«شعر «حجم» با یدالله رویایی آغاز و با او تمام شد»

ایسنا نوشت: هرمز علیپور، شاعر موج «ناب» در پی درگذشت یدالله رویایی، شاعر «حجم» دربارۀ ویژگی‌های شعری او و آنچه رویایی را از دیگر شاعران «حجم» متمایز می‌کرد، گفت: به اعتقاد من، آنچه رویایی را از دیگران – که فقط هم شاعران نبودند – جدا می‌کرد، شرایط سنی، دانستن زبان و شرایط شغلی او بود. همچنین از جوانی که شعر می‌گفت، کسانی چون پروفسور هشترودی حامی و مشوق او بودند.

علیپور در عین حال بیان کرد: رویایی جاه‌طلب بود و این قابلیت را داشت که گروهی را جمع کند؛ حتی اگر بعداً آن گروه نخواهد نقش رویایی را تعیین کنند یا موثر بدانند. علاوه‌بر شعر «حجم»، استمرار و پیشنهادهای رویایی بسیار مهم بود. او تا لحظۀ مرگ هم یک لحظه از نوشتن بازنایستاد. حتی وقتی از ایران رفت، با اینکه غم غربت داشت اما ارتباط وسیعی با شاعران جهان داشت.

این شاعر پیشکسوت که پیش‌تر نیز در گفت‌گویی با ایسنا از این گفته بود که «مانیفست شعر حجم یدالله رویایی او را قانع نکرده» افزود: من زمانی معتقد شدم، مانیفست شعر «حجم» قانع‌کننده نیست. اما بعد از مدتی دیدم که از حرکت رویایی استقبال شد و نسل‌هایی از شاعران آمدند که با مطالعه و تعلق خاطر و دلبستگی بیشتر کارها را انجام می‌دادند.

هرمز علیپور همچنین معتقد است که شعر «حجم» بر مبنای دو مؤلفه بنا نهاده شده بود؛ ایهامی که در بعضی کلمات است و جملات شرطی و به فرمولی شدن این گونۀ شعری اشاره و بیان کرد: می‌شد از روی دست رویایی یا فرمول او شعر بنویسی! من قبلاً در جایی گفته بودم که شعر «حجم» با رویایی آغاز و با رویایی تمام شد. شعر امری فردی است. هرچند کار گروهی به شعر حرارت و هیجان می‌دهد و تعامل ایجاد می‌کند اما در نهایت شاعری ماندگارتر است که بتواند امضای خود را داشته باشد.

علیپور سپس با بیان اینکه تمایز یدالله رویایی فقط در شعرش نبود، گفت: او نثر بی‌نظیری هم داشت. رویایی آدمی بود که به تشخص خودش در همۀ زمینه‌ها اهمیت می‌داد و عملکردش هم طوری بود، از دیگرانی که مدعی بودند هم بیشتر کار کرد و هم با وجود اینکه از ایران دور بود اما از خیلی از شاعرانی که در ایران بودند بیشتر با شاعران علاقه‌مند به شعر در ارتباط بود.

او ادامه داد: من چندین‌ نامه از سوی رویایی دریافت کردم و با او در ارتباط بودم. با این حال، شاعرانی که در ایران بودند، یا چیزی به دیگران یاد نمی‌دادند یا اشباع شده بودند. اما رویایی این تمایز را داشت و دانش او وسیع بود. بسیاری از شاعران منکر این بودند اما او در ادبیات کلاسیک هم ید طولایی داشت.

این شاعر موج «ناب» سپس به اینکه تمام زندگی و نفس یدالله رویایی فقط شعر بود اشاره و اظهار کرد: یک‌بار وقتی نام 30، 40 نفر را در فهرست شاعران «حجم» آورده بود، در نامه‌ای به او نوشتم که آقای رویایی این حاتم‌بخشی شما برای چیست؟ برای یار جمع کردن است؟ نوشته بود که مقداری با اغماض نگاه کن و سخت نگیر. آن زمان حتی نصرت رحمانی گفته بود اگر رویایی من را جزو شاعران حجم قرار دهد، معترض می‌شوم.

هرمز علیپور همچنین گفت: رویایی از شاعران جوان‌تر از خود می‌آموخت. برخی از شاعران به‌خاطر عشق و علاقه به سمت رویایی می‌رفتند.

او سپس بیان کرد: خیلی از کسانی که در آغاز شاعران آیینی بودند، حتی من را به‌عنوان شاعر طرفدار رویایی ملامت می‌کردند اما بعدها که پاریس رفتند، عکس‌های آنها را با رویایی در صفحات‌شان دیدم!

علیپور در پایان ضمن بیان این‌که رویایی از خانواده‌ای بود که با ادب و هنر و فرهنگ ارتباط تنگاتنگ داشتند، گفت: مشخص شد رویایی خودش به فرهنگ شعر ایران به اندازۀ یک کتابخانه اضافه کرد و در یارگیری یا انتخاب دوست هوشمند بود؛ او عطش کلمه داشت و عمر پربرکتی هم داشت.

انتهای پیام