ابعاد جدید صیانت؟دیروز تمام کاربران در حالت جستجوی امن کودک گوگل قرار گرفتند!

دیجیاتو نوشت: گزارش‌ها از قفل شدن تنظیمات جستجوی گوگل و بینگ، دو موتور جستجوی پرکاربرد جهانی، روی حالت ایمن و فیلتر بسیاری از نتایج، در برخی اپراتورها مثل همراه اول و ایرانسل حکایت دارد. به نظر می‌رسد این اتفاق در ساعات اولیه صبح امروز رخ داده و تا لحظه نگارش این خبر نیز ادامه دارد.

بر اساس پیگیری‌ها از اپراتورها به نظر می‌رسد تغییراتی که در جستجو رخ داده از سمت این شرکت‌ها نبوده و از لایه‌های بالاتری صورت گرفته است. کارشناسان اینترنت نیز بر این باورند که در حال حاضر این اتفاق که از داخل کشور رخ می‌دهد حالتی دارد که گویی تمامی کاربران اینترنت کشور «کودک» هستند.

«میلاد نوری» فعال حوزه IT با انتشار توییتی از محدودیت جستجو در گوگل روی اپراتورهای موبایل خبر داد. به نظر می‌رسد اعمال این محدودیت‌ها تا به این لحظه در برخی اپراتورها کم و زیاد می‌شود اما کماکان ادامه دارد.

از ساعاتی پیش اگر از اینترنت اپراتورهای همراه اول یا ایرانسل استفاده کرده و قصد جستجوی محتوا در گوگل را داشتید، نتایج موتور جستجو گوگل برای شما فیلتر می‌شد و محتواهای غیراخلاقی و خشونت برایتان نمایش داده نمی‌شد. تصویر زیر جستجو این کلمات در ساعت ۱۲.۲۰ ظهر امروز را نشان می‌دهد.

موتورهای جستجو برای جلوگیری از دسترسی کاربران به محتوای نامناسب، قابلیتی به نام جستجوی ایمن یا Safe Search دارند. فعالسازی این امکان روی شبکه توسط گوگل ارائه شده و مشترکین شبکه‌ نمی‌توانند آن را غیرفعال کنند.

برخی مشترکان های وب و آسیاتک نیز در فضای مجازی اعلام کرده‌اند جستجوی ایمن گوگل روی اینترنت‌شان فعال شده است. بر اساس شنیده‌های دیجیاتو از اپراتورها به نظر می‌رسد تغییراتی که در جستجو رخ داده از سمت این شرکت‌ها نبوده و از لایه‌های بالاتری صورت گرفته است.

«حسین درواری» کارشناس شبکه و امنیت در گفتگو با دیجیاتو تایید می‌کند که کنترل این اقدامات احتمالا از لایه‌های بالاتری از شرکت‌های ارائه دهنده اینترنت رخ داده. او به دیجیاتو می‌گوید برخلاف تصور عده‌ای از کاربران که این اقدام را با هماهنگی گوگل متصور شده‌اند، اتفاقی که در حال رخ دادن است از داخل ایران بوده و به نوعی یک DNS Hijacking رخ داده است: «الان به جای اینکه شما یک IP مثل ۱۰.۱۰.۳۴.۳۵ دریافت کنید، یک IP از سیستم دستکاری شده دریافت می‌کنید که توسط گوگل و بینگ برای مدارس و کودکان در نظر گرفته شده است.»

او می‌گوید از آنجایی مطمئن است که این کار درون خود کشور انجام می‌شود که تفاوت در زمان پاسخ دهی وجود دارد و همچنین موقعیت و مسیر دریافت پاسخ می‌تواند گویای تغییرات عمدی درون شبکه باشد.

او می‌گوید این حجم از اختلاف مدت زمان دریافت اطلاعات معنادار است. درواری تاکید دارد که این درخواست‌ها در شبکه‌های مختلف و استان‌های مختلف نتیجه‌ای مشابه دریافت می‌شود.
او تاکید دارد موضوعی که در حال حاضر رخ داده از نظر امنیتی برای کاربران مشکلی ایجاد نمی‌کند اما مشکل اینست که کاربران اختیار تغییر حالت Safesearch را در موتورهای جستجو از دست داده‌اند و به عبارتی کل کشور به عنوان کودک در اینترنت در نظر گرفته شده‌اند.

درواری تاکید دارد مشکل بعدی که می‌تواند ایجاد شود اینست که ترافیک زیادی به سمت یک IP خاص صورت بگیرد و به خاطر این محدودیت‌های زیاد، کیفیت سرویس اینترنت باز هم به طور محسوسی کاهش پیدا کند.

گفتنی است پیگیری‌های دیجیاتو از وزارت ارتباطات برای کسب اطلاعات بیشتر تا این لحظه بی‌نتیجه باقی مانده است. این در حالی است که وزیر ارتباطات چندی پیش با حضور در برنامه تلویزیونی «جهان‌آرا» به قابلیت SafeSearch گوگل اشاره کرده و از لزوم ارائه اینترنت امن برای کودک و نوجوان سخن گفته بود. موضوعی که به گفته این وزارتخانه تا 2 هفته دیگر عملی خواهد شد و کودکان و نوجوانان هنگام استفاده از اینترنت تنها به وبسایت‌هایی که در لیست سفید وزارت ارشاد هستند دسترسی خواهند داشت.

لازم به ذکر است طی چند ماه اخیر کاربران فضای مجازی بارها از مشکلات استفاده از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی گلایه کرده‌اند.

—-

یک کاربر توییتر نوشت:

—–

مدیر عامل کارزار در مصاحبه با پیوست: هدف اصلی اختلالات اینترنت، مسدود کردن فیلترشکن‌هاست

وبسایت نشریه پیوست در تاریخ ۱۱ تیر ۱۴۰۱ گزارشی تهیه کرده درباره کارزار اعتراض عملی به اختلالات اینترنت که در آن با من و سعید سوزنگر (نویسنده این کارزار) گفتگویی داشته است. این کارزار از کاربران دعوت کرده است که اختلالات اینترنت را با هشتگ و از طریق سامانه ۱۹۵ گزارش دهند تا گستردگی آنها قابل استناد شود. اینجا بخش مربوط به مصاحبه‌ام را عینا بازنشر می‌کنم:

وضعیت اینترنت را با speedtest نسنجید
حامد بیدی، مدیر کارزار، در مورد این کمپین می‌گوید: دو راه‌‌حل اجرایی در کمپین پیشنهاد شده است، یکی اینکه اختلال‌ها با هشتگ اختلال اینترنت در شبکه‌های اجتماعی اطلاع‌رسانی شود و دوم اینکه در سامانه ۱۹۵ هم ثبت شود تا اینها به عنوان شواهدی به دولت نشان داده شود.

بیدی باور دارد اسپیدتست نمی‌تواند شاخص درستی برای سنجش وضعیت اینترنت در کشور باشد. او در این باره توضیح می‌دهد: در برابر این اختلال‌های فراگیر، دولت و وزیر ارتباطات معمولاً ملاک را اسپیدتست گوشی‌های شخصی قرار داده‌اند. اسپیدتست نمی‌تواند برای اختلال فراگیری که گاهی روی یک پورت خاص یا یک ساب‌دامین خاص- که نقش یک استوریج محتوا را دارد- رخ می‌دهد ملاک خوبی باشد. گاهی حتی یک کد جاوا اسکریپت روی سایتی لود نمی‌شود و باعث اختلال یا کندی می‌شود. اینها چیزی نیست که بشود با اسپیدتست سنجید.

هدف اصلی مسدود کردن فیلترشکن‌هاست
در بخشی از این کمپین با اشاره به فیلترینگ از مسئولان درخواست شده از این سیاست دست بکشند. البته طبق گفته بیدی، مخاطب این مطالبه کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه نیست. او در این باره می‌گوید: امیدواریم مسئولان با شنیدن صدای اعتراض مردم از فیلترینگ گسترده دست بکشند و زمینه بهبود ارتباط و بهره‌گیری از تکنولوژی‌های جهانی را فراهم کنند چراکه فیلترینگ با هیچ بهانه‌ای قابل توجیه نیست، نه حمایت از تولید داخل و نه کنترل آسیب‌های اجتماعی!

برای اینکه بتوانند فیلترشکن‌ها را مختل کنند و بعضی شبکه‌های اجتماعی را از کار بیندازند چیزهایی را فیلتر می‌کنند که منجر به اختلال در سایر بخش‌ها می‌شود.

مدیر استارت‌آپ اجتماعی کارزار این مطالبه را این‌طور تشریح می‌کند: بحث فیلترینگی که در این نامه عنوان شده به خاطر فیلتر کردن یکسری پورت‌ها و مسیرها و نرم‌افزارهای خاص است. به زبان ساده برای اینکه بتوانند فیلترشکن‌ها را مختل کنند و بعضی شبکه‌های اجتماعی را از کار بیندازند چیزهایی را فیلتر می‌کنند که منجر به اختلال در سایر بخش‌ها می‌شود. این اتفاق زیاد افتاده است؛ مثلاً یک بار آدرس یکی از سرورهای گوگل را فیلتر کرده بودند که آن سرور فایل‌های دیگری از جی‌میل را میزبانی می‌کرد و جی‌میل هم از کار افتاد.

او ادامه می‌دهد: چند وقت پیش نسخه AMP برخی سایت‌های خبری را که نسخه سبک‌شده سایت‌‌ها روی موتور جست‌وجوی گوگل است فیلتر کرده بودند و این باعث شده بود حتی سایت‌های فارس و تسنیم هم از دسترس خارج شوند. در واقع منظور چنین اختلال‌هایی است و هدف اصلی کارزار رفع فیلتر مثلاً فیس‌بوک یا تلگرام نیست. در چنین مواردی به خاطر فیلتر کردن یک قسمتی مشکلی در بخش‌های دیگر به وجود می‌آورند. تقریباً می‌شود گفت انگیزه اصلی، مختل کردن وی‌پی‌ان‌هاست.

مسئولان حسن نیت خود را ثابت کنند
بیدی در پاسخ به این پرسش که آیا این گفته وزیر ارتباطات را قبول دارد که «توسعه شبکه در بلندمدت اتفاق می‌افتد» گفت: ما هم باور داریم که توسعه شبکه در بلندمدت اتفاق می‌افتد اما از این مساله به عنوان تنها و بزرگ‌ترین دلیل، سوءاستفاده می‌شود. این ناشی از عدم شفافیت کافی مسئولان است. هنوز حتی آماری از افزایش نیاز پهنای باند بین‌المللی منتشر نشده است، اینکه دولت چقدر درخواست داده و شورای عالی فضای مجازی چقدر موافقت کرده است. اخباری هم در گذشته مبنی بر مخالفت شورای عالی فضای مجازی با افزایش پهنای باند شنیده شده است.

بیدی می‌گوید: این آمارها ارائه نمی‌شود تا بتوانیم صداقت مسئولان را محک بزنیم. باید بفهمیم این مسائل به خاطر این است که تعمداً پهنای باند بین‌المللی را افزایش نداده‌اند یا به خاطر زیرساخت شبکه است. وقتی به واسطه رفتارهای گذشته شفافیت وجود ندارد، حساب را بر بدبینی می‌گذاریم.

بنیان‌گذار کارزار همچنین می‌گوید: خود آقای وزیر هم در گفت‌وگوی تلویزیونی‌‌شان اشاره کردند که پهنای باند بین‌الملل را کاهش ندادیم. کسی نمی‌گوید کاهش یافته است بلکه باید نسبت به نیاز روز زیاد شود. اینجا نقطه‌ای است که به خاطر ابهامی که وجود دارد ما اعتمادی به حرف‌های گفته‌شده نداریم.

به واسطه تجربه تلخ طرح صیانت، مسئولین حداقل در حوزه اینترنت مردم را به اندازه کافی بدبین کرده اند

بیدی از مسئولین می‌خواهد ذهنیت مردم را نسبت به مدیریت فضای مجازی تغییر دهد: به واسطه تجربه تلخ طرح صیانت، حاکمیت حداقل در حوزه اینترنت مردم را به اندازه کافی بدبین کرده است. به بخش‌های مختلف پیشنهاد می‌کنم ابتدا حسن نیت خود را از طریق رفع فیلتر شبکه‌های اجتماعی که کاملاً بی‌مورد فیلتر شده‌اند ثابت کنند، مانند توییتر یا یوتیوب. این باعث می‌شود حسن نیتی که ادعا می‌کنند را باور کنیم. بعد کارهای توسعه‌ای را انجام دهند یا حتی تعرفه‌ها را گران کنند. در این صورت بدبینی فعلی مردم کمتر می‌شود و باور می‌کنند اینها تنها به دنبال قطع و فیلترینگ نیستند و به فکر اولویت‌های مردم هم هستند. اما تا وقتی که حسن نیتی ثابت نشود مردم بدبین می‌مانند و حق هم دارند.

—-

او در اینستاگرام خود نوشت:

کارزار اعتراض عملی به اختلالات گسترده در اینترنت که به ابتکار سعید سوزنگر راه‌اندازی شده بود، حالا ۲۰ هزار امضا را رد کرده است و به همین بهانه گفتگویی داشتم با نشریه پیوست که بخشی از آن را اینجا می‌خوانید.
.
مسأله اختلالات بحثی متفاوت از بحث کاهش سرعت اینترنت یا فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی دارد و مشکل متفاوتی است که هر روز ابعاد گسترده‌تری از آن توسط کارشناسان فنی نمایان می‌شود. اختلالاتی عجیب و بسیار نگران‌کننده که هر چند نتیجه ملموس آن برای کاربران احساس کندی اینترنت است، اما برای متخصصان نشانه‌های واضحی از ایجاد یک زیرساخت جدید برای اینترنت است که دیگر هیچ فیلترشکنی روی آن کار نکند، امکان شنود مهیا باشد، و با هایجک کردن دی‌ان‌اس‌ها امکان هر اتفاق ترسناکی را فراهم آورند.

از جمله اتفاقی که امروز در رابطه با فعالسازی Safe Search در گوگل برای همه کاربران ایرانی افتاده و به زودی درباره آن بیشتر خواهم نوشت.

انتهای پیام