حجاب از نگاهی دیگر

امیر ترکاشوند، نویسنده‌ی کتب دینی در روزهای اخیر و همزمان با بحث‌های مطرح‌شده پیرامون «حجاب اجباری» و «گشت ارشاد» دو یادداشت پیرامون حجاب منتشر کرده که در آن از نگاهی متفاوت به این موضوع پرداخته است.

به گزارش انصاف نیوز، متن کامل این دو یادداشت در پی می‌آید:

واقعی نبودن حجاب غلیظ و پرده‌وارِ فاطمه (س)

تلقی غلاظ از حجاب حضرت زهرا اکثرا ناشی از وجود روایات زیر است:

۱- مرد نابینا

روایت است که نابینایی (ابن‌اُم‌مکتوم) از فاطمه اذن ورود به خانه خواست پس فاطمه خود را از او در پرده برد. پیامبر به او گفت: این فرد که نابیناست چرا خود را از او محجوب می‌کنی؟ فاطمه پاسخ داد ای رسول‌خدا اگر او مرا نمی‌بیند من که او را می‌بینم.
این روایت اثرگذارترین روایت در تلقی مردم از پوشش فاطمه است.
و اما این داستان اول بار در کتاب الجعفریات آمده که کتابی کلاً ساختگی و من‌درآوردی است و نویسنده‌اش برای اقناع مخاطب سند روایات کتابش را مزین به سلسله‌ای طلایی و واحد می‌کند؛ از ان گذشته فرد نابینای یادشده، بازیچه خیال‌پردازی‌های متضاد حدیث‌سازان قرار گرفته بطوری‌که پیامبر، که در این روایت از محجوب شدن دخترش در برابر آن نابینا اظهار تعجب می‌کند ولی در روایتی دیگر به همسرش دستور محجوب شدن در برابر همو را می‌دهد و در روایت سوم زنی سه‌طلاقه را راهنمایی می‌کند که عِدّه‌اش را با خیال راحت با درآوردن لباس در کنار همان نابینا سپری کند.

۲- مواجهه با مردان!

«نقل است که امام علی گفت: نزد رسول‌خدا بودیم که حضرت به ما گفت بهترین چیز برای زنان چه هست؟ ما همگی از پاسخ درماندیم. من نزد فاطمه برگشتم و او را از پرسش رسول‌خدا و این‌که هیچکس از ما نتوانست پاسخش را دهد آگاه کردم. فاطمه گفت اما من پاسخ را می‌دانم؛ “بهترین چیز برای زنان این است که مردان را نبینند و مردان نیز آنان را نبینند” (خیر للنساء أن لا یرین الرجال ولا یراهن الرجال). پس از پاسخ فاطمه به سوی رسول‌خدا بازگشتم و گفتم ای رسول‌خدا در مورد پرسشت که گفتی بهترین چیز برای زنان چه هست، پاسخ این است که بهترین چیز برای زنان این است که مردان را نبینند و مردان نیز نتوانند آنان را ببینند. پیامبر گفت تو تا وقتی که این‌جا بودی جوابش را نمی‌دانستی، بگو ببینم چه کسی پاسخ را به تو گفت. گفتم فاطمه. پس رسول‌خدا خوشش آمد و گفت: فاطمه پاره تن من است»
روایت به روال قصه‌های کودکان و اسطوره‌ها تنظیم شده و برای اثبات قهرمان داستان، همه (حتی امام علی) را عاجز نشان داده. با توجه به واقعیات صدر اسلام (خانه‌های چندمتر مربعی و فاقد سرویس‌های بهداشتی و…) امکان پرده‌نشینی و صدور این کلام در حد صفردرصد است.

۳- بهترین جای تقرب به خدا

مطابق روایتی «علی (ع) در حالی‌که سخت اندوهگین و دل‌شکسته بود بر فاطمه وارد شد. فاطمه گفت دلیل این اندوه چیست؟ علی گفت رسول‌خدا مسئله‌ای از ما پرسید ولی ما جوابی برایش نداشتیم. فاطمه گفت مسئله چه بود؟ علی گفت از ما در باره زن سئوال کرد که زن چیست؟ گفتیم عورت است. رسول‌خدا گفت زن در چه وقتی نزدیک‌ترین فاصله را با پروردگار دارد؟ امّا ما جوابش را نمی‌دانستیم. فاطمه گفت: برگرد پیشِ او و آگاهش کن که نزدیک‌ترین جایِ تقرب زن به خدا استمرار حضور در قعر خانه‌اش است (أَدنی ما تکون من ربّها أَن تلزم قعر بیتها). پس علی رفت و پیامبر را از پاسخ سئوال آگاه کرد. پیامبر گفت ای علی این را از خودت نگفتی. پس علی به پیامبر خبر داد که پاسخ را فاطمه به وی داده. پیامبر گفت فاطمه پاره تنم است»
این روایت نیز که شبیه داستان‌سازی‌های کودکانه است را همان کتاب پیش‌گفته جعفریات نقل کرده که گفتیم اساسا ساختگی و فاقد اعتبار برای استخراج حکمی شرعی است.

۴- عزیمت اعتراضی به مسجد

روایت است که فاطمه هنگامی که از تصمیم حکومت در بارۀ فدک باخبر شد همراه با جمعی رهسپار مسجد شد تا اعتراض کند. کیفیت لباس فاطمه (س) و چگونگی پوشش وی هنگام خروج از خانه را چنین گزارش کرده‌اند: لما بلغ فاطمة إجماع أبی‌بکر علی منعها فدک لاثت خمارها علی رأسها واشتملت بجلبابها.
با این‌که از این روایت بسیار به نفع حجاب حداکثری استفاده می‌کنند اما توجه به معنای آن عبارت، چیز دیگری را افاده می‌کند:
«فاطمه روسری‌اش را «دورِ سر»!!، و تن‌پوش را گِرد بدن پیچید و از خانه بیرون زد». این پوششِ سر، چیزی شبیه پیچه و دستاری است که زنان برخی اقوام ایرانی (بختیاری، لر و…) دور سر می‌پیچند.

۵- در خطبه فدکیه

در روایات آمده که «فاطمه با همراهان وارد مسجد شد در حالی‌که ابوبکر و جمعی حضور داشتند. فاطمه نشست و میان او و جمع مقابل پرده‌ای نصب شد (فنیطت دونها ملاءة)، آنگاه آن خطبه مشهور را بیان کرد».
گفتنی است نصب پرده در آن روزگار در مسجد و میان زنان و مردان رسم نبود و هر دو بی‌هیچ حائلی در محلی واحد حضور داشتند و فقط به دلیل جامه‌های کوتاه و نادوخته‌شان پیامبر چنین تدبیر کرد که: “۱- مردان در جلو و زنان در صفوف عقب باشند ۲- زنان به مردان سجده‌کننده نگاه نکنند ۳- زنان دیرتر از مردان سر از سجده بردارند”؛ تا چشمان کسی ناخودآگاه به شرمگاه دیگری نیفتد.
گویا نصب پرده جزو افزوده‌های آن روایت است.

نهی بی‌ثمر به بی‌روسری‌ها در روایات

در روایات شیعی بی‌روسری‌های نهی‌ناپذیر، به عنوان پدیده‌ای رایج و غیر لازم النهی در جامعه شناخته می‌شدند!

در شرع و فقه چند گروه از زنان آزادِ مسلمان (زنان روستایی، اهل تهامه، کوه‌نشین، مکی و گویا کارگرانِ عرق‌ریز) هستند که با وجود بی‌روسری بودن اما نباید مُخلّ انتخاب‌شان در عدم استفاده از روسری شد!

آیا می‌دانید علت معافیت آنان از پیگرد و تذکر و نهیِ ناهیان چیست؟

شرع به صورت شفاف و روشن علت را بی‌توجهی و نهی‌ناپذیر بودن آنان در این امر دانسته و می‌گوید چون آنان نهی ناهیان را برنمی‌تابند و با روسری کنار نمی‌آیند.

بنابراین؛

۱- آیا زنان بی‌روسری در حوزه حکومت دینی می‌توانند نهیِ ناهیان را نپذیرند و همچنان بی‌روسری باشند؟

پاسخ؛ بله

۲- آیا ناهیان پس از پذیرفته‌نشدنِ نهی‌شان، همچنان می‌توانند نهی را پی بگیرند و زنان بی‌روسری را در دایره شرع وادار به پوشیدن روسری کنند؟

پاسخ؛ نه

در این باره همچنین به یادداشت قدیمی با عنوان “انعطاف فقهی در خصوص کم‌حجابان” مراجعه شود.

انتهای پیام