیست و پنج سال طی انقلاب اسلامی با آرمانهایی چون آزادی، استقلال،عدالت و پیشرفت کشور در یک همه پرسی (رفراندوم) به جمهوری اسلامی رای دادند و مرحله ی دیگری از آن فرآیند دموکراتیک طی شد. اما فاصله ی آن آرمان ها با واقعیت های تلخ کنونی فاصله ای طولانی است!

همین فرآیند توسعه ی سیاسی – اجتماعی و اقتصادی با تاخیری چند ده ساله در کشورهای پیرامون ما مانند ترکیه و پاکستان آغاز شد که در مراحلی حتی گوی سبقت را از ملت ایران ربوده اند. در هر صورت هنوز تا رسیدن به اهداف و آرزوهای تاریخی، از نظر نیل به حقوق و آزادی های اساسی، حاکمیت مردم بر سرنوشت خود و رشد و توسعه ی ایران عزیز، راه درازی در پیش داریم که امیدواریم در هر مرحله آن با ارزیابی، تحلیل و بهره گرفتن از تجارب تاریخی خود و جوامع دیگر، بیش از این فرصت های ملی و جهانی پیشرفت را از دست ندهیم!

انتهای پیام