توضیح پلیس قانع کننده نبود

مهدیه بهارمست در روزنامه جهان صنعت نوشت: صبح دیروز تصاویری در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که همگان را در بهت و ناباوری فرو برد. در این تصویر ون امنیت اخلاقی با پنجره‌های سرتاسری دودی با سرعت زیاد در حال حرکت است، اما چند ثانیه بعد جسم زنی که براساس مشاهدات از ون به بیرون پرتاب شده قابل رویت است. ون امنیت اخلاقی در برابر این اتفاق نه تنها توقف نکرد بلکه با همان سرعت ابتدایی به مسیر خود ادامه داد. حتی تعدادی از افراد حاضر برای توقف ون امنیت اخلاقی به سمت آن روانه شدند. اما آنچه در فیلم مشخص است، انگار ون قصد توقف نداشت. این در حالی است که ساعاتی بعد از انتشار این تصاویر جانشین فرمانده انتظامی استان گیلان با رد برخی شایعات منتشرشده در فضای مجازی در خصوص برخورد ون امنیت اخلاقی با این شهروند زن اظهار کرد: «در پی شکایت یکی از شهروندان به دلیل سوءاستفاده طرف مقابل از سانحه تصادف رانندگی چند روز گذشته و قصد اخاذی از وی، رسیدگی به ماجرا در دستور کار عوامل گشت انتظامی کلانتری ۲۲ رشت قرار گرفت.» به گفته سرهنگ حسین حسن‌پور متهم این ماجرا که حالت طبیعی نیز نداشت پس از رویارویی با پلیس با استفاده از الفاظ رکیک قصد درگیری و فرار از دست ماموران را داشت که عوامل انتظامی حاضر در صحنه پس از هماهنگی نسبت به دستگیری وی اقدام کردند. جانشین فرمانده انتظامی استان گیلان ادعای پرتاب کردن خانم، از خودروی گشت امنیت اخلاقی را کذب محض دانست و بیان کرد: «با بررسی مستندات و تصاویر دوربین‌های محل حادثه مشخص است این شهروند خانم پس از حرکت خودروی پلیس، از پنجره خودروی در حال حرکت آویزان شده است.» اما برخی حقوقدانان توضیحات پلیس گیلان را قانع‌کننده ندانستند و خواهان جزئیات بیشتری از وقوع حادثه شدند، چراکه به تازگی از این دست تصاویر که به دلایل نامعلومی ماموران نیروی انتظامی نسبت به زنان با خشونت رفتار می‌کنند، فراگیر شده است. البته به گفته نیروی انتظامی ماموران خاطی توبیخ شدند اما جزئیاتی از توبیخ آنها نیز مشخص نشده است. با این حال بر فرض اینکه این زن خود را از ون امنیت اخلاقی به بیرون انداخته، ماموران نیروی انتظامی براساس قانون باید از او مراقبت و نگهداری می‌کردند. همچنین با توجه به تعداد ماموران حاضر در ون‌های امنیت اخلاقی خروج این زن کمی غیرمعقول به نظر می‌آید. فیلم جدیدی از زاویه دیگر حادثه منتشر شده که زن مذکور از پنجره ون امنیت اخلاقی آویزان شده و به دلایل نامعلومی به خیابان می‌افتد. در هر صورت تا لحظه نگارش این گزارش هنوز جزئیات ماجرا کاملا بازگو نشده است.
توضیحات پلیس قانع‌کننده نبود
کامبیز نوروزی حقوقدان در واکنش به پرتاب زنی از ون پلیس به خیابان به «جهان‌صنعت» گفت: تصاویری از پرتاب شدن زنی از ون پلیس به خیابان در فضای مجازی دست به دست شد. به نظرم این فیلم به نسبت دیگر تصاویری که از برخی رفتارهای نیروی انتظامی منتشر شده، عجیب‌تر است. از طرفی هنوز ساعاتی از انتشار فیلم نگذشته بود که جانشین فرمانده انتظامی استان گیلان تصاویر پرتاب کردن زن از ون امنیت اخلاقی را کذب محض دانست. در خبری که از قول این فرد منتشر شده آمده است که با بررسی مستندات و تصاویر دوربین‌های محل حادثه مشخص شده است این شهروند زن پس از حرکت خودروی پلیس، از پنجره خودروی در حال حرکت آویزان شده است. به عقیده من توضیحات جانشین فرمانده انتظامی استان گیلان قانع‌کننده نیست زیرا طبق قانون نیروی انتظامی هنگامی که فردی را دستگیر می‌کند، از همان دقیقه‌های ابتدایی تا زمانی که فرد تحویل مراجع قضایی نشده است، مسوولیت نگهداری و سلامت آن فرد را برعهده دارد. بنابراین اگر به گفته پلیس گیلان این زن خودش را از پنجره به بیرون انداخته باشد هم باید از پلیس پرسید که در آن زمان عوامل نیروی انتظامی که در ون حضور داشتند چرا از ایشان به خوبی مراقبت نکرده‌اند.
وی افزود: تمام این سخنان در حالی بیان می‌شود که ارتفاع پنجره یک ون بالا است و از قضا عرض چندانی هم ندارد. بنابراین اینکه یک زن بتواند خود را از پنجره ون به بیرون بیندازد، کمی عجیب است. ضمن اینکه این عمل نیز کمی زمان‌بر است. اینکه چرا و چگونه ماموران نیروی انتظامی حاضر در ون مانع این عمل خطرناک زن نشدند، سوال‌برانگیز است. از طرف دیگر اگر کمی به فیلم منتشر شده دقت کنید، متوجه سرعت زیاد این ون خواهید شد. هنوز دلیل عجله و شتاب این ون مشخص نیست زیرا هنگام پرتاپ شدن زن به خیابان خودروی پلیس نه تنها متوقف نشد بلکه با همان شتاب اولیه به مسیرش ادامه داد. این در حالی است که اگر این زن به گفته پلیس گیلان مجرم بوده پس چرا ون متوقف نشده تا دوباره زن بازداشت شود؟! آن چیزی که در فیلم قابل مشاهده است، بعد از افتادن زن به خیابان ون نیروی انتظامی همچنان با سرعت زیاد به حرکت‌اش ادامه می‌دهد. اگر این عمل از سوی نیروی انتظامی عمدی باشد که باید به صورت شفاف عوامل و دلایل آنها بازگو شود زیرا متاسفانه مدتی است بعضی رفتارها را در ملاءعام از سوی نیروی انتظامی مشاهده می‌کنیم که در شأن نیروی انتظامی و مطابق با قوانین نبوده و نیست.
این حقوقدان با اشاره به اینکه زن به عرض به خیابان افتاده است، بیان کرد: فرض بر اینکه این زن خودش را از پنجره به بیرون انداخته باشد، اگر فردی خودش را از پنجره ون به بیرون بیندازد، با سر به زمین می‌افتد؛ تازه اگر از پنجره ون پلیس رد شود. این در حالی است که اگر کمی به فیلم توجه کنید، مشخص است که زن مذکور به صورت عرضی به خیابان افتاده است. البته اگر فردی هم از پنجره خود را به خیابان بیندازد به دلیل ارتفاع زیاد قطعا سرش خونی می‌شود، اما ایشان از عرض و ارتفاع پایین‌تری افتاده است.
او ادامه داد: این پرسش‌ها در برابر توضیحات نیروی انتظامی استان گیلان در ذهن‌ها متبلور می‌شود. در هر صورت نیروی انتظامی یکی از مهم‌ترین نهادهای امنیت اجتماعی است. بنابراین اعتماد مردم به نیروی انتظامی برای حفظ امنیت جامعه حائزاهمیت است. نیروی انتظامی باید اقتدار داشته باشد اما جلب اعتماد و اطمینان مردم برعهده خودش است. وظایف سنگین نیروی انتظامی بدون جلب اعتماد عمومی چندان کارآمد نخواهد بود. اگر توضیحی وجود دارد باید توضیح قانع‌کننده باشد.
فرار رو به جلو

امیر لطفی‌حقیقت جامعه‌شناس و روانشناس درباره خشونت دیده شده در فیلم مذکور به «جهان‌صنعت» گفت: در حال حاضر پلیس به جای اینکه به عنوان تامین‌کننده امنیت در جامعه حضور پیدا کند، تصویر جدیدی را از خود به نمایش می‌گذارد؛ تصویری که در آن بویی از مدارا، ارتباط انسانی و اجتماعی دیده نمی‌شود. با اینکه چنین هنجارشکنی‌ها، رفتارهای نامتعارف و غیرقانونی محکوم هستند و کسی نمی‌گوید نباید جلوی افراد هنجارشکن را گرفت ولی آنچه که در عمل اتفاق می‌افتد یک معلول‌محوری کاملا سطحی برای مخدوش کردن چهره جامعه، انقلاب و دین است که همچنین گفتمان نفرت را در جامعه افزایش می‌دهد. درباره ون امنیت اخلاقی نیز برداشت من از نگاه مردم نگاهی منفی، خسته‌کننده و نگاه انسانی آسیب‌دیده به دنبال ناجی و حامی است که متاسفانه کسی برای حمایت از آنها وجود ندارد، چراکه این افراد اصل را رها کرده و به فرع پرداخته‌اند و به جای بازداشت سارقان و دیگر مجرمان اقدامات دیگری انجام می‌دهند.
وی درباره افزایش گفتمان نفرت در جامعه افزود: در جامعه فعلی ما بحران‌های مختلفی مانند بیکاری، فقر، گرانی کالا‌های اساسی، گرانی مسکن، ورشکستگی آبی، بحران حاشیه‌نشینی، بحران در روابط بین‌المللی کشور، افزایش جرم و جنایت، سرقت، زورگیری و بسیاری از مسائل دیگر وجود دارد که از هیچ عقل سلیمی نیز پوشیده نیست. کاش نیروی انتظامی اندکی به وظایف واقعی‌تر خود توجه می‌کرد، چراکه در چنین شرایطی افکار عمومی از پلیس انتظار دارند تا در مقابل ناهنجاری‌ها و مشکلات جامعه حامی و محافظ آنها باشند. منتهی نه تنها انجام وظیفه پلیس‌ها کمرنگ شده بلکه رفتارهای خشونت‌آمیز آنها و در نتیجه آن افزایش گفتمان نفرت در جامعه باعث می‌شود که مردم نسبت به بسیاری از مسائل جامعه دچار تنفر بیشتری شوند که به انواع جدال‌ها میان مردم ختم می‌شود و همچنین باعث می‌شود جامعه از بنیان دچار مشکل شود.
جامعه‌شناس در ادامه تاکید کرد: به طور کلی این نوع خشونت‌ها آثار مخربی در افکار عمومی به‌جا می‌گذارد مثل افزایش فاصله میان مردم و یکدیگر، مردم و حاکمیت، مردم به ویژه نسل جوان‌تر و ارزش‌های دینی و همچنین کاهش اعتماد عمومی. این آسیب‌ها را برای جامعه به شدت خطرناک می‌دانم و‌ ای‌کاش مسوولانی که مسبب این جریانات هستند، از جلسات فرمایشی خود فاصله بگیرند و مقداری وقت بگذارند و به بررسی و مطالعه سخنان بزرگان دین ما و ائمه اطهار درباره مدارا و اخلاق اجتماعی بپردازند که آیا واقعا چنین رفتارهای خشونت‌آمیزی با مردم صحیح است؟
لطفی‌حقیقت در پاسخ به اینکه آیا نباید حل معضل فقر در اولویت کار دولت قرار بگیرد و سپس به سمت مسائلی چون حجاب بروند، اظهار کرد: حل معضل فقر نیازمند دانایی، خرد و مدیران اقتصادی توانمند است. پس هنگامی که در کشور ما توجهی به این ویژگی‌ها در تقسیم قدرت صورت نمی‌گیرد و تنها فیلتر برای انتخاب مدیرانی که در سطوح دولت فعالیت می‌کنند، ارتباط آنها با نمایندگان مجلس و ارتباطات محفلی است، تبعا مجبور هستند به جای پرداختن به بحران‌های اصلی، به مسائل جزئی مانند موضوع حجاب بپردازند تا حواس جامعه را از وجود فقر، بی‌عدالتی، مدیران ناتوان در عرصه اجرایی کشور پرت کنند.

انتهای پیام