پاسخ به پرسش‌هایی درباره‌ی امام صادق
حجت الاسلام هادی سروش، استاد حوزه، به پرسش‌هایی درباره‌ی امام صادق ع پاسخ داده است که در پی می‌آید:
مدتی است متنی در فضای مجازی منتشر شده که مدعی است سوالاتی در محضر آیت الله بروجردی مطرح شده که ایشان از پاسخ درمانده‌اند!
اولاً اسناد این که این سؤالات از آیت الله بروجردی پرسش شده و ایشان نتوانسته‌اند پاسخ دهند، از بیخ و بُن دروغ است.
اما به لحاظ اینکه برخی از دوستان درخواست پاسخ داشته‌اند تا گروه‌ها و کانال‌های فضای مجازی منتشر شود، پاسخ آن شبهات مندرج در آن متن -البته با حذف دروغ‌ها و بی احترامی‌ها- تقدیم می‌شود.
۱ ) امام جعفر صادق در شیعه اهمیت دارد، به جز امامت، بنیانگذار فقه شیعه و از عالمترین امامان شیعه هستند و شکی نیست که ایشان عالم و امام بودند، امّا آیا کتابی که نگارش ایشان باشد و میزان “علم” وی را آشکار سازد موجود است در حالیکه مثلاً از ارسطو کتاب در دست داریم؟
۲ ) چگونه خلفای ظالم هیچوقت اجازهٔ نگارش به ایشان نمی‌داده‌اند ولی ایشان شش هزار دانشجو داشته‌اند و خلفای ظالم جلوی ارتباط ایشان با مردم را نمی‌گرفتند؟
۳ ) چطور می‌تواند احادیث امام صادق در کتاب بحارالانوار شیخ الاسلام علامه محمد باقر مجلسی باشد درحالیکه مجلسی حدوداً ۴ قرن پیش بوده؟
۴ ) یا مثلاً نهج‌البلاغه که گفته می‌شود گفتار حضرت امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام (ع) است و نگارنده آن سیدرضی است، درحالیکه ایشان چهارصد سال بعد از حضرت علی (ع) می‌زیسته و بدون هیچ منبع صحیح و مکتوبی از کجا فرمایشات ایشان را جمع آوری کرده‌اند؟
۵ ) در زمانه‌ای زندگی می‌کنیم که در آنسوی زمین؛ دانشمندان ناسا با استفاده از تلسکوپ جیمز وب در حال رصد پیدایش آفرینش در ۱۳ میلیارد سال قبل هستند. اما در این سو با انگشت شصت و تراز ِ بنّایی ماه را نمی‌بینند و تاریخ و تقویم را دگرگون می‌کنند !
خرافه پرستان ِ دین باور، همیشه در اینگونه موارد پاسخی ندارند و فقط سفارش می‌کنند که زیادی کنجکاوی نکنید. هرکسی هم که زیاد سؤال کند و بخواهد در این مورد حرف خلاف میل علما بزند بلافاصله تکفیر می‌شود. او را ملحد و کافر و زندیق اعلام می‌کنند.
__
به نام خدا
در مورد شبهات طرح شده پاسخ اجمالی تقدیم دارم؛
اما شبهه ۱)
در مورد نوشتن کتاب توسط حضرت صادق عرضه بدارم؛ سخنان و نامه‌ها و نیز درسهای امام صادق (ع) بصورت ۴۰۰ کتاب بوده که به “اصول اربعماة” مشهور است. و الان بخشی از آن که در حوادث ۱۴ قرن باقی مانده به چهار کتاب منتقل شده که به “کتب اربعه” یعنی؛ کتابهای چهار گانه -کافی، فقیه، تهدیب و استبصار- معروف است و این چهار کتاب؛ کتابهای مادر در شیعه است و البته صدها کتاب دیگر در شیعه داریم که حاوی بیانات و درسهای امام صادق است مثلاً یکصد جلد کتاب حدیث فقط شیخ صدوق ابن بابویه دارد و شیخ مفید و …
ضمناً عرضه بدارم کتابهای منسوب به ارسطو از انشائات اوست که شاگردانش تقریر نموده‌اند همانطوریکه اکثر کتابهای ابن سینا چنین است.
اما شبهه ۲ )
در مورد شاگردان حضرت صادق؛ این عدد ۴۰۰۰ نفر مجموعه کل شاگردان حضرت در طول چند دهه است، و ثانیاً مدتی که ایشان درس عمومی داشتند بخاطر دعوای بین امویین و عباسیین کمی شرایط مناسب بوده و دروس امام صادق عمومی بوده، ولی بعد از آن دوران، دوران اختناق بازگشته و امام صادق در خانه معارف را تدریس می‌نمودند.
اما شبهه ۳ )
در مورد کتاب بحار علامه مجلسی؛ ایشان از کتابهای متعدد به عنوان منابع، که تا آن روز بدستش رسیده بوده در یک دائره المعارف بنام “بحارالانوار” جمع آوری نمود تا بتواند کتابهای متعددی در معرض آسیب بودند را از خطرات احتمالی نجات دهد.
اما در شبهه ۴)
که در مورد نهج البلاغه است؛ امروز محققین حوزه قم مسانید و مصادر و منابع نهج البلاغه را که حاوی کتابهای متعدد شیعه و سنی قبل از زمان سید رضی بوده‌اند را پیدا کرده معرفی نموده‌اند، برای آشنایی به منابع سخنان امیرالمؤمنین ع قبل از نهج البلاغه می‌توانید به آن کتاب مراجعه فرمایید تا ببینید دانه دانه خطبه‌ها و نامه در کتابهای تاریخ و حدیث قبل از سید رضی موجود است.
در مورد شبهه ۵ )
رویت هلال (دیدن ماه) باید عرض شود یک مسئله اجتهادی است و از سوی دیگر ممکن است یک مجتهد اطمینان به سخن یک کارشناس پیدا نکند و اعتماد به سخن کارشناس دیگر که نظر متفاوتی دارد داشته باشد، چرا که در بسیاری از علوم تجربی -نه ریاضی و صددرصدی- نظرات کارشناسان دارای تفاوت با یکدیگر است. وثانیا علم و دانش اگر قطعیت در آن باشد و نه فرضیه؛ حتماً مورد اعتماد علماء حوزهاست. همانطوریکه در مورد وقت نماز و قبله مجتهدان به نظریه کارشناسان که قطعی است و مخالف ندارداعتماد دارند.
در مورد اتهامی که در پایان به اسلام و علماء اسلام زده شده! عرضه دارم؛ اسلام دین علم و دانش و پرسش و تحقیق است. سفارشات قرآن بر علم و تعلم و تفکر مانند آفتاب می‌درخشد و توصیف و نام گذاری پیامبر رحمت (ص) و عترت به علم است. و هیچ عالم و فقیهی سؤال و تحقیق را کفر و الحاد معرفی نکرده و ممنوع نشمرده و نمی‌تواند بکند. در ایات اول سوره توبه متضمن دستور پیامبر (ص) است که حضرت فرمود: باید به مشرکان فرصت دهید تا تحقیق کنند و حق را تشخیص دهند. متاسفانه فضای اتهام زنی از سوی برخی معاندین با دین، آغاز می‌شود! و چه بسا برخی از ناآگاهان آن تهمت‌ها را باور کرده و منتشر می‌کنند!
انتهای پیام
سلام، الان این آقا جواب شبهات را داد .اما واقعا این جواب ها می تواند کسی که شبهه برایش پیداشده قانع سازد . یعنی آیا این جواب همه جامع و مانع بودند . معلوم است که نه ! ای کاش کمی بهتر و معتدل تر جواب ها را می نوشتند و واقعیت ها را می نوشتند می گفتند فهم ما همین قدر است . بیشتر از این از بضاعت ما خارج است.