زیباکلام: تحقیق و تفحص از شهرداری‌ها مانور سیاسی است | برخی نهادها ورای تحقیق و تفحص‌اند

پریسا هاشمی، انصاف نیوز: آیا تحقیق و تفحص مجلس از شهرداری‌های کل کشور شدنی و مفید است؟ برخی منتقدان، موضع‌های سیاسی را مانع یک تحقیق و تفحص اصولی و بی‌طرف می‌دانند. صادق زیباکلام، استاد دانشگاه تهران از این دسته است که در گفت‌وگو با انصاف نیوز می‌گوید: به نظرم تحقیق و تفحص درباره شهرداری‌ها مانور سیاسی است.

او تاکید دارد: جریان اصولگرا در حال تسلط به تمام ارکان اجرایی کشور مانند مجلس، دولت و قوه قضائیه است. مواردی که تخلف بوده و منجر به دستگیری شده، متخلفان از این جناح نبودند در نتیجه برخورد جدی و قاطعی با آنها صورت گرفت. عملا هم چیزی از شهرداری و شوراهای شهر و شهرداری‌ها نمانده است و زیرمجموعه قدرت آمدند.

در ده سال گذشته خبر بازداشت‌های بسیاری در مدیریت شهری (شوراهای شهر و شهرداری‌های کشور) در شهرهای مختلف منتشر شده و این بازداشت‌ها در برهه‌هایی بیشتر و در دوره‌ای کمتر بوده است.

مدیران شهری به ویژه روسای شورای‌عالی استان‌ها بر این عقیده‌ هستند که با توجه به تعداد مدیران شهری این دستگیری‌ها چشمگیر نیست. دلیل بخشی از این دستگیری‌ها بروز تخلفات، بخشی دیگر مسائل شخصی و بخشی هم به دلایل سیاسی بوده است. علاوه بر این هر از چندگاهی پرونده‌های قطوری مانند «املاک نجومی»، «هلدینگ یاس و رساتجارت»، عیسی شریفی و… روی میز قوه قضائیه قرار می‌گیرد که از تخلفات درشت شهرداری پرده برمی‌دارد.

نمایندگان مجلس در ادعایی بزرگ عنوان کردند که قرار است از تمام شهرداری‌های کشور تحقیق و تفحص به عمل آید اما انگار به پایتخت رضایت داده و انتظارات را از خود پایین آورده‌اند. نیک‌بین، نماینده مجلس از کلید خوردن تحقیق و تفحص از شهرداری تهران خبر داده است. این در حالی است که قرار بود مجلس با وجود پروند‌های متعدد تحقیق و تفحص از شهرداری‌های کشور را کلید بزند.
نمایندگان مجلس هر چند وقت یکبار از «تحقیق و تفحص از شهرداری‌ها» خبر می‌دهند و این موضوع در تیتر رسانه‌ها جا می‌ماند و حالا قرار است این ادعا به پایتخت خلاصه شده و کلید تحقیق و تفحص در قفل شهرداری تهران بچرخد آنهم فقط در دوره اصلاح‌طلبان. منتقدین واقع گرایی مانند محسن هاشمی تحقیق و تفحص از شهرداری‌های ایران را با توجه به تعداد و وسعت فعالیت ‌آنها غیرممکن می‌دانند. 1300 شهرداری در ایران وجود دارد که در 25 حوزه مهم از جمله پسماند، نگهداشت شهر، شهرسازی، فرهنگی و اجتماعی، حمل و نقل عمومی و… فعالیت دارند. علاوه بر گستردگی اقدامات، موضوع پیچیدگی ساختار و فعالیت شهرداری‌ها هم از جمله اتفاقاتی است که زمان تحقیق و تفحص از شهرداری‌ها را افزایش می‌دهد.

زیباکلام برای سیاسی نشدن این تحقیق و تفحص گفت: تحقیق و تفحص در مجلس فعلی چقدر بی‌طرفانه است؟ من به اصل بی‌طرفی تحقیق و تفحص در این مجلس خوشبین نیستم. در این تردیدی نیست که تحقیق و تفحص کار مجلس است اما با گرایش‌های ایدئولوژیک و سیاسی، نمایندگان مجلس می‌گذارند که این تحقیق و تفحص صادقانه و شفاف صورت گیرد؟ من می‌گویم: «خیر» چون اختلافات برخی در جناح اصولگرا به معنای تحقیق و تفحص بی‌طرفانه در مجلس نیست. ضمن آنکه یکسری نهادها ورای تحقیق و تفحص هستند. مثلا مجلس اجازه دارد که در مورد سپاه و نهادهای زیرمجموعه آن، سازمان زندان‌ها و… تحقیق و تفحص کند؟او با تاکید بر اینکه شاید من بدبینانه نگاه می‌کنم، افزود: ممکن است این مجلس اصولگرا بتواند با تحقیق و تفحص شفاف از شهرداری‌ها، کاستی‌ها را برملا کند و هیچ چیزی بعید نیست. اما مجلس در دوره‌های نهم، دهم، یازدهم (دوره کنونی) و حتی دوره معروف ششم اجازه‌ی تحقیق و تفحص از برخی نهادها را نداشته است. این در حالی است که قانون اساسی جایگاه مجلس را مشخص کرده و هیچ نهادی نمی‌تواند مانع از تحقیق و تفحص آن شود.

صادق زیباکلام در پاسخ به این سوال که «با توجه به صحبت‌های شما آیا بخشی از پروژه‌های عمرانی توسط قرارگاه انجام شده قابل تحقیق و تفحص نیست؟» گفت: ممکن است در بخش‌هایی که شهرداری با سپاه یا زیرمجموعه‌های آن قرارداد دارد، تحقیق و تفحص صورت نگیرد. شک دارم که مجلس به بخش‌هایی که نهادهای نظامی و امنیتی حضور دارند و حتی اگر قراردادی با صدا و سیما بسته شده ورود پیدا کند.

او در پاسخ به این سوال که «هیات تحقیق و تفحص چه ویژگی داشته باشد، شفافیت ایجاد می‌شود؟» تاکید کرد: قطعا باید کارشناسان این تحقیق و تفحص مستقل، تحصیلکرده، مشرف به فعالیت شهرداری‌ها و به دور از گرایش‌های سیاسی باشند.

این استاد دانشگاه تهران درباره نقش شورای‌عالی استان‌ها در تحقیق و تفحص از شهرداری‌ها گفت: شورای عالی استان‌ها عملا یک نهاد حکومتی است و نمی‌تواند مستقل عمل کند. مثل دانشگاه که ظاهرا بسیار سیاسی اما حقیقت چیز دیگری است و بخش گسترده‌ای از مدیران دانشگاه آزاد سپاهی هستند و این موضوع استقلال آن نهاد را زیر سوال برده است. به همین دلیل فکر نمی‌کنم شورای‌عالی استان‌ها در شرایط فعلی یک نهاد بی‌طرف باشد.

صادق زیباکلام در پاسخ به این سوال که تحقیق و تفحص باید در چه دوره زمانی انجام شود؟ تاکید کرد: فکر کنم اگر بی‌غرض، بی‌طرف و آغشته و آلوده به جهت‌گیری‌های سیاسی نباشد، خیلی رفتن به عقب نتیجه‌بخش نیست. این تحقیق و تفحص باید در دوره زمانی 5 تا حداکثر 10 ساله صورت گیرد.

تحقیق و تفحصی از جنس سیاست

اما ابوالفضل قناعتی، عضو هیئت رئیسه دوره چهارم شورای شهر تهران درباره تحقیق و تفحص از شهرداری‌ها به خبرنگار انصاف‌نیوز گفت: هر نهادی که جایگاه ابزار کنترل و نظارت در اختیار دارد باید به مجموعه‌های دولتی، نیمه دولتی و شهرداری‌ها (مجموعه عمومی غیردولتی) ورود پیدا کنند. چون این نظارت‌های دقیق و مستمر به جلب اعتماد بیشتر مردم می‌انجامد.

او افزود: فقط نباید به تحقیق و تفحص از دوره‌های قبل اکتفا کرد بلکه باید از تجربیات کشورهایی که مدیریت سیستماتیک دارند استفاده کنیم که از چه برنامه و نرم‌افزاری استفاده می‌کنند که از خطاها پیشگیری کرده است. سیستم باید طوری باشد که جلوی خطا را بگیرد. مثلا کسی که می‌خواهد پروانه ساخت خارج از مقررات بگیرد، سیستم در مقابل درخواست او دستور خطا زده و به سرعت نام کاربر خاطی و این موضوع را به مدیران نظارتی گزارش دهد.

ابوالفضل قناعتی درباره دوره تحقیق و تفحص گفت: یک دوره چهارساله برای تحقیق و تفحص کافی است. چون شورای شهر و شهردار قدیم و جدید یک فصل مشترک دارند که در این دوره کارها به مدیریت تحویل داده می‌شود. تحقیق و تفحص باید از ابتدای این فصل مشترک به بعد باشد تا مشخص شود در یک دوره مدیریت 4 ساله تخلفی صورت گرفته یا خیر.

عضو هیئت رئیسه دوره چهارم شورای شهر تهران گفت: تحقیق و تفحصی که درباره تخلفات حوزه‌های مختلف است، حتما خلاهای قانونی را نمایان می‌کند و شاید مشخص شود که یک تخلف به دلیل فقدان مباحث قانونی رخ داده است. به همین دلیل در طول پایش و رسیدگی به تخلفات مجلس باید به نکات قانونی هم توجه در صورت لزوم اقدام به اصلاح قانون یا در صورت فقدان قانون پس از بررسی‌های کارشناسی قوانین مورد نیاز را تصویب کند.

او در پاسخ به این سوال که چه باید کرد که نگاه سیاسی در تحقیق و تفحص رخنه نکند؟ تاکید کرد: شاید نگاه‌های سیاسی به دوره‌های قبل وجود داشت اما در کلیات، بررسی‌های بدی صورت نگرفت. به همین دلیل فکر می‌کنم در تحقیق و تفحص مجلس هم نگاه سیاسی پررنگ نباشد. مسلما نهاد رسیدگی به تحقیق و تفحص را مجلس مشخص می‌کند و می‌تواند سازمان بازرسی، دیوان محاسبات یا شرکت‌های مستقل را انتخاب کند.

ابوالفضل قناعتی در پاسخ به این سوال که با توجه به یکدست بودن مجلس می‌شود راه جدا کردن تحقیق و تفحص از جبهه‌گیری سیاسی چیست؟ گفت: هر نظام سیاسی در دنیا می‌خواهد به هر طریقی رقیب خود را تخریب کند. گاهی انصاف دارند و گاهی رقیب را با هر ابزاری که در دست دارند، تخریب می‌کنند. بگذارید با یک مثال این موضوع را توضیح دهم. در یک دوره زمانی برخی در کشور ما می‌گفتند: «تمام هم و غم شهردار تهران رسیدن به ریاست جمهوری است و برای مشکلات شهر وقت نمی‌گذارد یا مسیری طی می‌کند که در جهت رسیدن به ریاست جمهوری است.» در مقابل افرادی هم بودند که می‌گفتند: «مهم نیست که شهردار نیت ریاست جمهوری در سر دارد یا خیر! او با تمام سرعت و قدرت در حال خدمت به شهر است.» در حقیقت برخی شهردار تهران را به جهت ساخت اتوبان و پل‌های متعدد مدیر جهادی می‌دانستند و برخی می‌گفتند: «او جهادی نیست بلکه فردی است که تمام اقداماتش در شهر برای رسیدن به آرزو ریاست جمهوری است.» بنابراین موضوعات با تحلیل جناح‌های مختلف روبرو می‌شود و نباید بگوییم تحقیق و تفحص نشود چون احتمال دارد تحلیل‌های سیاسی آن را منفی بدانند.

انتهای پیام