انقلابی‌گری تخیلی!

محمد توکلی، انصاف نیوز: سعید رضوی فقیه، روزنامه‌نگار سابق و فعال سیاسی اصلاح‌طلب با بیان اینکه «بخش مهمی از جامعه به رسانه‌های فارسی‌زبان خارجی اعتماد دارند»، گفت: علاوه بر تاثیرپذیری از این رسانه‌ها در شبکه‌های مجازی هم این پمپاژ ناامیدی از اصلاح و تحریک احساسات منفی علیه جمهوری اسلامی و اینکه «جز براندازی و رفتن جمهوری اسلامی راهی نداریم» نوعی انقلابی‌گری تخیلی که «اینها بروند، هر چه شد»، را تشویق می‌کند و نه انقلابی‌گری با برنامه و با مطالعه و تئوری‌پردازی.

سه قطب اپوزیسیون

آقای رضوی فقیه در گفت‌وگو با انصاف نیوز درباره‌ی وضعیت امروز گروه‌ها و چهره‌های اپوزیسون گفت: اپوزیسیون خارج از کشور یک قطب نزدیک به اصلاح‌طلب‌ها دارد که از آقای سلامتیان شروع می‌شود تا می‌رسد به عطاءالله مهاجرانی، فرخ نگهدار و امثال اینها. این بخش خیلی تند نیستند و حتی آنهایی که از گذار از جمهوری اسلامی می‌گویند همچنان سعی می‌کنند که یک بالشان را به اپوزیسیون اصلاح‌طلب داخل کشور بدهند. تیپ‌هایی مثل مراد ویسی، حسین باستانی و بچه‌هایی که در بی بی سی هستند و… یک بخشی از اپوزیسیون به این شکل هستند.

وی در ادامه افزود: یک بخشی هم هستند که کاملا براندازند و می‌شود گفت با جمهوری اسلامی دشمنی خونی دارند که اینها خودشان به دو بخش مجزا تقسیم می‌شوند و با همدیگر هم تقابل دارند؛ سازمان مجاهدین خلق و سلطنت‌طلب‌ها. این دو اکستریم اپوزیسیون برانداز هستند که هیچ آلترناتیوی در خود جمهوری اسلامی نمی‌توانند پیدا کنند و برنامه‌شان این است که جمهوری اسلامی به هر شکل و طریقی برود و پس از آن آنها فکر بعدش را کنند.

این فعال سیاسی درباره‌ی سایر گروه‌های اپوزیسیون نیز گفت: خیلی‌های دیگر از افراد و تشکیلات اپوزیسیون هم ذیل این سه یا در حاشیه‌ی اینها جمع می‌شوند. چه به شکل فردی یا تشکیلاتی مثل راه کارگر، شورای گذار و… فعالیت می‌کنند حول اینها می‌چرخند.

تنها تفاوت اپوزیسیون امروز و دیروز

رضوی فقیه با اشاره به واکنش‌ها به سخنرانی چندی قبل رضا پهلوی گفت: بعد از سخنرانی رضا پهلوی که به شکل بی سابقه‌ای توسط چهار رسانه‌ی خارجی فارسی زبان پخش مستقیم شد خیلی‌ها با این تصور و تحلیل که یک آلترناتیو جدی مطرح شده و قرار است غربی‌ها و قدرت‌های جهانی پشت او بایستند و برنامه‌ای برای جابجایی قدرت اجرا کنند به آن سمت شیفت پیدا کردند. اینها اعم از اینکه قطب اصلاح‌طلب بودند یا برانداز ولی در هر حال سلطنت‌طلب نبوده‌اند اما به این سمت میل کردند. نمونه‌های این مورد را در سایت‌های مجازی زیاد می‌شود دید که حمایت‌هایی از رضا پهلوی شد. در داخل هم این موضوع را داشتیم که بعضی دوستان مطرح کردند که «فعلا مسئله‌ی ما جمهوریت نیست، مسئله‌ی ما دموکراسی است و اگر سلطنت مشروطه‌ای باشد که آزادی‌های مردم از جمله آزادی‌های سیاسی را تامین کند می‌شود به عنوان یک دوره گذار با آن کنار آمد».

این تحلیلگر سیاسی در پاسخ به این سوال که «چه تفاوت‌هایی میان اپوزیسیون امروز و اپوزیسون یک یا دو دهه قبل هست؟» گفت: هیج پیشرفتی در اپوزیسیون از نظر تدارکات، امکانات، سازماندهی، اتحاد و ائتلاف و همچنین از نظر برنامه داشتن برای آینده نسبت به وضعیت گذشته نمی‌بینم. برنامه داشتن به این معنا که یک پلتفرمی داشته باشند که بگویند «ما خودمان به تنهایی یا در ائتلاف با دیگران می‌خواهیم این برنامه را گام به گام پیش ببریم».

رضوی فقیه با اشاره به تنها تفاوتی که از نظر او میان اپوزیسیون امروز و گذشته وجود دارد، گفت:  این تفاوت به هیچ وجه به توانمندی اپوزیسیون ربطی ندارد. تفاوت با گذشته در این است که با توجه به تکنولوژی‌های نوین رسانه‌ای صدای‌شان بلند شده و حضور اینها را در رسانه‌ها بیشتر می‌بینید. مجاهدین خلق هم همینطور هستند. آنان با آن لشکر سایبری که در آلبانی هستند توانسته‌اند سر و صدای زیادی ایجاد کنند و ارتباطات‌شان را هم افزایش دهند در حالی که اقلیتی پر سر و صدا هستند.

او در ادامه گفت: سلطنت‌طلب‌ها هم همین‌طور با لابی کردن در رسانه‌ها یا حضور فعال در فضای مجازی یا مثلا فعال کردن نیروهای‌شان یا خریدن آدم‌ها در فضای مجازی اعم از سلبریتی‌ها و … تا حضور پیدا کنند که تمام وقت پروپاگاندا کنند، مقداری سرو صدای‌شان نسبت به گذشته زیاد شده است.

چرا رضا پهلوی جدی گرفته نشد؟

این روزنامه‌نگار سابق با اشاره به سخنرانی اخیر رضا پهلوی گفت: تفاوت او با بیست سال قبل در این است که چهار رسانه سخنرانی‌اش را به طور مستقیم پخش کردند که همان هم خیلی جدی نبود. جریان‌هایی که پشتوانه‌ی آن رسانه‌ها هستند هیچکدام برنامه‌ی جدی برای آلترناتیوسازی و عبور از جمهوری اسلامی نداشتند. به نظر می‌رسید که این کار هم برای این بود که آنها می‌خواهند فشاری به جمهوری اسلامی بیاورند برای اینکه در مذاکرات احیای برجام از خودش نرمش نشان دهد. و الّا برنامه‌ی جدی نداشتند.

وی در ادامه گفت: دیدیم که حمایت از رضا پهلوی و مطرح کردن او تداومی هم پیدا نکرد و نه خودش و تحرکاتش افزایش پیدا کرد نه قدرت‌های خارجی روی او مانور دادند و فراموش شد. تا جایی که فرح پهلوی مجبور شد بیاید و با یک پلتفرم جدیدی تعیین ولیعهد کند. در حالی که رضا پهلوی خودش در نوبت است مادرش آمده و ولیعهد بعد از او را هم تعیین کرد. البته این هم جدی گرفته نشد.

این تحلیلگر در جمع‌بندی این بخش از گفت‌وگو با انصاف نیوز، گفت: به نظر من چه مجاهدین و چه سلطنت‌طلب‌ها و چه بقیه اپوزیسیون برانداز خارج کشور هیچ تغییری نسبت به گذشته نکرد‌ه‌اند. تنها مسئله همین است که صدای رسانه‌ای اینها بیشتر شده و بخش مهمی از این سروصدای رسانه‌ای ناشی از این است که قدرت‌های جهانی و امپریالیسم رسانه‌ای صدای اینها را بلند می‌کند و ما فکر می‌کنیم اتفاق خاصی افتاده در حالی که آنها فقط می‌خواهند از این سروصدای زیاد در جمهوری اسلامی یک هراسی ایجاد کنند تا وادار به نرمش بشود و برنامه‌ای برای گذار از جمهوری اسلامی ندارند.

تعدادی از اصلاح‌طلبان به اپوزیسیون نزدیک شدند و این تازگی ندارد

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب درباره‌ی این فرضیه که طیف‌هایی از اصلاح‌طلبان با جریان‌های اپوزیسیون همراه یا یه آنها نزدیک شده‌اند، گفت: یک‌سری از اصلاح‌طلبان یا بر اساس توهم یا شتاب‌زدگی و ناشکیبایی و یا سرخوردگی از بن‌بست‌های پی در پی جنبش اصلاحی به این جریان برانداز نزدیک شدند. آنها به این نتیجه رسیدند که «اصلاحات جواب نمی‌دهد پس باید برانداز شویم». برای براندازی هم یا بایستی برنامه‌ای داشته باشند یا ذیل برنامه‌ای که دیگران دارند فعالیت کنند. قبول دارم که تعدادی از اصلاح‌طلبان به اپوزیسیون نزدیک شدند و این تازگی هم ندارد.

رضوی فقیه در ادامه گفت: این موضوع از همان اوایل دهه‌ی هشتاد که ناکامی‌های دولت اول آقای خاتمی مشخص شد و در دولت دوم ایشان هم ادامه پیدا کرد؛ بعضی به نظرم به شکل شتابزده به این نتیجه رسیدند که «اصلاحات جواب نمی‌دهد» و «باید از اصلاحات و خاتمی عبور کرد». البته برای آن هم برنامه‌ای نداشتند. بعضی‌ها تئوری «اصلاحات سخت» را می‌گفتند یا مسئله‌ی «انقلاب اصلاحی« یا «اصلاحات انقلابی» و امثال اینها ولی این موارد هیچکدام منتهی به یک پلتفرم مشخصی نشد. برای مثال فردی می‌گوید «می‌خواهم جنگ مسلحانه کنم، اول کردستان را آزاد کنم بعد هم کمک می‌کنم بقیه‌ی ایران را آزاد کنم». او یک برنامه‌ی واقع‌بینانه یا غیرواقع‌بینانه چند مرحله‌ای دارد و عینا می‌گوید که می‌خواهد چه کند ولی وقتی می‌گفتند «اصلاحات سخت» یا «اصلاحات بنیادین» یا «اصلاحات ساختاری» مشخص نیست که می‌خواهند چه کنند.

اصلاح‌طلبان چطور می‌توانند تغییر ساختار را به حکومت تحمیل کنند؟!

این تحلیلگر با بیان اینکه «اینها عنوان است و پروژه نیست» توضیح داد که: پروژه باید جزییاتی داشته باشد، منابعش مشخص باشد نیرویی که می‌خواهد تغییراتی در قانون اساسی ایجاد کند معلوم باشد. ما وقتی نمی‌توانیم نیروهای حامی شورای نگهبان را وادار کنیم که مثلا بیست درصد کاندیداهای ثبت نام شده‌ی ما را تایید صلاحیت کند چطور می‌خواهید قانون اساسی را عوض کنید؟! این اشتباهی است که خیلی از نیروهای سیاسی در اپوزیسیون از ابتدای انقلاب مرتکب شده‌اند.

وی در ادامه افزود؛ نمونه‌ی عینی این موضوع سازمان مجاهدین خلق است که کاندیدای ریاست جمهوری‌اش رد صلاحیت می‌شود و اینها نمی‌توانند تایید صلاحیت او را به حاکمیت تحمیل کنند، وارد فاز تغییر نظام می‌شوند و وقتی نمی‌توانند نظام را تغییر دهند مجبور می‌شوند به خارج از کشور فرار کنند و بعد وارد فاز تسخیر کشور به شکل نظامی می‌شوند. یعنی دائما قمارهای بزرگتر و ریسک‌های بزرگتری می‌کنند برای اینکه شکست‌های قبلی‌شان جبران شود. اصلاح‌طلبان هم همینطور هستند. وقتی نمی‌توانند تایید صلاحیت بیست تا سی درصد کاندیداهای خودشان را هم به حکومت تحمیل کنند چطور می‌توانند تغییر ساختار را به حکومت تحمیل کنند؟! این روش برای کسی است که برای مثال نیرو دارد ولی برنامه‌اش انقلاب و براندازی نیست و می‌گوید «من الان نمی‌خواهم هزینه‌ی انقلاب را به کشور تحمیل کنم و می‌خواهم از راه اصلاحات جلو بروم با اینکه نیروی انقلاب را دارم. می‌خواهم نصیحت کنم و از طریق پارلمانتاریست تغییراتی ایجاد کنم. اگر طرف مقابل به پارلمانتاریسم و اصلاحات رفورمیستی و معمول تن نمی‌دهد اصلاحات انقلابی اعمال می‌کنم و عقبه‌ی خودم را به میدان می‌آورم» ولی نه مایی که هیچ نیرویی برای حضور در حاکمیت برای اصلاحات معمول هم نداشتیم.

بعد از جنبش سبز رودربایستی‌ها برای تغییر شیفت از اصلاح‌طلبی به براندازی خیلی کمتر شد

این فعال سیاسی در پایان این بخش از تحلیل خود گفت: من قبول دارم که بخشی از اصلاح‌طلبان از دهه‌ی هشتاد و به خصوص بعد از فروکش کردن جنبش سبز به این سمت تمایل پیدا کردند. واقعیت این است که بعد از جنبش سبز این مسئله بیشتر شد و رودربایستی‌ها برای تغییر شیفت از اصلاح‌طلبی به براندازی و برای رفتن به خارج از کشور و مخدوش کردن مرزهایی که قبلا بسیار جدی بود خیلی کمتر شد. بخشی از اصلاح طلبان که به بیرون کشور رفتند دیگر ابایی نداشتند که با گروه‌هایی مثل کومله و دیگر گروه‌هایی که با جمهوری اسلامی جنگ مسلحانه هم داشتند یا سلطنت‌طلبان عکس یادگاری بگیرند و با آنها وارد گفتگو شوند. نمونه‌اش آقای مخملباف است و نمونه‌های دیگر.

نگاه جامعه به عملکرد حاکمیت منفی‌تر شده

سعید رضوی فقیه در بخش پایانی این گفت‌وگو در پاسخ به این سوال که «در حال حاضر نگاه جامعه به اپوزیسیون، اصلاح‌طلبان و عملکرد حاکمیت چگونه است؟»، گفت: جامعه بسیار متکثر است و نمی‌توانم بگویم که الان جامعه‌ی ایران کاملا به سمت براندازی رفته یا همچنان طرفدار اصلاحات است یا اینکه اساسا به هر دو فقط نگاه می‌کند که ببیند اینها چه کار می‌کنند‌.

این روزنامه‌نگار سابق ادامه داد: برای مثال جامعه مرکب از دانشجویانی است که بخش‌هایی از آن حزب‌اللهی، اصلاح‌طلب، برانداز، چپ مارکسیست، لیبرال هستند و یا ممکن است اساسا دنبال سبک زندگی خاص خودشان باشند و اصلا به سیاست کاری ندارند. حتی در خود دانشجوها هم خیلی متنوع هستند؛ کارگرها، کارمندان، معلمان هم همینطور. ولی به نظرم می‌رسد که در یک دهه‌ی گذشته نگاه جامعه نسبت به عملکرد حاکمیت خیلی منفی‌تر از گذشته شده است.

در شبکه‌های مجازی انقلابی‌گری تخیلی تشویق می‌شود

وی درباره‌ی دلایل این نگاه منفی گفت: دلایل مختلفی دارد، می‌تواند ناشی از این باشد که تجربه‌ی اصلاح از درون ناکام مانده است و یا اینکه پمپاژ خبری تحلیلی وسیع رسانه‌های فارسی‌زبان خارج کشور دیدگاه‌ها را دارد تغییر می‌دهد. بخش مهمی از جامعه‌ی ما هم به این رسانه‌ها هم دسترسی دارند و هم اعتماد دارند. بنابراین از آنها اعم از شبکه‌ی من‌وتو، ایران اینترنشنال، BBC ،VOA و… خیلی تاثیر می‌پذیرند. بخش مهمی از جامعه چه طبقه‌ی متوسط و چه طبقه‌ی پایین‌تر و همینطور مرفه از این رسانه‌ها تاثیر پذیری دارند. علاوه بر اینکه در شبکه‌های مجازی هم این پمپاژ ناامیدی از اصلاح و تحریک احساسات منفی علیه جمهوری اسلامی و اینکه «جز براندازی و رفتن جمهوری اسلامی راهی نداریم» نوعی انقلابی‌گری تخیلی و نه انقلابی‌گری با برنامه و با مطالعه و تئوری‌پردازی بلکه یک انقلابی‌گری آوانتوریست که «اینها بروند، هر چه شد» را تشویق می‌کنند. می‌بینیم که خیلی آدم‌ها که هیچ تحلیل سیاسی هم ندارند ممکن است تا خیابان‌ها شلوغ شود به خیابان بیایند و به جمعیت بپوندند و شعار دهند.

این تحلیلگر سیاسی در پایان گفت: از نظر آماری نمی‌توانم دقیق بگویم اما حوادث چند سال گذشته از سال 96 به این طرف نشان داده که بخش مهمی از جامعه که قبلا ساکت بوده و نه همه‌ی جامعه مستعد این است که اگر حرکات براندازانه‌ی تندی انجام شود  به این‌ها بپیوندد. البته من این را بدون تعارف می‌گویم که بخشی از آن را تحت تاثیر رسانه‌های خارج از کشور و شبکه‌های مجازی می‌دانم که یک سری تخیلات و تصورات را بدون پشتوانه‌ی تحلیلی دقیق القا کرده به مخاطبان خودش. اما من فکر می‌کنم که اکثریت جامعه  با توجه به اینکه هر کسی هر عملی را که می‌خواهد انجام دهد یک محاسباتی برای خود انجام می‌کند (جز در مواردی که توده‌ای همراه همدیگر راه می‌افتد و آن موقع ممکن است روانشناسی رفتار توده چیز دیگری باشد و افراد کاملا تحت تاثیر حرکت جمعی قرار بگیرند) خیلی تابع شورای گذار و سلطنت‌طلبان و رضا پهلوی و حسن شریعتمداری و..‌ نمی‌مانند. به نظرم جامعه به سادگی تن به رهبری این جریان‌ها نمی‌دهد زیرا توانایی اینکه یک اتوریته‌ای را ایجاد کنند نداشته‌اند چون کاریزمایش را ندارند.

استراتژی و چالش‌های اپوزیسیون جمهوری اسلامی

انتهای پیام