ما هم حق داریم نگران آینده خود باشیم
عظیم محمودآبادی، روزنامه‌نگار، در یادداشتی که در اختیار انصاف نیوز قرار داده است، نوشت:
اخیراً سیدغلامحسین حسن‌تاش، کارشناس برجسته انرژی در مصاحبه با وب سایت «انصاف نیوز» گفته است «فقدان نگاه جامع و طراحی کلان برای تولید، توزیع و مصرف انرژی سبب وابسته شدن بیش از ۷۰ درصدی کشور به گاز طبیعی شده که علاوه بر پیامدهای امنیتی و اقتصادی و زیست‌محیطی، مزیت ایران در بازار انرژی جهان را هم به شدت تحت تأثیر منفی قرار داده است». او همچنین هشدار داده است با ادامه روند فعلی، در کمتر از ۲۰ سال به واردکننده نفت و گاز تبدیل خواهیم شد!
آنچه آقای حسن‌تاش گفته واقعیت کشور ما است که از این جهت بی‌تردید وضعیت نگران‌کننده‌ای خواهد بود. لذا لازم است مسئولان کشور نه امروز بلکه از سال‌ها پیش وضعیت پیشِ رو را پیش‌بینی می‌کردند و برایِ آن راهِ‌حل‌هایی را در نظر می‌گرفتند. به نظر می‌رسد سیاست کلی کشور مبنی بر توسعه دانش هسته‌ای و توانِ اتمی کشور از سوی مقامات ارشد نظام ناظر به مسائلی از این دست بوده است. پس شاید امروز بر کسی پوشیده نباشد که روند فعلی – که کارشناسان انرژی نسبت به آن هشدار می‌دهند – تنها در گرویِ تأمین انرژی جایگزین خواهد بود و این همان کاری‌ست که کشور ما با توسعه دانش هسته‌ای خود در حال انجامش است.
البته ایران تنها کشوری نیست که نسبت به این وضعیت حساسیت داشته بلکه ملت‌ها و دولت‌های دیگر هم هر کدام – علی قدر مراتبهم – به آینده انرژی خود می‌اندیشند و برای آن راه‌حل‌هایی در نظر دارند که بعضاً تفاوتی با مسیری که کشور ما در پیش گرفته است ندارد.
چنانکه همین دیروز نخست‌وزیر ژاپن اعلام کرد کشورش نیروگاه‌های هسته‌ای راکد خود را فعال خواهد کرد و توسعه راکتورهای نسل نوین را نیز مدنظر قرار خواهد داد. به گزارش سی‌ان‌ان، فومیو کیشیدا روز چهارشنبه دوم شهریور با اعلام خبر فوق همچنین از ساخت یک نیروگاه جدید هسته‌ای بر اساس آخرین فن‌آوری‌های این صنعت خبر داد. وی در همین راستا رسماً به مقامات دولت خود دستور داده تا پایان سال جاری میلادی، اقدامات مشخصی را در راستای اجرایی شدن این سیاست انجام دهند. شبکه سی‌ان‌ان با اشاره به اینکه ژاپن، یازده سال پیش مهم‌ترین نیروگاه هسته‌ای خود را رها کرد، اعلامِ از سرگیریِ بهره‌برداری از نیروگاه اتمی در این کشور با هدف سوخت هسته‌ای را تغییر سیاستی تأمل برانگیز خواند.
با این حال اما اظهارات فومیو کیشیدا چنان بی‌سابقه نبوده و معلوم نیست چرا اکنون موجب تعجب شبکه سی‌ان‌ان شده است؟ چنانکه پیش از اینها روزنامه تایمز ژاپن و همچنین تپکو (شرکت برق توکیو) در تیرماه سال 1397 خبر داده بودند که دولت وقت ژاپن اعلام کرده است این کشور باید تا سال ۲۰۳۰ تا ۲۲ درصد از برق مورد نیاز خود را از طریق انرژی هسته‌ای تأمین کند.
اما آنچه در خبر سی‌ان‌ان به آن اشاره نشده است وضعیت اقلیمی ژاپن و مستعد بودن آن سرزمین برای زلزله‌ها و سونامی‌های مکرر است که خطر ناشی از نیروگاه اتمی را چندین برابر سایر کشورهایی می‌کند که به این معضل ژاپن مبتلا نیستند. با این وجود به دلیل افزایش قیمت انرژی در جهان، وضعیت آلایندگی این کشور صنعتی – که ششمین کشور آلاینده جهان محسوب می‌شود – موجب شده ریسک بالای راه‌اندازی و توسعه راکتورهای اتمی خود را بپذیرد و آن را به اصلی‌ترین سیاستِ تأمین انرژیِ کشور خود در آینده‌ای نزدیک تبدیل کند. آری ظاهراً ژاپن آینده سبزش را در گروی بازگشت به گذشته هسته‌ای خود می‌بیند.
اما آنچه خبر فوق را برای نگارنده این سطور اهمیت می‌بخشد این است که چرا کشور ما نباید حق داشته باشد به آینده خود و نگرانی‌هایی که از بابت تأمین انرژی وجود دارد فکر کند؟ مگر غیر از این است که از همان آغاز حساسیت برخی قدرت‌های جهانی به رشد هسته‌ای ایران، مقامات ارشد نظام بر استفاده صلح‌آمیز از آن تاکید داشتند؟ مگر در تمام بیش از دو دهه گذشته در همه دولت‌های جمهوری اسلامی ایران – علی‌رغم تمام اختلاف نظرهایی که با یکدیگر داشتند – جز ضرورت تأمین آینده انرژی از طریق توسعه دانش هسته‌ای، سخنی به میان آمده است؟ اما جوابی که از سوی قدرت‌های جهانی و به ویژه رسانه‌های فارسی زبان متصل به آنها داده می‌شد، این بود که بروید سراغ انرژی‌های مدرن‌تر و کم‌خطرتری نظیر انرژیِ خورشیدی!
حال سؤال اینجا است که چرا چنین راه حل‌های مبارکی برای خود قدرت‌های غربی و متحدان‌شان و کشورهایی چون ژاپن ارائه نمی‌شود؟ چرا به ژاپن که با توجه به جایگاه علمی و تکنولوژی‌اش به مراتب بهتر و زودتر از کشوری مثل ایرانِ ما می‌تواند انرژی خورشیدی‌اش را راه‌اندازی کند یا توسعه دهد گفته نمی‌شود نگران زمستانِ سرد و سختِ پیشِ رو – که ناشی از جنگ اوکراین است – نباش و همت خود را به جای صرف توسعه راکتورهای هسته‌ای، مصروف انرژی‌های پاک و سالمی همچون انرژی خورشیدی کن؟
ممکن است کسانی در جواب بگویند ژاپن مثل ایران، برخوردار از ذخایر نفت و گاز نیست. اما این سخن هم چندان جواب قانع‌کننده‌ای به نظر نمی‌آید. چراکه اولاً دلیلی وجود ندارد اگر ما امکان برخورداری از انواع دیگر انرژی را داریم خودمان را محدود به مصرف نفت و گاز کنیم و آینده کشورمان را از فرصت‌های دیگر محروم کنیم. اما از آن مهمتر اینکه چندی است کارشناسان حوزه نفت و انرژی نسبت به بالا بودن مصرف این نوع از انرژی در کشور ما هشدار داده‌اند چنانکه در تارک این یادداشت این نگرانی از قول یکی از خبره‌ترین کارشناسان این حوزه نقل شد.
آری، ما و اداره کنندگان کشور – با همه اختلاف نظرهای احتمالی‌مان – حق داریم به آینده خود بیندیشیم و برای چالش‌های احتمالی پیش‌روی کشورمان آماده باشیم.
چنانکه اکنون نیز ایرانِ ما و قوه عاقله حاکم بر آن هیچ وقت خود را فارغ از دغدغه‌هایی از این دست ندانسته و سیاست خود در این حوزه‌ها را به تناسب شرایط و اقتضائات دوران، پیش برده است و چنانکه از شواهد بر می‌آید از این پس نیز غیر از این نخواهد بود.
ما حق داریم نگران آینده خود باشیم و لازم است از امروز برای چالش‌هایی برنامه‌ریزی کنیم که شاید بیست سال بعد با آنها رو به رو شویم.
انتهای پیام
