حکم فقهی نگاه به موی زنان مسلمان بی حجاب چیست؟

مهدی نصیری در کانال تلگرامی خود نوشت:

حکم فقهی نگاه به موی زنان مسلمان بی حجاب چیست؟

فتوای فقهای شیعه حرام بودن نگاه به موی زن مسلمانی است که مقید به حجاب و پوشش سر خود است. بدین معنا که اگر مثلا زن مسلمانی در محیطی خصوصی و یا ناخودآگاه بدون حجاب باشد، مردان مجاز به نگاه به موی او حتی بدون قصد شهوت نیستند. البته این حکم در مورد زنان مسن و سالخورده که در مظان ازدواج نیستند، صدق نمی کند، چرا که آنها اساسا به تصریح قران (نور/ 60) ملزم به حجاب نبوده و می توانند بدون روسری و پوشش سر باشند. اما در این باره فتوای نسبتا مشهور دیگری وجود دارد که نگاه به موی آن دسته از زنان مسلمانی که خود تقیدی به حجاب ندارند و اگر مورد تذکر و نهی از منکر قرار بگیرند، اعتنایی نمی کنند، بدون قصد شهوت جایز است. بر این اساس بر مردان مسلمان لازم نیست که در مواجهه با زنان مسلمان شل حجاب یا بی حجاب از نگاه به موهای آنان چشم برگیرند و روی برگردانند. همان طور که در مورد زنان غیر مسلمان اعم از اهل کتاب و یا خداناباوران نیز چنین است.

از جمله فقهای سرشناس شیعه که چنین فتوایی دارند عبارتند از:

ـ ملا احمد نراقی، مستند الشيعة في أحكام الشريعة؛ ج‌16، ص 60
ـ سید محسن حکیم، منهاج الصالحین، ج 2، ص 275
ـ سید ابوالقاسم خویی، همان، ج 2، ص 259
ـ محمد اسحاق فیاض، همان، ج 3، ص 11
ـ جواد تبریزی، همان، ج 2، ص 333
ـ سید علی سیستانی، همان، ج 3، ص 14، المسائل المنتخبه، ص 398
ـ ناصر مکارم شیرازی، استفتاءات جديد؛ ج‌2، ص 350
ـ آیت الله خمینی (تحرير الوسيلة؛ ج‌2، ص 244) و آیت الله سید محمد رضا گلپایگانی (وسيلة النجاة ج‌3، ص 149) نیز با ملاحظه ای همین فتوا را دارند.

مبنای این فتوای فقهای شیعه روایتی معتبر از امام صادق علیه السلام است که در دو منبع معتبر حدیثی شیعه با اندکی تفاوت در واژه ها آمده است. یکی کتاب من لایحضره الفقیه شیخ صدوق (من لا يحضره الفقيه ؛ ج‏3 ؛ ص469) و دیگر کتاب کافی کلینی (الكافي ج‏5، ص: 524). این روایت حاوی این نکته و تعلیل صریح است که هر زنی چه مسلمان و چه غیر مسلمان اگر در برابر تذکر و نهی از بی حجابی، توجهی ـ به هر دلیل ـ نمی کند، نگاه مردان نامحرم به موی او حرام نیست. از برخی روایات دیگر چنین فهمیده می شود که حجاب به دلیل آن که برای زنان، احترام و حریم ایجاد می کند واجب شده است و بدینوسیله زنان از تعرض نگاه مردان در امان می مانند، حال اگر زنی مسلمان یا غیر مسلمان به هر دلیلی نخواسته باشد چنین حریمی را برای خود ایجاد کند، در این صورت نگاه مردان به او ـ البته بدون قصد شهوت ـ حرام نخواهد بود. (آیت الله منتظری، دیدگاهها، ص 572)

از این روایت و فتاوا یک نکته مهم دیگر نیز استنباط می شود و آن این که نهی از منکر و گشت ارشاد در مورد چنین زنانی ـ که اغلب قریب به اتفاق زنان شل حجاب یا بی حجاب جامعه ما چنین هستند ـ موضوعیت نداشته و کاری لغو و البته اگر بر آن مفاسدی مانند درگیری های زبانی یا بدنی و یا فجایعی چون مرگ مهسا امینی و یا حتی هزینه های مالی و غیر مالی مترتب باشد، حرام است، چرا که یک شرط مهم وجوب امر به معروف و نهی از منکر احتمال قابل قبول تاثیر است و در صورت فقدان یا ضعف چنین احتمالی، واجب نیست. تنها در یک صورت می تواند در این مورد امر به معروف واجب باشد و آن این که اولا خانم بی حجاب از حکم شرعی حجاب بی اطلاع باشد و جهل او به مساله باعث بی حجابی اش باشد و نه آن که حکم حجاب را می داند اما به هر دلیل مایل به رعایت آن نیست و ثانیا با تذکر زبانی، متقاعد به رعایت حجاب شود، و می دانیم که چنین مواردی در جامعه ایران بسیار اندک است.

انتهای پیام