چرا «ایران» دو سال پیش به «توران» منتقل شد؟
سال ۹۹ «ایران» و چند یوزپلنگ دیگر از تهران به شاهرود منتقل شدند، در این باره چندین گزارش از خبرگزاری ها و پایگاه های خبری مختلف جمع آوری شده است.
خبر آنلاین در سال ۹۹ نوشت: درباره نحوه انتقال دو یوز از پارک پردیسان به سمنان دو روایت مختلف وجود دارد.
صبح دیروز بدون هیچ اطلاع‌رسانی قبلی مسئولان سازمان محیطزیست خبر از بیهوشی و انتقال دو یوزپلنگ از تهران به سمنان دادند که بسیاری از فعالان محیطزیست را نگران کرد.
ساعت ۹ صبح دیروز سازمان حفاظت از محیطزیست اعلام کرد که قصد دارند، کوشکی و ایران یوزهای نر و ماده محافظت شده در پارک پردیسان را برای تکثیر به توران منتقل کنند و برای این کار یک تیم دامپزشکی در حال بیهوش کردن این حیوان است. این اقدام به عنوان بخشی از برنامه سازمان محیطزیست برای نجات و بقای یوزپلنگ‌های ایران اعلام شد.
شهاب الدین منتظمی، مدیرکل دفتر مدیریت حیات وحش سازمان محیطزیست در این رابطه به خبرآنلاین می‌گوید: «در رابطه با برنامه‌ریزی ما برای تکثیر مدت‌ها کار کارشناسی انجام شد، اما تا اواسط اسفند روی محل انتقال یوزپلنگ‌ها تصمیم‌گیری قطعی نشده بود. بعد از این که توران به عنوان محل انتقال انجام شد، منتظر شدیم تا در روزی که شرایط مساعد بود این عملیات انجام شود و امروز این اتفاق رخ داد.»
چه چیزی خبر انتقال یوزها را پنهان کرد؛ ترس یا کروناویروس؟
اما این موضوع از جهات مختلفی برای دوستداران و کارشناسان محیطزیست شوکه کننده بود، چراکه تا صبح دیروز هیچ کسی از قطعی شدن انتقال یوزها به توران خبر نداشت.
حتی کار به جای رسید که گروهی از خبرنگاران و فعالان رسانه‌ای در نامه‌ای به مدیرکل روابط عمومی سازمان محیطزیست نسبت به این موضوع اعتراض کردند. در بخشی از این نامه آمده است: «بدیهی است که برای انجام عملیاتی با این درجه از اهمیت می‌باید شفاف عمل کرد. اگر این طرح از پشتوانه کامل تخصصی برخوردار است، چرا از رسانه‌ها مخفی نگه داشته شده است؟»
اما مسئولان سازمان محیطزیست بر این باور هستند که در این رابطه هیچ مخفی کاری انجام نشده است و آنها بخشی از اقدامات حرفه‌ای خود را انجام دادند و حتی با انتشار تصاویر و اخبار مربوط به انتقال یوز، این خبر را اطلاع‌رسانی کردند.
منتظمی در این رابطه می‌گوید: «متاسفانه به حوزه حیات‌وحش نقدهای غیرفنی و حاشیه‌سازی انجام می‌شود. این یک کار فنی است، چه فرقی می‌کند یک روز یا چند روز قبل از اجرا این اتفاق اطلاع‌رسانی کنیم؟ البته قرار بود هم‌زمان از تعدادی خبرنگاران هم دعوت شود که به دلیل شیوع ویروس کرونا، امکان‌پذیر نبود.»
با وجود این برخی، انتقاداتی را که طی چند ماه گذشته در مقابل پروژه‌های سازمان محیطزیست مثل انتقال آب وجود داشت، عامل عدم اعلام اجرای این پروژه می‌دانند.
مدیرکل دفتر مدیریت حیات وحش سازمان محیطزیست، در این رابطه می‌گوید: «هیچ ترسی از انتقاد وجود ندارد، از سال ۹۷ درباره بحث تکثیر در اسارت یوز سازمان بارها نشست تخصصی ایجاد کرده است و تصمیمان حرفه‌ای است. سازمان می‌خواهد روی سه یوز حاضر در پردیسان هم برنامه‌ریزی کند. سازمان اگر می ترسید امروز اخبار را آنلاین اعلام نمی‌کرد. ما مخلص همه انتقادات منطقی هستیم.»
اما این تنها حواشی انتقال یوزها از پردیسان نبود، نحوه انتقال آنها هم با ماجراهای عجیبی همراه شد؛ دو روایت یکی از سمت برخی خبرنگاران و فعالان محیطزیست و دیگری از سمت سازمان محیطزیست که تعارض‌های زیادی با هم داشتند.
دو روایت متضاد از نحوه انتقال یوزها
بعد از اعلام خبر برنامه سازمان محیطزیست، در فضای مجازی خبری پخش شد که دارویی بیهوش‌سازی یوزپلنگ‌ها که به آنها برخورد نکرده می‌توانسته منجر به مرگشان بشود.
سایت دیدبان محیطزیست ایران در این رابطه نوشته است: «اکیپی متشکل از دامپزشک و سایر نیروهایی که به این منظور عازم پردیسان شده بودند به‌قدری مبتدی و کارنابلد بوده‌اند که پس از ساعت‌ها (حدود چهار ساعت) تعقیب‌وگریز موفق نشدند هیچ‌کدام از یوزها را بیهوش کنند.»
در ادامه هم گزارش‌های غیررسمی در فضای مجازی منتشر شد که بعد از چهار پرتاب دارت به سمت کوشکی، او بیهوش نشده است، از شدت ترس خود را به گوشه‌های قفس پرتاب کرده و از دهانش کف خارج شده است.
سایت روزنامه شهروند در این رابطه نوشته بود: «به گفته منابع آگاه، تاکنون چهار دارت حاوی ماده بیهوشی به کوشکی تزریق شده و موفق به بیهوش کردن آن نشده‌اند اما ایران، یوزِ دیگر، بیهوش شده و در حال انتقال است. با وجود تمام انتقادات کارشناسان به نظر می‌رسد مسئولان سازمان در تلاش‌اند تنها یوزپلنگ‌های در اسارت جهان را عجولانه و در شرایطی نامناسب به استان دیگری انتقال دهند.»
بعد از اعلام خبر برنامه سازمان محیطزیست، در فضای مجازی خبری پخش شد که دارویی بیهوش‌سازی یوزپلنگ‌ها که به آنها برخورد نکرده می‌توانسته منجر به مرگشان بشود.
اما سازمان محیطزیست این روایت‌های را تکذیب می‌کند. منتظمی در این باره می‌گوید: « اگر کسی مدرک دارد آنها را منتشر کند،. برخی گفتند از دهان کوشکی کف آمد که اصلا درست نیست. قطعا دلسوزتر از همکاران من در سازمان محیطزیست پیدا نمی کنید.»
در واقع روایت رسمی ماجرا از این قرار است؛ یوز اول یعنی ایران با تزریق اولین دارو بیهوش شد، آن را وارد باکس کردند و بعد هم به هوش آمد. اما کوشکی با داروهای بیهوشی کمی بی‌حال شد و از هوش نرفت، به همین دلیل برای بار دوم به او دارت پرتاب شد، اما باز هم بیهوش نشد و به همین دلیل او را به توران منتقل نکردند.
منتظمی در این رابطه می‌گوید: «داروی بی‌خطر و با ضعیف‌ترین دز به کوشکی وارد شد اما نخوابید و ما دیگر او را بیهوش نکردیم. ما خودمان ریسک استفاده از دز بالاتر را نمی پذیریم. دارو داروی خوبی است و با این وجود ما از حداقل دز استفاده کردیم. این کار توسط یک تیم متخصص از دامپزشکان انجام شد اما اخبار غلطی منتشر شد که احساسات دوستداران محیطزیست را برانگیخته کرد.»
گفته می‌شود «ایران» حداکثر تا ۱۰ ساعت به توران منتقل می‌شود.
چند ماه پیش، پنج گورخر هنگام انتقال از منطقه توران به پارک ملی کویر کشته شدند و همین موضوع منجر به ایجاد ترس و وحشت زیادی درباره انتقال یوزها شده است.
منتظمی، مدیرکل دفتر مدیریت حیات وحش سازمان محیطزیست، در این باره می‌گوید: «انشاالله هرگز چنین اتفاقی رخ ندهد، البته عمر دست خدا است. باید بگویم این کار با اقدامات کاملا فنی انجام شد.»
به گزارش خبرگزاری اصولگرای مهر، «نباید مساله آب را با مساله جزیی‌تری مثل چند یوزپلنگ کمرنگ کنیم.» این نخستین اظهار نظر رئیس سازمان حفاظت محیط زیست بود در نخستین نشست خبری‌اش، درباره نماد حیات وحش ایران. عیسی کلانتری در اولین جمله‌ای که در زمان مسئولیتش در این سازمان یوزپلنگ را مسأله‌ای جزئی نامید. اما بی‌توجهی و خوارشمردن مساله حیات وحش توسط کلانتری طی سال‌های مسئولیتش در سازمان متولی حیات وحش کشور تنها به این جملات محدود نماند.
چندین برنامه عمل جامع گونه‌های مهم کشور بودجه دریافت نکرده و نیمه‌کاره رها شدند، تنها طی یک ماه ده‌ها هزار پرنده در میانکاله مردند، گورخرها در سمنان به دست مأموران عیسی کلانتری حین جابه‌جایی تلف شدند، و سرانجام در آخرین اقدام، تنها یوزهای موجود در اسارت کشور با اقدامی عجولانه و پنهانی، بدون حضور کارشناسان و رسانه‌ها و به شکلی بسیار خطرناک هدف دارت‌های بیهوشی قرار گرفتند تا با جعبه‌های غیراستاندارد جابه‌جا شوند.
از نخستین روزی که نام کلانتری به عنوان رئیس سازمان محیط زیست بر زبان‌ها افتاد چندین گفتگو و سخنرانی از وی در رسانه‌ها منتشر شد اما نامی از حیات وحش نرفت. تا اینکه سرانجام در نخستین نشست خبری‌اش گفت: نباید مساله آب را با مساله جزیی‌تری مثل چند یوزپلنگ کمرنگ کنیم. [تکمیل تر در گزارش جماران] + [ایسنا]
هنوز اعتراضات محیط زیستی‌ها به این رئیس سازمان محیط زیست تمام نشده بود که کلانتری در همایش بررسی ساختار تشکیلاتی مدیریت منابع طبیعی و محیط زیست ایران گفت: باید بپذیریم یوزپلنگ ایرانی نیز مثل بسیاری از گونه‌های ایرانی از بین رفته محکوم به نابودی است.
وی در مصاحبه با خبرنگار: اگر ۱۰ قلاده یوزپلنگ را در منطقه‌ای فنس‌کشی شده به وسعت ۱۰ هزار هکتار که زیستگاه خود گونه نیز است، نگهداری می‌کردیم و غذای کافی در اختیار آنها قرار می‌دادیم فرصت حفظ و حتی تکثیر برای این گونه فراهم می‌شد. این یوزپلنگ‌ها چون غذا داشتند تکثیر هم می‌شدند و بعد می‌توانستیم گونه‌های تکثیر شده را در طبیعت رها کنیم. کارایی این ایده را کارشناسان هم تائید کرده‌اند.
اما شاید بتوان ریشه اتفاق اخیر در جابه‌جایی یوزپلنگ های پردیسان را در همین جملات جستجو کرد.
کلانتری در این مصاحبه در پاسخ به اینکه هدف از حفظ یوز تنها بقای این حیوان نیست به بهانه یوز اجازه ندهیم زیستگاه تخریب شود، تصریح کرد: زیستگاه یوز صد کیلومتر و دویست کیلومتر نیست. زیستگاه یوز یک چیزی در حدود ۳۰۰ هزار کیلومتر مربع است. زیستگاه یوز حدود ۳۰ میلیون هکتار است برنامه‌های حفاظت از یوزپلنگ برنامه‌های فضایی و تخیلی است. شما نمی‌توانید ۳۰ میلیون هکتار را به خاطر ۴۰ تا یوز بگویید که هیچکس نباید وارد شود.
مرگ و میر پرشمار و بی‌سابقه پرندگان در تالاب میانکاله که ذخیره‌گاه زیست کره عنوان گرفته است، از دیگر وقایع حوزه حیات وحش در این دوره بود. طی پاییز و زمستان سال ۹۸ دست کم بیست هزار پرنده تلف شدند و هیچ گاه دلیل مشخصی برای این اتفاق اعلام نشد.
اوایل مهرماه ۱۳۹۷، در راستای اجرای طرحی موسوم به «احیا» ی گورخر در کویر ملی، ۱۰ گورخر از سایت تکثیر و پرورش توران به قرنطینه کویر منتقل شدند اما جعبه‌های حمل غیراستاندارد و شیوه حمل نامناسب، به تلفات ۵۰ درصدی منجر شد و ۵ گور بر اثر جراحات وارده تلف شدند. در مرحله بعدی، فرار ۵ گور باقیمانده، حالا این پروژه را با شکست صد در صدی همراه کرد. این بار هم واکنش سازمان محیط زیست نخست تکذیب و سپس تهدید رسانه‌ها بود اما سرانجام با عذرخواهی اداره کل محیط زیست استان سمنان پایان یافت.
عباسعلی دامنگیر، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان، ضمن اظهار تأسف مجدد بابت تلف شدن پنج رأس گورخر در پروژه انتقال از پارک ملی توران به پارک ملی کویر، از تمام مردم، دوستداران محیط زیست و حیات وحش و مسئولان سازمان، رسماً عذرخواهی و معاون محیط زیست طبیعی آن استان را از سمتش عزل کرد.
وی دلیل این اتفاق ناگوار را «قصور، کوتاهی و اشتباه پرسنل» در این امر خطیر دانست.
جماران اما نوشت:
نخستین نشست خبری معاون رییس جمهور و رییس سازمان حفاظت محیطزیست صبح امروز در پردیسان برگزار شد. عیسی کلانتری در این نشست خبری با اشاره به نقش رسانه ها در حفظ محیط زیست گفت: در این سالها که در حاشیه محیط زیست بودم از غیرت و تعصب خبرنگاران محیط زیست خوشم می امد. بخشی از دوستداران واقعی محیط زیست خبرنگاران این حوزه هستند و باید از لحاظ علمی به آنها کمک کنیم.
وی افزود: ۳ هزار محیط بان امکان حفاظت از حیات وحش وسیع کشور را ندارند و همه خانواده ها باید محیط بان باشند. می گویند کار فرهنگی زمانبر است اما زمانش زیاد نیست. در شهر بیرجند فرهنگی عمومی به شکلی است که یک زباله روی زمین ریخته نمی شود.
رئیس سازمان محیط زیست با اشاره به موضوع آب گفت: در حال حاضر موضوع نخست کشور باید آب و کمبود ان باشد. ما نباید مسئله مهمی مانند آب را قربانی یوزپلنگ کنیم. اگرچه هر دو دارای اهمیت هستند. خطر آب نه کشور که تاریخ هفت هزار ساله آن را تهدید می کند.
—
به گزارش ایسنا عیسی کلانتری خطاب به محمد جواد ظریف – وزیر امور خارجه- نوشت: «با احترام فراوان عطف به پیام ویدیویی جنابعالی در مورد یوز پلنگ ایرانی به مناسبت روز نهم شهریورماه که در تقویم به همین نام ثبت شده است، بر خود لازم می دانم از توجه و اندیشه والای آنجناب در مسیر ارتقای مسایل محیط زیستی تقدیر و تشکر کنم. امیدوارم همواره از توجه و نظرات آن جناب نسبت به محیط زیست بهره‌مند بود که مایه دلگرمی علاقمندان و دوستداران محیط زیست خواهد شد.»
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی محیط زیست (پام)، ، محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه در پیامی ویدیویی که به مناسبت فرارسیدن نهم شهریور روز ملی یوزپلنگ ایرانی در صفحه اینستاگرام خود منتشر کرد، گفت: نهم شهریورماه روز ملی یوزپلنگ ایرانی است. این روزها ما با چالش های جدی محیط زیستی مثل خشکسالی و پدیده گرد و غبار که بسیاری از هموطنانمان را به شدت رنج می دهد مواجه هستیم. این چالش‌ها بیانگر این واقعیت است که ما در گذشته با محیط زیست خودمان و با مخلوقات خداوند که در استفاده از این محیط زیست با ما شریک هستند، مهربان نبوده‌ایم. یوزپلنگ ایرانی یک گونه زیستی در خطر، یکی از این نمونه‌هاست. تلاش ما برای حفظ یوزپلنگ ایرانی نشان‌دهنده آشتی مجدد ما با محیط زیست و زیستن در یک محیط مهربان تر با همه مخلوقات خداوند است.
ایمنا نوشت:
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: انتقال سه یوزپلنگ در اسارت در پارک پردیسان تهران به زادگاهشان در پارک ملی توران در شهرستان شاهرود استان سمنان اقدامی ارزشمند است که احتمال زادآوری طبیعی این گونه ارزشمند و در خطر انقراض را مهیا کرد.
عیسی کلانتری شامگاه چهارشنبه در بازدید خود از پارک ملی توران در شهرستان شاهرود، اظهار کرد: وضعیت جسمانی، فیزیکی و میزان فعالیت و تحرک یوزپلنگ‌های انتقال یافته به پارک ملی توران رضایت‌بخش است و انتظار می‌رود احتمال زادآوری به طور طبیعی در این گونه ارزشمند با انتقال به زادگاهشان افزایش یابد.
وی با اشاره به گذشت ۶ ماه از انتقال یوزپلنگ‌ها از پارک پردیسان تهران به پارک ملی توران در شرق استان سمنان، ادامه داد: از زمان انتقال یوزپلنگ‌ها به توران، ۲۰ قلاده یوز جدید در اطراف آنان مشاهده شد.
وی اضافه کرد: احداث مرکز تحقیقات تکثیر یوز و خروج دام از محدوده پارک ملی توران و فنس کشی و کاهش سرعت در محور شاهرود- سبزوار از جمله اقدام‌های مهم و ارزشمند برای تکثیر و زادآوری یوزپلنگ‌آسیایی در این منطقه است، اما باید این اقدامات تکمیل شود و سازمان حفاظت محیطزیست نیز در این زمینه کمک می‌کند تا هر چه‌سریع تر طرح‌ها تکمیل شود.
کلانتری تصریح کرد: در زمان حاضر تمام مراتع محدوده پارک ملی توران از حضور دام تخلیه شدند و این اقدام ارزشمند است ولی باید تلاش شود مراتع باقیمانده محدوده امن نیز از حضور دام تخلیه شوند.
وی بیان کرد: تأمین آب حیات وحش نکته مهمی است که باید مورد توجه قرار بگیرد و بر اساس گفته‌ها و برنامه‌ریزی‌ها قرار است شرکت آب منطقه‌ای استان سمنان با صدور مجوز حفر چاه در نقطه‌ای مناسب و ایجاد استخر نیمه‌طبیعی برای تأمین آب حیات وحش کمک کند.
معاون رئیس جمهوری اظهار کرد: تأمین آب برای حیات وحش و یوزپلنگ‌ها مهمترین دغدغه است و انتظار می‌رود تا پایان امسال برنامه‌ریزی‌ها اجرایی شود تا با تأمین نیازهای اولیه شاهد افزایش جمعیت یوزپلنگ آسیایی در پارک ملی توران باشیم.
رئیس سازمان حفاظت محیطزیست گفت: باید تلاش شود با تأمین و تکمیل زیرساخت‌ها در پارک ملی توران و تکثیر نسل یوزپلنگ آسیایی در این منطقه به صورت طبیعی یا مصنوعی این گونه ارزشمند را از لبه انقراض خارج کنیم.
به گزارش ایرنا، یوزپلنگ گونه‌ای درخطر انقراض است و اکنون فقط شماری از آنها در ایران و آفریقا زیست می‌کنند. منطقه توران یا خار توران یکی از سه منطقه حفاظت شده ایران با مساحت یک میلیون و ۴۷۰ هزار هکتار، خاستگاه زیست یوزپلنگ ایرانی به شمار می‌رود که در شرق استان سمنان قرار دارد.
ایران پوزپلنگ ماده سه ساله است که اواسط فروردین امسال از پارک پردیسان تهران به پایگاه پشتیبان ۷۰۰ هکتاری در پارک ملی توران منتقل شده است. کوشکی و دلبر دو یوزپلنگ نر و ماده در اسارت که سالها در پارک پردیسان با هدف تکثیر نگهداری می‌شدند، از سوی سازمان حفاظت محیط زیست به پارک ملی توران در استان سمنان منتقل شدند.
کوشکی و دلبر دو یوزپلنگ نر و ماده‌ای هستند که به ترتیب ۱۰ آذر ١٣٩٣ از پناهگاه حیات وحش میاندشت و ۱۱ آذر ١٣٩٣ از ذخیره گاه زیست کره توران به پارک پردیسان تهران منتقل شدند، این دو گونه ارزشمند با هدف تکثیر در اسارت و انجام تحقیقات بر روی رفتار گربه‌سانان به این مکان منتقل شدند.
کوشکی یوزپلنگ نر بهمن ماه ۱۳۸۶ در ۴ ماهگی و دلبر یوزپلنگ ماده فروردین ۱۳۹۰ در سه ماهگی به اسارت در آمدند و در فروردین امسال به زادگاهشان در پارک ملی توران بازگردانده شدند.
انتهای پیام
