خرید تور نوروزی

نقد اخلاقی «حجاب اجباری»

اسدالله سرافراز، رییس سابق آموزش و پرورش دزفول در یادداشتی ارسالی به انصاف نیوز با عنوان «نقد اخلاقی «حجاب اجباری»» نوشت:

نزاع بر سر مسئله‌ی حجاب با گذشت چهل سال هنوز در کشور ما زنده است. اصولاً یکی از مسائلی که برای حکومت اسلامی ما در اولویت بوده و با گذشت زمان و هزینه‌های زیاد نه تنها تا کنون حل نشده بلکه به یک معضل اجتماعی دردسرساز درآمده است، مشکل مهم حجاب و پوشش زنان است.

قدرت قهری و روش اجباری برای حجاب زنان مهم‌ترین و رایج‌ترین روشی است که مورد تاکید و اِعمال قرار گرفته و به‌رغم نقدها و مخالفت‌های گوناگون هم چنان با قوت، ساری و جاری است.

تعهد اخلاقی حکم می‌کند که برای اثبات کارآمدی هر ایده و اقدام دینی از منظر اخلاقی نیز مورد سنجش و داوری قرار بگیرد.

در اینجا می‌کوشم رویه و روند تحمیلی حجاب را از موضع و منظر نقد اخلاقی مورد داوری قرار بدهم شاید موجب تأمل و درنگی شود.

۱- بی‌شک در متون دینی ما هیچ حکم شرعی و فریضه‌ی الهی به‌صورت تحمیلی تقریر نشده است زیرا هر گونه تکلیف اجباری با اساس دین که مبتی بر اختیار و انتخاب آزاد بوده ناسازگار است. در واقع اجباری نبودن دین دلالت بر به رسمیت شمردن آزادی و احترام به کرامت انسان است لذا هر تکلیف دینی که مبتنی بر اکراه و اجبار باشد ناقض کرامت انسانی و خلاف اخلاق است.

۲- اصل عقلانی تقدم اخلاق بر شریعت و وابستگی دین به اخلاق متضمن این نکته است که خداوند ارزش‌های اخلاقی را در مقام تشریع هرگز نقض نکرده است یعنی کلیت دین و احکام شرعی در چارچوب ارزش‌های اخلاقی معنا دارند، لذا لازمه‌ی این مدعا این است که درک و دریافت خود از احکام دینی را باید با اصول اخلاق سازگار کنیم از آنجایی که اجباری بودن حجاب حریم و حرمت انسان را مخدوش می‌کند با محک و معیار اخلاق هرگز نمی‌سازد.

۳- مطابق نظر عموم علمای اخلاق، اختیار و انتخاب آزاد از مؤلفه‌های فعل اخلاقی است یعنی هر اقدام تحمیلی و غیر اختیاری نه تنها ارزش اخلاقی ندارد بلکه به دلیل نفی حق انتخاب انسان عملی غیر اخلاقی است.

۴- با توجه به اجرای سیاست حجاب اجباری و صرف هزینه‌های زیاد در سال‌های گذشته تاکنون پیامد مثبت و سازنده‌ای نداشته و شواهد عینی جامعه گواه این مدعاست به نظر می‌رسد پافشاری و اصرار استمرار این رویه، خلاف منطق فایده و هزینه باشد. یعنی هرگاه هزینه‌های یک تصمیم و اقدام، بسی بیش از سودمندی آن باشد کاربست دوباره‌ی آن مغایر عقل و اخلاق است.

۵- دغدغه‌ی بیش از حد به حجاب و حساسیت نشان دادن به بی حجابی دلالت بر این می‌کند که ارزش‌های برتر و مهم‌تر اجتماعی فدای ارزش کم اهمیت‌تر می‌شوند یعنی وقتی جامعه ببیند ارزش‌هایی چون عدالت، امنیت، آزادی، رفاه، برابری و … به قدر حجاب، مهم تلقی نمی‌شوند به‌تدریج اهمیت این مطلوب‌های اجتماعی مورد غفلت قرار می‌گیرد و این نوعی انحراف اخلاقی است.

۶- با فرض اینکه اگر بی حجابی را یک منکر بدانیم برای جلوگیری از آن نباید مرتکب منکرات بزرگتر گردید، بی‌شک استفاده از ابزار قهریه و رفتار خشونت آمیز، احساسات منفی و نفرت آمیزی را نسبت به کل دین و حکومت اسلامی به‌بار می‌آورد و به‌قول حافظ اگر بستن میخانه سبب گشودن در خانه‌ی ریا و تزویر باشد چه ارزش اخلاقی خواهد داشت؟

۷- تنها دلیل قائلان به حجاب اجباری این است که بی حجابی مفسده‌آور است اما تا کنون هیچ شواهد عینی و یا مطالعات علمی این مدعا را اثبات نکرده است. وقتی هرگونه باور و مدعایی را بدون شواهد و دلایل کافی قبول کردیم درست برخلاف اخلاق باور عمل کرده‌ایم.

۸- فروکاستن عفاف به حجاب و یا تناظر مساوی آنها خود یک خطای معرفتی است در حقیقت آنچه یک فضیلت اخلاقی است و بر سر آن باید تاکید کرد عفاف است نه حجاب، به بیان دیگر نه هر با حجابی لزوماً عفیف است و نه هر بی حجابی حتماً بی عفت است، پس مبارزه با بی حجابی به منظور حفظ عفاف یک خطای اخلاقی است.

انتهای پیام

بانک صادرات

نوشته های مشابه

یک پیام

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا