جوابیه‌ی سازمان امور مالیاتی به یادداشت صادق زیباکلام

روابط عمومی سازمان امور مالیاتی کشور درباره‌ی مطلبی با عنوان «دو یادداشت از زیباکلام؛ تبلیغات هزار برنامه‌‏ریزی صفر! عدم اعتماد به نظام مالیاتی» [لینک]، در تاریخ 23/06/1401 در انصاف نیوز توضیحات این سازمان را در قالب جوابیه ارسال کرده است که متن کامل آن در پی می‌آید:

1. بر اساس تعریف سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD)، مالیات شامل پرداختی‌های اجباری و بلاعوض (غیرجبرانی)  اشخاص (حقیقی و حقوقی) به دولت است. فصل مشترک تمام پرداخت‌های مالیاتی، “اجباری” بودن آنهاست. مفهوم “بلاعوض” بودن پرداختی این است که منافع یا مزایایی که دولت به مؤدی می‌دهد، متناسب با پرداخت‌های مؤدی نباشد. موارد زیادی نظیر هزینه گذرنامه، گواهینامه رانندگی و مجوزهای رادیو و تلویزیون و غیره وجود دارد که در آن خدمات توسط دولت ارایه می‌شود.

2. با پیدایش مالیات، پدیده فرار مالیاتی و عدم تمکین همواره وجود داشته است و در حال حاضر وارد چرخه‌ای شده است که دولت‌ها بواسطه علم و فن آوری،  روش‌های ابداعی جدیدی را جهت اجتناب از فرار مالیاتی وضع می‌کنند و در طرف دیگر هم یک عده خاص که به دنبال فرار مالیاتی و عدم تمکین هستند راه‌های مقابله با آن را شناسایی می کنند. فرار مالیاتی در همه جای دنیا وجود دارد اما در کشورهای در حال توسعه میزان فرار مالیاتی و عدم تمکین بالاست که صرفا مختص کشور ما نیست.

3. مجموعه‌‏ای از عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، روانشناختی در کنار ویژگی‌‏ها و نوع صنعتی که مؤدی در آن فعالیت می‌‏کند، نوع مالیاتی که پرداخت می‏‌کند و نظایر آن هستند که در نهایت بر تصمیمات عدم تمکین و فرار مالیاتی مؤدی مالیاتی تاثیر می‏‌گذارند که به آن ریسک عملیاتی گفته می‌شود. در کل دو رویکرد اصلی برای بررسی تمکین مؤدیان وجود دارد: رویکرد اول که از “عقلانیت اقتصادی” نشات گرفته تلاش دارد تا با استفاده از تحلیل‌های اقتصادی، رفتار تمکین مؤدیان مالیاتی را تحلیل کند و رویکرد دوم با در نظر گرفتن عوامل “رفتاری”، تمکین را از منظر روانشناختی و اجتماعی تحلیل می‌‏کند.

در رویکرد اقتصادی عواملی از قبیل بار مالی، هزینه تمکین و ضمانت‌های اجرایی و جریمه‌ها (مجازات مالی و غیرمالی عامل بازدارنده در برابر عدم تمکین هستند و بررسی‌‏ها نشان می‌‏دهد که این نوع عدم انگیزش‌ها در یک دوره زمانی محدود بر تمکین تاثیرگذار است.)  الگوی تمکین مالیاتی یک مؤدی را تعیین می‌نمایند. در رویکرد رفتاری، عواملی نظیر تفاوت‌های فردی (از لحاظ جنسیتی، تحصیلاتی، صنعتی، شخصیتی و…)، تصویر ذهنی از میزان عادلانه بودن سیستم مالیاتی در جامعه، تصویر و ذهنیت جامعه از توان و اقتدار دستگاه مالیاتی (هر قدر ریسک عدم کشف فرار و اجتناب توسط دستگاه مالیاتی توسط مؤدیان کم ارزیابی شود، احتمال عدم تمکین بیشتر خواهد بود) و سرانجام درجه ریسک پذیری مؤدیان، رفتاری تمکینی آنها را تعیین می‌‏کند. 

انتهای پیام