«اجبار»، منکر است
موضوع سپیده رشنو بعد از چند هفته با انتشار خبر دادگاهش دوباره داغ شد؛ همان دختری که فیلم اختلافش با کسی دیگر در اتوبوس بر سر حجاب جنجالی شده بود.
محمود صادقی، نماینده سابق مردم تهران در مجلس در گفت‌وگو با انصاف نیوز معتقد است: حجاب یک ارزش مذهبی است و با درون‌سازی توفیق تقویت این هنجار به دست می‌آید ولی با اجبار امکان‌پذیر نیست.
آیت الله سیدمحمد غروی اما نظری متفاوت دارد و می‌گوید: «من تعجب می‌کنم که چطور شما همواره اشکالات را متوجه کسانی می‌کنید که می‌خواهند نقش مثبت در حجاب ایفا کنند؟! از سوی دیگر مطرح نمی‌کنید چرا عده‌ای اینطور حرمت‌شکنی میکنند؟»
متن گفت‌وگو را در زیر می‌خوانید.
برخوردهای بین مردم با یکدیگر چه تبعات اجتماعی دارد؟ این جنگ بین شهروندان برنده‌ای دارد؟
این موضوع ابعاد مختلفی دارد و شما از جنبه اجتماعی به آن پرداخته‌اید. هر مسئله‌ای که تفاهم و همبستگی اجتماعی را خدشه‌دار کند، به بنیان جامعه آسیب می‌زند. مسئله این است که فراتر از بحث حجاب، مشکلات دیگری هم در جامعه وجود دارد. یکی از این مشکلات کاهش اعتماد سرمایه اجتماعی است. اعتماد از لایه‌های پایین جامعه شکل می‌گیرد و تا لایه‌های بالا ادامه پیدا می‌کند. متاسفانه اعتماد در تمام سطوح تنزل پیدا کرده و پیامد خود را در حوزه‌های مختلف نشان می‌دهد.
در مسئله حجاب از دو طرف به تنش‌های اجتماعی دامن زده می‌شود. یک طرف حرکت‌های حساب نشده مانند گشت ارشاد است که سعی می‌کند با استفاده از قوه قهریه امری را به هنجار مورد نظر حکومت تبدیل کند. از سوی دیگر بدخواهان خارج از کشور روی این موج سوار می‌شوند و با نیت‌های براندازانه به تشدید تنفر در جامعه دامن می‌زنند. به نظر می‌رسد این دو موضوع مانند دو لبه تیغ است که درصدد قطع ریشه همبستگی و اتحاد اجتماعی برمی‌آید.
فکر می‌کنم برای حل این معضل در درجه اول به اصلاح رویکرد و رفتار حاکمیت نیاز داریم. باید با انجام تحقیقاتی مشخص شود این روش‌ها در چند دهه گذشته چه تاثیراتی در جامعه داشته است. تا زمانی که این اصلاح صورت نگیرد امیدی به حل این معضل نیست.
در ابتدای انقلاب و برای مقابله با برخی مسائل و معضلات از مردم خواسته شد که مثلا اقوام و نزدیکان دوستان خود را که ارتباطی با گروه‌هایی چون مجاهدین و… دارند تحویل دهد. این رو در رویی مردم در حال حاضر درباره حجاب هم پیش گرفته شده است؟ این روش می‌تواند جامعه را دو قطبی کند؟
آن زمان مسئله بیشتر در مباحث امنیتی، ترورها، انفجارها و خرابکاری‌ها بود و با مسئله حجاب بسیار متفاوت است و قابل مقایسه نیست. حجاب یک ارزش مذهبی است و با درون‌سازی توفیق تقویت این هنجار به دست می‌آید ولی با اجبار امکان‌پذیر نیست.
سپیده رشنو در اتوبوس با رایحه ربیعی آمر به معروف درگیر و سپس دستگیر شد. او در یک برنامه تلویزیونی از رایحه ربیعی عذرخواهی کرد و پخش فیلم اظهار ندامت و حتی عذرخواهی سپیده رشنو از صدا و سیما واکنش‌های زیادی به همراه داشت. اینگونه برخوردهای یکطرفه به افزایش خشونت در جامعه منجر نمی‌شود؟
به نظر می‌آید این روش که افراد را وادار به اعتراف یا سازش کرده و در رسانه نمایش دهند به تعمیق شکاف در جامعه کمک می‌کند نه حل آن.
به نظر می‌رسد مسیح علینژاد با طرح «دوربین ما اسلحه ما» و حتی استقبال از درگیری سپیده رشنو با رایحه ربیعی، به نحوی دنبال افزایش خشونت و تنش بین شهروندان است. نقش این نوع تبلیغات را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ابتدای مصاحبه اشاره کردم که این موضوع هم یکی از لبه‌های تیغه برخوردهاست. یکی از لبه‌های تیغ تیز امثال این فرد هستند که کارشان تشدید تنفر بین اقشار جامعه است. این افراد گرایش اصلاحی ندارند بلکه هدف‌شان ترویج خشونت و تنفر در جامعه است.
حجت‌الاسلام سیدعلی خان‌محمدی، سخنگوی ستاد امر به معروف و نهی از منکر کشور نیز درباره فیلم گرفتن از کشف حجاب یا برخورد با آمران به معروف گفت: «فیلم‌گرفتن در رابطه با کشف حجاب و یا اتفاقاتی که علیه نظام است مشمول ماده ۵۰۸ قانون مجازات اسلامی شده و مجازاتی بین یک تا ۱۰ سال حبس دارد. البته این موضوع فقط در حوزه کشف حجاب نیست و هر فیلمی که علیه نظام جمهوری اسلامی باشد و برای این خانم (مسیح علینژاد) ارسال شود، مشمول این ماده خواهد بود.» چنین اظهارنظری قانونی است؟
فکر می‌کنم مطرح کردن این موضوع به نوعی سوراخ دعا را گم کردن است. پرداختن به این مباحث باعث بزرگ شدن آن افراد می‌شود و در شأن یک مقام اجرایی و مسئول نیست که به این موضوع بپردازد. از نظر جنبه حقوقی هم فکر نمی‌کنم درباره موضوع مطرح شده جرم‌انگاری شده باشد و از لحاظ حقوقی آن را جرم تلقی کرد.
امر به معروف و نهی از منکر جهت پیشگیری از منکر در جامعه ما نهادینه شده، اما با توجه به تقابل‌هایی که به وجود آمده، در موضوع حجاب باید امر به معروف انجام شود یا خیر؟
درباره معنای معروف و منکر بسیار صحبت شده است. معروف چیزی است که در عرف عام مردم به عنوان یک امر شناخته شده و پسندیده و مورد قبول قرار می‌گیرد. رعایت پوشش هنجار را به جای روش‌های قهری می‌توان با روش‌های ایجابی آن را تبدیل به معروف کرد. به نظرم روش‌های فردی و قهری حتی در میان اقشار متدین، مذهبی و زنان محجبه به یک منکر تبدیل شده است. اجبار به حجاب با روش‌های سلبی را بسیاری از خانواده‌های مذهبی و متدین نمی‌پسندند. یعنی به نظر می‌رسد در حال حاضر اجبار به منکر تبدیل شده است.
موضوع حجاب پوششی برای محقق نشدن تعهدات دولت
برخی برخورد با حجاب را مقابل برخورد با فسادها و اختلاس‌ها قرار می‌دهند و می‌گویند دغدغه‌های اصلی را کنار گذاشته‌اند و فقط به موضوع حجاب می‌پردازند. واقعا این دو موضوع با هم قابل مقایسه است؟
قاعدتا باید در مسئله برخورد با منکرات اهم و فی‌اهم کرد. در حالی که اساسا کسی به بسیاری از منکرات یا همان مفاسد مهم‌تر حساسیت نشان نمی‌دهد، بزرگ کردن مسئله‌ای که عمدتا به اختیار افراد برمی‌گردد، مناسب نیست. اعتراض جامعه این است که چرا در مسئله عدالت، ظلم، سوءاستفاده‌ها و… دستگاه قضایی و نظارتی کم‌توان و کم‌تاثیر هستند و این همه نیرو و انرژی صرف برخورد با پدیده حجاب می‌شود؟ این دو برخورد با هم سازگاری ندارد. به هر حال مسئولان وقتی از تحقق تعهدات و وعده‌های خود در مباحث عدالت اجتماعی و معیشتی مردم ناتوان هستند با برجسته کردن بعضی از مسائل درصدد تحت‌الشعاع قرار دادن تعهدات اصلی خود هستند.
این «بعضی از مسائلی» که گفتید شامل حجاب هم می‌شود؟
بله. اینطور به نظر می‌آید.
در حقیقت می‌گویید مسئولان ذهن مردم را به سمت حجاب و برخورد با آن هدایت میکنند تا نتوانی خود را پنهان کنند؟
به نظر من اینطور به نظر می‌آید. در واقع وقتی توانایی حل مسائل اصلی، تعهدات و وظایف دولت را ندارند با دامن‌زدن به این مسائل به دنبال راضی کردن بخشی از جامعه هستند که این مسائل برایشان مهم است. از سوی دیگر مسائل اصلی را تحت الشعاع قرار می‌دهند.
در کشمکش گشت ارشاد با زنان، موضوعی که چند بار مورد توجه قرار گرفت نحوه برخورد خارج از چارچوب‌های اخلاقی و حدود شرعی بود. صحنه‌هایی منتشر شد که نیروهای مرد در گشت‌ارشاد زن یا دختری را با زور به ون منتقل میکنند. سوال اینجاست که با وجود زنان ضابط، مردان گشت‌ارشاد به صرف داشتن عنوان ضابط قضایی، اجازه لمس زنان نامحرم را دارند؟ اینگونه برخوردها قانونی است؟
متاسفانه برای برخورد با یک امری که منکر تلقی میکنند، نوعا منکرات زیادی را مرتکب می‌شوند. در بسیاری از مواقع تعرض به حریم خصوصی افراد، تعرض به تمام جسمانی افراد صورت می‌گیرد و خود این برخورد منکر است. از نظر شرعی لمس بدن نامحرم حرام است. در صحنه‌هایی که می‌بینیم متاسفانه پلیس مرد و حتی پلیس زن به شهروندان تعرض میکنند. حجاب موضوعی نیست که به پلیس واگذار یا با آن برخورد پلیسی شود. برفرض که این موضوع به پلیس واگذار شود، اما آنها حق ندارند برای برخورد با یک منکر، منکرات زیاد دیگری را مرتکب شوند. علاوه بر آن که چنین صحنه‌هایی حیثیت دین و به ویژه تشیع را در جهان لکه‌دار می‌کند و باعث لکه‌دار شدن وجهه حکومتی می‌شود که به نام دین حکومت می‌کند. این برخوردها به لحاظ حقوقی هم جای تامل دارد. طبق فتوای بعضی از فقها؛ «در اجرای برخی حدود، اگر برخوردی باعث وهن دین شود، باید کنار گذاشته شود.»
در موضوع حجاب، مسائلی مانند ارائه نکردن خدمات بانکی یا ممانعت از ورود به مترو و… هم مطرح شد. این نوع برخوردها چقدر در ترویج حجاب تاثیرگذار است؟
این تصمیمات مبنای حقوقی ندارد. نمی‌توانیم ارائه خدمت به شهروندان را به چنین شرایطی مشروط و مقید کنیم چون این تخلف قانونی است. اما پیداست که این برخوردها نه تنها تاثیری در ترویج هنجار حجاب ندارد، بلکه باعث نفرت و شکاف بین اقشار شده و دو دستگی در جامعه بیشتر می‌شود. این موضوعات قطعا تاثیر منفی دارد.
سید محمد غروی: یک حکومت دینی نمی‌تواند این مقدار بی‌بند و باری را تحمل کند
اما از سوی دیگر سید محمد غروی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گفت: صحبت از بی‌بند و باری است که در جامعه احساس می‌کنیم. این لباس‌های تنگ و کوتاهی که ملاحظه می‌کنید، روسری‌ها پایین‌تر رفته و موها بیرون آمده، آن آرایش‌های تند و گاهی لباس‌ها و شلوارهای خاصی که پوشیده می‌شود و گاهی مواقع هم پوشیده نمی‌شود، ضرر و لطمه زیادی برای جامعه دارد و نباید ما برای آنها اشک بریزیم.
آیت‌الله سیدمحمد غروی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در گفت‌وگو انصاف نیوز در پاسخ به این سوال که «اخیرا گزارش‌های مردمی در شبکه‌های اجتماعی حکایت از بسته‌تر شدن فضای اجتماعی و برخوردهای سخت‌تر با مسئله اجبار در حجاب دارد. حتی نماینده اصولگرای مجلس هم به این برخوردها واکنش نشان داده است. شما افزایش حساسیت‌ها در وضعیت فعلی را چطور ارزیابی می‌کنید؟» تاکید کرد: من تعجب می‌کنم و انتظار داشتم شما مطرح کنید چرا «بدحجابی» اینطور گسترش پیدا کرده و هیچ واکنشی از مسئولان فرهنگی نمی‌بینیم؟ یا مطرح کنید که چرا بعضی اینطور هتک حرمت میکنند نسبت به احکام الهی و با حرمت‌شکنی بنا دارند بدحجابی را در جامعه به شکل‌های مختلف و حرکت‌های نمادین یا در شبکه‌های مجازی توسعه دهند؟
او در پاسخ به این سوال که «در تمام ارگان‌ها بخش فرهنگی داریم و سازمان‌هایی مانند سازمان تبلیغات اسلامی و… که بودجه‌های کلانی دریافت میکنند. نباید به دلیل کم‌کاری بودجه‌ها این ارگان‌ها کاهش یابد یا حذف شود؟» گفت: من تعجب می‌کنم که چطور شما همواره اشکالات را متوجه کسانی می‌کنید که می‌خواهند نقش مثبت در حجاب ایفا کنند؟! از سوی دیگر مطرح نمی‌کنید چرا عده‌ای اینطور حرمت‌شکنی میکنند؟ علی‌ایحال… حجاب در سطحی که جامعه و اجتماع مقرر کرده باید مراعات شود. اگر مراعات نشود به یک بی‌بند و باری‌هایی کشیده می‌شود که امروزه با آن مواجه هستیم. این هم به نفع خود خانم‌هاست. چون با آن وضعیت که بیرون می‌آیند و با روحیه‌ای که می‌خواهند به شکل‌های مختلف خودنمایی کنند، نقش ابزار را برای مقاصد مختلف ایفا میکنند.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان این که خانمها باید در این رابطه تلاش کنند، افزود: عفاف و حجاب به معنای واقعی خود برای حفظ و صیانت از خانم‌هاست ولی متاسفانه در جامعه ما روز به روز آسیب آن بیشتر می‌شود. فضای مجازی هم در این رابطه نقش مهمی را ایفا می‌کند و واقعا احتمال می‌دهم این یک کار سازمان یافته شده‌ای است که پیش می‌رود تا حرمت‌ها شکسته می‌شود. طبیعتا مسئولان فرهنگی باید در این رابطه ورود بیشتری پیدا کنند و کارهای مناسب‌تری انجام دهند. آنها باید حساسیت بیشتری از خود نشان دهند و این وادادگی را جبران کنند. امروز این واداداگی در جامعه محسوس است. سازمان تبلیغات و قسمت‌های مختلف فرهنگی که مربوط به ارشاد است باید با این مسئله برخورد شایسته‌تری انجام دهند. اما نیروی انتظامی باید در سطحی که حرمت‌شکنی و بی‌بند و باری است، ورود پیدا کند. نماینده مجلس هر چیزی می‌خواهد بگوید. متاسفانه بعضی از نمایندگان مجلس به دنبال این هستند که دوره بعد هم رای بیاورند و ژست خاصی به خود میگیرند، ما به آنها کاری نداریم. اما از نظر شرعی، یک حکومت دینی نمی‌تواند این مقدار بی‌بند و باری را تحمل کند.
آیت‌الله محمد غروی بیان کرد: صحبت این نیست که چند تار موی یک خانم بیرون است. البته آن هم غلط است. صحبت از بی‌بند و باری است که ما در جامعه احساس می‌کنیم. این لباس‌های تنگ و کوتاهی که ملاحظه می‌کنید، روسری‌ها پایین‌تر رفته و موها بیرون آمده، آن آرایش‌های تند و گاهی لباس‌ها و شلوارهای خاصی که پوشیده می‌شود و گاهی مواقع هم پوشیده نمی‌شود، ضرر و لطمه زیادی برای جامعه دارد و نباید ما برای آنها اشک بریزیم.
او تاکید کرد: حقیقت این است که باید به خانمها برای حفظ عفاف خودشان، جامعه و خانواده‌ها توصیه کرد. اینطور بیرون آمدن و بهم‌ریختگی و سدشکنی برای خانواده مضر است و همه در این رابطه آسیب می‌بینند. اما خانمها آسیب زیادی می‌بینند و بیشترین قربانی در این رابطه هستند. از طرف دیگر مسئولان فرهنگی باید کار فرهنگی بهتر و بیشتری انجام دهند. از رادیو و تلویزیون و دستگاه‌های فرهنگی انتظارات بیشتر و زیادی داریم. اگر مراعات نکردن حجاب به حدی رسید (که در بعضی مواقع رسیده است) سدشکنی و حرمت‌شکنی به اوج خود می‌رسد و اینجاست که نیروی انتظامی باید ورود پیدا کند. البته این ورود باید حساب‌شده و طبق قانون باشد. نه این که آثار منفی بیشتری به وجود آورد.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم افزود: این که می‌فرمایید چرا مردم اینطوری شده‌اند؟ عوامل مختلف دارد و یکی از این عوامل شبکه‌های مجازی است. شبکه‌های مجازی در حرمت‌شکنی بسیار تاثیرگذار هستند و بخواهیم یا نخواهیم این موضوع بر مردم و خانواده‌ها اثر می‌گذارد. اصلا این شبکه‌ها فرهنگ خانواده‌ها را بهم ریخته است و باید یک فکر اساسی برای آن شود.
آیت‌الله محمد غروی در پاسخ به این سوال که «در دهه 60 و 70 خانمها تا این حد در مقابل حجاب موضع‌گیری نداشتند، راحت‌تر هم در جامعه حاضر می‌شدند. از سوی دیگر بودجه‌های هنگفتی به بخش فرهنگی سازمان‌ها و ارگان‌ها اختصاص یافته و ارگان‌های پرهزینه‌ای مانند سازمان تبلیغات اسلامی راه‌اندازی شده است. شرایط کنونی حاصل فعالیت همین مسئولان نیست؟ بازخواست آنها در مقابله با آنچه بدحجابی خوانده می‌شود از قلم نیفتاده است؟» گفت: ملاحظه کنید آیا شرایط اجتماعی ما و این ابزارهایی که امروز در اختیار جوانان و خانواده‌هاست در گذشته وجود داشت؟ امروز موبایل‌های هوشمند وجود دارد و کوچک‌ترین حرکت را به فضای دیگری می‌برد. در این شرایط حتی کسانی که مایل نباشند هم یکباره وضعیت خاصی پیدا میکنند. واقعیت این است که همه متغیرها را در ارتباط با مسئولان نبینیم. این که مسئولان فرهنگی و دیگر مسئولان باید متناسب با امکاناتی موجود در دنیای امروز پیش‌بینی‌های لازم را می‌کردند اما نکردند یا کم‌کاری کردند، سرجای خودش… اما اینها موثر هستند و نباید تمام موضوع را یکجانبه و از یک زاویه بینیم و تمام آن را در ارتباط با مسائل اقتصادی و دیگر نبینیم که جنبه سیاسی پیدا کند.
او با بیان این که شرایط را با دهه 60 مقایسه می‌کنید در حالی که در آن دهه وضعیت دیگری وجود داشت، تاکید کرد: در آن دهه موبایل رایج نبود. این موضوع بسیار مهمی است. اگر بخواهیم یک پدیده اجتماعی را بررسی کنیم باید تمام متغیرها را ببینیم. نمی‌شود برخی متغیرها را ببینیم و چشم‌مان را روی بخش دیگر متغیرها ببندیم.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در پاسخ به این سوال که «با فرهنگسازی نمیشد با این پدیده اجتماعی مقابله کرد؟» گفت: وقتی پدیده‌ای مثل موبایل به موبایل هوشمند تبدیل و تصویر هم منتقل می‌شود، افراد کمی این موضوع را آسیب‌شناسی، پیشگیری و در مقابل آن برنامه‌ریزی میکنند که جامعه چطور از جنبه‌های مثبت این ابزار استفاده کند و از جنبه‌های منفی آن استفاده نکند. این خیلی مهم است که بتوانیم این واقعیت‌ها را درک کنیم. گاهی مدت‌ها از ورود یک ابزار می‌گذرد بعد آسیب‌های آن را متوجه می‌شویم.
آیت‌الله محمد غروی افزود: این موضوع نیاز به کار، پیش‌بینی و پیشگیری دارد. معمولا افراد و جریان‌های فرهنگی کمتر موفق می‌شوند که اینکارها را انجام دهند. اما حقیقت این است در وضعیتی هستیم که از گذشته گفتن و مقصر دانستن این و آن را دردی را دوا نمی‌کند. باید توجه داشته باشیم این آسیب جدی است و برای رفع آن همه باید دست به دست هم بدهند. خبرنگاران با مصاحبه‌هایشان می‌توانند نقش مثبتی ایفا کنند. اقدامات مثبت دستگاه‌های فرهنگی، مطالبه از این دستگاه‌ها و مطالبه از نیروی انتظامی در سطح حساب شده می‌تواند تاثیر بسزایی داشته باشد. این موضوع باید مطالبه عمومی باشد تا تهدید خطری که در کمین خانواده‌ها، جوان‌ها، دخترها و پسرهاست کاهش یابد و جلوی آن گرفته شود.
انتهای پیام
مسخره است! یک تهاجم فرهنگی گستره شکل گرفته و تا مغز استخوان نفوذ کرده ، تا جائیکه … و ما نشسته ایم و خود را ومردم را فریب میدهیم که ، اجار است؟ منکر است؟ معروف است؟ منقول است؟ دارند بیست سئوالی بازی میکنند ، ولی چرا؟
خب آقایان برای اینکه دسترسی به فاحشه ها و زیبارویان آسانتر شود و خانمها هم برای اینکه هم راحت باشند و هم آقا بالا سر نداشته باشند و …
با عضوی از جامعه معلومه مدرسین با آن سوابق به تعبیر مرجع شهیر گلپایگانی « اهانت به مرجعیت» مصاحبه نمی کردید ، نمیشد ؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟
اگر آقای حجت الاسلام غروی آیت الله است ، پس آقای حجت الاسلام قرائتی هم آیت الله العظمی است !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!1
دینداران اصلاح طلب همان خرده دجال های آخر الزمان هستند
دیندار باید به پیروی از امام حسین اصلاح طلب باشد و با افساد طلبی مقابله کند.
از گشت ارشاد متنففففففففففرم.
از این … هم به شدت متنففففففرم.
به معنای واقعی آقایان سوراخ دعا را گم کرده اند،بزرگواران دارید اشتباه میزنید،تورم،اختلاس،دوتابعیتی،رانت،بانکهای ربا خور،فرزندان مسئولان در اروپا و امریکا را ول کردید چسبیدید به حجاب و گشت ارشاد!اینهایی که بدنبال این داستانها هستند یا نفهم اند!یا از جایی دیگر برای قرار دادن ملت در مقابل حکومت دستور میگیرند! بیاد داشته باشیدپیشینه چند هزار ساله ملت ایران ثابت کرده،ما مردمی لجباز هستیم، با لجبازی انقلاب کردیم،با لجبازی چهل ساله با امریکا مشکل داریم،با لج بازی تن به حجاب اجباری دادیم،و امروز در مقابل همان حجاب اجباری ایستاده ایم!بخدا این راهش نیست….